جزئیات سیل در سیستان و بلوچستان

به گزارش تجارت‌نیوز ، جشن آسمان در زمین سیستان و بلوچستان. دومین استان پهناور کشور بعد از دو دهه آنچنان با بارش باران رو به رو شده است که توگویی خاک تشنه سیستان و بلوچستان در آغوش باران الهی قرار گرفته است.

سخاوت آسمان آبی بر زمین تشنه همچون چتری است که باعث شده از ابتدای سال آبی جاری(مهر 98 تا پایان شهریور 99) معادل 86.6 میلی متر بارش تجمعی داشته باشد که نسبت به متوسط دراز مدت(51 ساله) 171.5 درصد افزایش دارد.

باوجوداین که سیل در این استان جاری شده،اما سخاوت آسمانی، این استان و استان‌های همجوار را فرا گرفته است. در روزهای اخیر حجم بارش در استان‌های شرقی و جنوبی کشور افزایش چشمگیری داشت.

به‌طوری که در برخی از مناطق حتی میزان بارش‌ها بی‌سابقه و سیل‌آسا بود. به‌ دنبال این شرایط که احتمال بروزخطر بویژه در استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان‌ جنوبی را افزایش داد قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون آب و آبفای وزیر نیرو در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «بارندگی در استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان‌ جنوبی به‌دلیل جذب کمتر در زمین، احتمال بروزخطر در این استان‌ها را افزایش می‌دهد. اما بارندگی در سطح نیمی از کشور در روزگاری که خبر خوب کمتر شنیده می‌شود موجب دلگرمی است، بخصوص اینکه این بارش‌ها در مناطقی صورت می‌گیرد که در معیشت و زندگی مردم تأثیر جدی دارد.»

آمارهای قابل استناد، از افزایش کم سابقه 2120 درصدی بارش‌ها در سیستان و بلوچستان حکایت دارد. افزایش بارشی که از مهرماه سال‌جاری تا 20 دی ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل رقم خورده است. از ابتدای مهر تا 20 دی، میزان بارش‌های تجمعی سیستان و بلوچستان 86.6 میلیمتر بوده است.

درحالی که سال گذشته و در این مدت، میزان بارش‌های تجمعی 3.9 میلیمتر بود. میزان بارش‌ها در بازه مهرماه تا 20 دی ماه سال‌جاری نسبت به آمارهای درازمدت که حدود 50 سال را در برمی گیرد نیز افزایش داشته است. به طوری که بر اساس آمارهای دریافتی از شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان بارندگی تجمعی سیستان و بلوچستان، از ابتدای سال آبی تا 20 دی سال آبی 98-99 بیش از 171.5 درصد رشد داشته است.

چراکه آمار متوسط درازمدت بارش‌ها در سیستان و بلوچستان 31.9 میلیمتر است. این آمار در روز گذشته افزایش نیز داشته است چراکه بارش‌ها در این استان ادامه دارد.

محمدعلی مصطفوی، مدیرکل دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به این ارقام گفت: میزان بارش های سیستان و بلوچستان از ابتدای سال آبی جاری تاکنون بی‌نظیر در طول 20 سال اخیر بوده است. به طوری که میزان بارش های سال آبی جاری سیستان و بلوچستان، در 51 سال اخیر در رتبه دوم قرار می‌گیرد و ادامه این بارش ها می‌تواند سال آبی جاری را به رتبه اول نیز برساند.

سیستان و بلوچستان، پربارش‌تر از 9 استان

در دهه‌های اخیر سیستان و بلوچستان، خشک‌ترین و کم بارش‌ترین استان کشور بوده است. اما در سال آبی جاری شرایط فرق کرده است به طوری که میزان بارش‌های تجمعی 9 استان از مهرماه تاکنون کمتر از سیستان وبلوچستان بوده است.

آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد، آذربایجان شرقی با ۶۳.۶ میلیمتر، اردبیل با ۶۰.۱ ، اصفهان با ۵۳.۱ ، خراسان جنوبی با ۴۱.۵۷ ، خراسان رضوی با ۵۱.۴ ، خراسان شمالی با ۴۹.۵ ، سمنان با ۴۷.۶ ، قم با ۶۸ و یزد با ۲۹ میلیمتر استان‌هایی بودند که بارش تجمعی کمتری از سیستان و بلوچستان داشتند.

میزان بارندگی تجمعی سیستان وبلوچستان، از ابتدای سال آبی تا 20 دی سال آبی 98-99 حدود 86.6 میلیمتر بوده است. البته مسأله‌ای که وجود دارد، عدم توانایی جذب کامل این آب به‌دلیل مرگ برخی از آبخوان‌های این استان و جنس خاک آن است به طوری که جذب کمتری در زمین رخ خواهد داد.

سیستان و بلوچستان و آثار تشنگی بر آن

خشکسالی بیست و چند ساله سیستان و بلوچستان مخاطرات زیادی برای گیاهان، جانوران، خاک و ساکنان منطقه رقم زده است؛ از فرسایش بادی و ریزگردها گرفته تا تغییر اکوسیستم منطقه.

از این رواست که کارشناسان می‌گویند استمرار بارش‌های اخیر اگرچه بحران‌هایی در پی داشت اما می‌تواند مرهمی بر درد و مصیبت‌های ساکنان آن باشد. مصیبت‌هایی نظیر از بین رفتن 60 درصد مراتع استان و جنگل‌های آن، کوچک شدن سفره کشاورزان و دامپروران منطقه، ریزگردهایی که تهدیدی جدی برای تمام موجودات زنده آن بوده است.

بیابان‌های این استان مدام در حال افزایش است و سال‌هایی را در این استان دیده‌ایم که به اندازه 5 دقیقه بارش مؤثر رخ نداده است. مثلاً در سال آبی 96-97 نه تنها بارش مؤثر بلکه حتی قطره‌ای آب از آسمان بر خاک بخش‌هایی از سیستان و بلوچستان نبارید. آن سال، چابهار نزدیک به 200 روز را بدون قطره‌ای بارش پشت سر گذاشت. حتی سال گذشته که تمام کشور درگیر سیل و ویرانی ناشی از آن بود، آنچه سیستان و بلوچستان را آزار می‌داد کم آبی و خشکسالی بود.

زمانی که خشکسالی رخ می‌دهد، نخستین اثر آن بر پیکره منابع طبیعی دیده می‌شود، دبی رودخانه‌ها کاهش می‌یابد، چشمه‌ها خشک می‌شود، قنوات کم آب می‌شود و عمق سفره‌های زیرزمینی کاهش پیدا می‌کند و پوشش گیاهی از بین می‌رود. در نهایت خشکسالی از این مسیر بر زندگی ساکنان منطقه خودنمایی می‌کند.

اکنون این امید شکل گرفته که آسمان روی خوش به سیستان و بلوچستان نشان دهد و رودخانه‌های مهم آن نظیر هیرمند و تالاب هامون نفسی تازه کنند تا مشکلات فراوان تنفسی مردم در نتیجه برخاستن گرد و غبار در منطقه کمتر شود.

اما یک مسأله برای حل بحران سیستان و بلوچستان ضروری است. با توجه به نوع بارندگی در سیستان و بلوچستان که در زمان کوتاه و با شدت رخ می‌دهد باید مدیریت هرزآب در دستور کار قرار گیرد تا به مدیریت بحران خشکسالی آن کمک شود.

هرمزگان پرآب‌تر از سال‌های قبل

پس از سیستان و بلوچستان، استان هرمزگان پربارش‌ترین استان در چند ماه آغازین سال آبی جاری 98-99 بوده است. به‌طوری که میزان بارندگی تجمعی این استان از ابتدای سال آبی تا روز ۲۰ دی سال آبی 98-99 به بیش از ۲۲۷.۹ میلیمتر رسیده بود. اما این رقم در مدت مشابه سال قبل ۳۸.۱ میلیمتر و در متوسط درازمدت ۵۰.۶ میلیمتر بوده است. به عبارت دیگر میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته ۴۹۸.۲ درصد و نسبت به متوسط درازمدت ۳۵۰.۴ درصد افزایش داشته است.

اما در مجموع بارندگی تجمعی کشور از اول مهر تا ۲۰ دی سال آبی 98-99 حدود ۱۱۳.۶ میلیمتر بوده است که نسبت به سال گذشته ۲ درصد افزایش و نسبت به میانگین ۵۱ ساله ۳۴ درصد افزایش داشته است.

منبع: روزنامه ایران