کابوس آتش روی سر سرخدارها و جنگلهای هیرکانی
آتشسوزی از هفت روز پیش به جان جنگلهای توسکستان افتاد و بخشی از درختان قدیمی آن را طعمه حریق کرد. پس از آن آتش روی تن خشک و برگ‌های زرد و نارنجی طبیعت سوار شد تا بلوط سوزی از زاگرس به جنگلهای هیرکانی برسد.
به گزارش تجارت‌نیوز ، آتشسوزی از هفت روز پیش به جان جنگلهای توسکستان افتاد و بخشی از درختان قدیمی آن را طعمه حریق کرد. پس از آن آتش روی تن خشک و برگ‌های زرد و نارنجی طبیعت سوار شد تا بلوط سوزی از زاگرس به جنگلهای هیرکانی برسد. در میان آتشی که سر ایستادن ندارد برخی رسانه‌ها از آتش سوزی یک گورستان قدیمی خبر دادند و آژیر قرمز را برای درختان در حال انقراض سرخدار به صدا در آوردند اما ابوطالب قزلسفلو مدیرکل منابع طبیعی گلستان آتشسوزی سرخدارها را در حریق پاییزی گلستان رد می‌کند.
او می‌گوید: «ما در گلستان در دو نقطه سرخدار داریم؛ یکی در ارتفاعات زیارت است و یکی هم در علی‌آباد کتول. یکی از این دو زیستگاه ۱۸ کیلومتر با آتش فاصله دارد و دیگری هم ۳۵ کیلومتر.» سرخدار یکی از مهم ترین گونه‌های جنگلی هیرکانی است که زیستگاه بسیار محدودی در جهان دارد. سرخدار از گونه‌های نادر، ذخیره‌گاهی و ممنوع القطع است و بر اساس مطالعات فسیل‌شناسی بیش از ۱۹۰ میلیون سال قدمت دارد. استان گلستان از معدود ذخیره‌گاه‌های ارزشمند سرخدار جهان به شمار می‌رود. وجود این گونه درختی از جمله دلایلی بود که جنگلهای هیرکانی ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت.
با وجود حرف‌های قزلسفلو، ایرنا می‌نویسد: این آتش سوزی تنها به پرونده جهانی جنگلهای هیرکانی دستبرد نزد و دو هکتار گورستان قدیمی و گبری در محدوده چکل‌دوک را هم سوزاند. در گزارش ایرنا آمده است: «محوطه این قبرستان مملو از درختان بلوط، بارانک، ازدار و درختچه‌های ولیک و ازگیل وحشی کندس بوده که با گسترش دامنه آتش، بخش زیادی از آن از بین رفته است. گمانه‌زنی‌ها این قبرستان را برای گبری‌ها (پیروان آناهیتا) و ساکنان روستاهای اطراف می‌داند. این سکونتگاه‌ها به مرور زمان از بین رفته و در حال حاضر اثری از آن باقی نمانده است.
چاه‌های متعدد حفر شده در محوطه این قبرستان با قدمت تخمینی پیش از اسلام گویای فعالیت حفاران غیرمجاز میراث فرهنگی برای به سرقت بردن نشانه‌های تاریخی به جای مانده در آن است. علاوه بر این محوطه، آتش در حال پیشروی به سمت رودخانه دهنه گرمابدشت است که به نظر می‌رسد با توجه به روان آب زیاد این رودخانه، پیشروی آتش از این محدوده متوقف خواهد شد.»
قزلسفلو در واکنش به این خبر از وجود گورستان قدیمی اظهار بی اطلاعی می‌کند و می‌گوید: «جمعیت انسانی در آنجا ساکن نیست.» او درباره وضعیت آتشسوزی در منطقه توسکستان می‌گوید: «آتش در قسمت شرقی توسکستان مهار شده اما همچنان در قسمت غربی ادامه دارد.»
او علت آتشسوزی را عامل انسانی می‌داند و احتمال می‌دهد عدم رعایت ایمنی جنگل توسط شکارچی‌ها آتش را به جان جنگلهای هیرکانی انداخته باشد. به گفته قزلسفلو در حال حاضر ۱۶۰ نیرو در منطقه حضور دارند. آتش سوزی جنگلهای هیرکانی تلفات انسانی هم داشت و مظاهر تازیکی یکی از همیاران محیط زیست که داوطلبانه برای کمک به عملیات خاموش کردن آتش در منطقه اعزام شده بود پس از سقوط تنه بزرگ درخت مصدوم شد و برای درمان به مراکز درمانی انتقال یافت. در هفت روز گذشته گروه‌های مردمی، جنگلبانان و نیروهای هلال‌احمر هم در منطقه حضور دارند. در مسیر تلاش برای خاموش کردن آتش، چند گروه امدادی و بسیج مردمی با پیمودن مسیر سخت گذر، نیز در حال اعزام به منطقه آتش گرفته جنگل توسکستان هستند.
دو بالگرد نیز برای اطفای حریق به منطقه آمده‌اند اما خشک بودن طبیعت، گرمای بالا و صعب‌العبور بودن منطقه اجازه نمی‌دهد تا آنها آتش را متوقف کنند. قزلسفلو می‌گوید: «یکی از بالگردها وظیفه انتقال نیروها به مناطق صعب العبور را دارد و بالگرد دیگری علمیات اطفای حریق را انجام می‌دهد.»
او درختان درگیر در آتش سوزی را گونه‌های پهن برگ اعلام می‌کند و می‌گوید: «آتش سوزی بیشتر کف‌سوز است و برگ‌های خشک کف جنگل را درگیر کرده است نه درختان را.» البته او در توضیحات تکمیلی از آتش سوزی درختان بلوط خبر می‌دهد و می‌گوید: «آتش به بلوط‌ها بیشتر از توسکاها آسیب زد.» قزلسفلو می‌گوید: «این آتشسوزی اگر در مناطقی که گونه‌های سوزنی برگ استقرار دارد اتفاق می‌افتاد تمام درختان را می‌سوزاند اما گونه‌های پهن برگ کمتر آسیب می‌بینند.»
جنگلهای گلستان سال‌هاست پاییز داغی دارند و با روند گرمایشی و افزایش هر ساله دما بخشی از زیباترین جنگلهای پاییزی کشور از دست می‌رود. در سال‌های پیش پیشنهاد تربیت یگان حفاظت سواره نظام برای عبور از مناطق کوهستانی و اطفای حریق جنگلهای گلستان داده شد اما این پیشنهاد هرگز جدی گرفته نشد. همچنین تلاش‌های رسانه‌ای و کارشناسی برای ایجاد پایگاه اطفای حریق در جنگلهای شمال تاکنون بی نتیجه مانده است. دود این تلاش‌های بی سرانجام به چشم جنگلهای کشور می‌رود. طبیعت گلستان نیز در هاله‌ای از دود هر سال شکننده‌تر از سال پیش می‌شود.
منبع: ایران
نظرات