تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
حال دریای خزر خوب نیست/ ولگا تنها متهم حادثه نیست
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «حال دریای خزر خوب نیست. آلودگی‌های نفتی و شیمیایی بسیار بالایی دارد. بسیاری از آبزیان بومی خزر یا منقرض شده‌اند یا در حال انقراض هستند. رودخانه‌هایی که در داخل خاک ایران به سمت خزر در جریان بودند، خشک شدند یا اینکه شرایط خوبی ندارند. رودخانه‌های کوچک فصلی در منطقه هم که کاملا خشک شدند.»
به گزارش تجارت‌نیوز ، پرداخت نشدن حق‌آبه دریای خزر و کاهش آب این دریا، اخیرا حواشی زیادی داشت. آنطور که نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید حال دریای خزر خوب نیست و کشورهای حاشیه این دریا باید فکری به حال آن کنند.
تا پیش از این تنها صحبت از عقب‌نشینی آب دریای خزر به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی بود، اما مدتی است که پای روسیه و بستن مسیر رود ولگا از سوی این کشور هم به میان آمده است. بیش از 130 رودخانه به دریای خزر می‌ریزد، اما نقش رود ولگا از سایر رودها مهم‌تر است؛ چراکه بیش از 80 درصد آب خزر را تامین می‌کند.
تجارت‌نیوز در گفت‌وگو با غلامرضا مرحبا، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به اهمیت اقتصادی این دریا و وضعیت آن پرداخت. در بخش اول این گفت‌وگو به وضعیت فعلی دریا پرداخته شد.
بسیاری از آبزیان بومی منقرض شده‌اند
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «در مورد عقب‌نشینی یا پیشروی دریای خزر، برخی از گذشتگان ما می‌گویند که خزر دارای چرخه است. مثلا در دوره‌های 20 ساله چرخه طبیعی خزر تکرار می‌شود. یعنی هر 20 سال یک عقب‌نشینی و پیشروی را شاهد هستیم.»
او ادامه داد: «خزر از نظر زیست محیطی بسیار شکننده است. مداخلات انسانی در خزر، اقلیم و اکوسیستم منطقه را به خطر انداخته است. بسیاری از آبزیان بومی خزر یا منقرض شده‌اند یا در حال انقراض هستند.»
مرحبا توضیح داد: «خزر یک چرخه طبیعی دارد. البته به این معنا نیست که ورودی رود ولگا بسته نشده یا هیچ تاثیری نداشته است. منظور این است که صرفا به دلیل بسته شدن ورودی رود ولگا، خزر به این روز نیفتاده است.»
او ادامه داد: «این عامل (بسته شدن رود ولگا) هم وجود دارد. متخصصان هم می‌گویند. اما این دریا دارای چرخه طبیعی هم است. ضمن آنکه باید مداخلات خود را به حداقل برسانیم تا اکوسیستم بتواند خود را ترمیم کند.»
هیچ کشوری حق ندارد حیات دریا را به خطر اندازد
پیش از این برخی از مقامات درباره پیگیری وزارت خارجه درباره وضعیت دریای خزر و عقب‌نشینی آب این دریا گفته بودند. برخی می‌گویند شاید از طریق کنوانسیون تهران بتوان حق‌آبه خزر را پیگیری کرد. اما نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید این قوانین و کنوانسیون‌ها چندان کارآیی و ضمانت اجرایی ندارند.
مرحبا به تجارت‌نیوز گفت: «حقوق و قوانین بین‌الملل متاسفانه به اندازه‌ای کارآیی ندارند که بتوانند جلوی چنین اقداماتی را بگیرند. خزر متعلق به پنج کشور حاشیه این دریاست. هیچ دولتی حق ندارد با تقیسمات یک‌طرفه حیات این دریا را به خطر اندازد.»
او ادامه داد: «اگر روسیه می‌خواهد در خاک خود روی رود ولگا سد احداث کند، اختیار با این کشور است. این رودخانه هم تماما در خاک روسیه جریان دارد، اما باید با تعهد این کار را انجام دهد، تعهد به حق حاکمیت جمعی، حیات جمعی و اینکه همه ما پنج کشور در حاشیه این دریا زندگی می‌کنیم.»
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «اگر اتفاقی برای خزر بیفتد اینطور نیست که فقط حاشیه دریا آسیب ببیند. اگر خزر نباشد، جمهوری آذربایجان و ترکمنستانی هم نخواهد بود. بخش عمده‌ای از روسیه هم نخواهد بود. ما هم گرفتار می‌شویم.»
او ادامه داد: «بنابراین باید مراقب بود و با هر کشوری که با تصمیمات یک‌طرفه و خودسرانه حیات این دریا را به خطر می‌اندازد، مقابله کرد.»
آلودگی‌هایی که به جان خزر افتاده است
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «واقعیت این است که حال خزر خوب نیست. هم آلودگی‌های نفتی بسیار بالایی دارد، هم آلودگی‌های شیمیایی بسیاری.»
او ادامه داد: «بسیاری از رودخانه‌های آبریزی که در داخل خاک ایران به سمت خزر بودند، خشک شدند یا شرایط خوبی ندارند. رودخانه سپیدرود را نگاه کنید که پشت سدش تا چه اندازه خالی است. رودخانه‌های کوچک فصلی در منطقه هم که کاملا خشک شدند.»
ولگا تنها متهم حادثه نیست
مرحبا به تجارت‌نیوز گفت: «همه اینها را کنار هم بگذاریم، می‌بینیم که ولگا تنها متهم حادثه نیست. اقلیم به سمت خشکی رفته و بارندگی هم کم شده است. بسیاری از رودخانه‌های فصلی از بین رفته‌اند. بسیار جای نگرانی دارد. باید از خزر و محیط اطراف آن مراقبت کنیم. این کاری است که تنها از یک کشور ساخته نیست.»
مرحبا گفت: «مناقشاتی درباره رژیم حقوقی دریای خزر، نحوه تقسیم آن و نحوه استفاده پنج کشور از منافع آن وجود دارد. این مناقشات هنوز به نتیجه نرسیده و حل نشده است.»
او گفت: «باید رژیم حقوقی دریای خزر تدوین و مشخص شود. هر اتفاقی هم که می‌خواهد بیفتد، ما پنج کشور باید بپذیریم که این پهنه متعلق به ماست و از این زیستگاه باید محافظت کنیم.»
در حالی غلامرضا مرحبا از تدوین رژیم حقوقی دریای خزر می‌گوید که پیش از این در سال 1397 از سوی پنج کشور حاشیه خزر امضا شد. در بخش دیگر گفت‌وگوی تجارت‌نیوز مرحبا به مناقشه بر سهم کشورها از دریای خزر پرداخت که به زودی منتشر می‌شود.
نظرات