تداوم آلودگی هوا در کلانشهرها/ ذرات معلق در ایران ۶ برابر استاندارد جهانی است

به گزارش تجارت‌نیوز، آلودگی هوا در برخی از کلانشهرها همچنان در وضعیت هشدار برای گروه‌های ناسالم قرار دارد. تنفس در چنین هوایی سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد و میلیاردها دلار هم به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند. خسارتی که می‌شود صرف کاهش آلاینده‌ها کرد، اما به نظر می‌رسد زور صاحبان صنایع، شرکت‌های خودرویی و... بیشتر از جان و مال مردم است. 

بنا بر گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2022، آلودگی هوای آزاد و هوای داخل، سالانه به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس در جهان منجر می‌‎شود. اما وضعیت ایران از این نظر چگونه است؟

تداوم آلودگی هوا در کلانشهرها

آسمان برخی از شهرها در روزهای اخیر خاکستری بود. کافی است کمی از این شهرها فاصله گرفت تا حلقه‌ دود و آلودگی که منطقه را محاصره کرده را به وضوح دید. امروز هم هوای اصفهان و اهواز مانند روزهای گذشته آلوده است. در روزهای گذشته، کار برخی از شهروندان در این شهرها هم به مراکز درمانی کشیده شد. البته هوای پایتخت هم چندان دست کمی از این شهرها ندارد.

بر اساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و تا لحظه نگارش این گزارش، شاخص آلودگی هوا 132 بوده که برای گروه‌های حساس ناسالم است. به عبارتی افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان باید فعالیت طولانی‌مدت یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند. 

صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات هوا نیز به تجارت‌نیوز گفته آلودگی تا صبح روز چهارشنبه در اغلب کلانشهرها ادامه دارد و بهتر است مردم از فعالیت‌های غیرضروری در این شهرها خودداری کنند.

7 روز پیاپی تنفس هوای مرگ‌آفرین

بررسی شاخص کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد که از روز چهارشنبه 17 آبان‌ماه تا امروز، ذرات معلق pm2.5 در این شهر بالاتر از حد معین برای سلامت بود. 

پیش از این وزارت بهداشت گزارش داد که در سال 1395 به طور میانگین 13 هزار و 321 نفر مرگ منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق pm2.5 داشتند. در سال 1400 اما آمار فوتی‌ها منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با این آلاینده رشد چشمگیری داشت و به 20 هزار و 837 نفر رسید. 

یعنی همان آلاینده‌ای که در روزهای اخیر در کلانشهرها ریه‌های مردم را پر کرده است و اندک اندک جان آنها را می‌گیرد. برخی با بیماری‌های قلبی و برخی هم با بیماری‌های دیگر از جمله تنفسی و ریوی کارشان به دوا و درمان می‌کشد. 

پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که آلاینده‌های هوا مانند ذرات معلق، منواکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ازن در کنار ترکیبات آلی فرار و فلزات سنگین موجود در ذرات معلق از طریق مکانیزم‌های مختلف باعث ناباروری می‌شوند.

ذرات معلق در ایران 6 برابر استاندارد جهانی

بازوی پژوهشی مجلس درباره وضعیت ذرات معلق pm2.5  در ایران و جهان نوشت که مطابق آمار و اطلاعات سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر 99 درصد جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که در آن سطح آلودگی هوا pm2.5 بالاتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. 

در ادامه این گزارش آمده که در کشورهای با سطح درآمد متوسط یا یا پایین خطر بیشتری از این نظر وجود دارد و مردم این کشورها با خطر سطوح خطرناک آلودگی مواجه‌اند.

اما در ایران وضعیت چگونه است؟ مرکز پژوهش‌های در این مورد نوشت در سال 1400 میانگین سالانه غلظت ذرات معلق pm2.5 در 27 شهر مورد مطالعه در ایران بیش از 6 برابر استاندارد سازمان جهانی بهداشت و بیش از 2.5 برابر استاندارد ملی بود. 

شهرهای مورد مطالعه برای سنجش میزان ذرات معلق pm2.5، تهران، اهواز، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، خرم‌آباد، ایلام، سنندج، همدان، اراک، کرمانشاه، کرج، شهرکرد، یزد، ارومیه، آبادان، بیرجند، قزوین، کرمان، زابل، قم، بجنورد، زنجان، بوشهر، زاهدان و اردبیل بودند. 

مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته که در سال 1400 شهرهای تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج کمتر از 10 روز هوای خوب داشتند. بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک سال 1400 مربوط به شهر زابل (15 روز) بود.  به طور کلی برآورد می‌شود با احتساب پدیده ریزگردها، جمعیتی بالغ بر 35 میلیون نفر از جمعیت ایران در معرض درجاتی از آلودگی هوا قرار دارند.

حرکت به سمت بحران جدی‌تر

محمد درویش، کارشناس محیط زیست درباره تداوم هوای آلوده در ایران به انتخاب گفت: «اقدامات دولت برای کاهش آلودگی تقریبا در حد هیچ است. آلودگی مسئله بسیار خطرناکی است، اما متاسفانه مثل دیگر مسائل کشور از حالت بحران خارج شده و مسئله بحران هم برای مردم عادی شده است.»

درویش ادامه داد: «در اصفهان طرح‌های انتقال آب اجرا می‌کنند تا کارخانه‌ها را توسعه دهند. یعنی وضعیت در اصفهان می‌تواند خیلی بدتر شود. ما با این وضعیت به سمت بحران جدی‌تر حرکت می‌کنیم.»