گزارش «تجارت‌نیوز» از مشکلات حوزه آموزش و پرورش در آستانه سال جدید:
عدالت آموزشی زیر سایه اما و اگرهای آموزش و پرورش
کمبود معلم، ترک تحصیل به دلیل فقر، ناایمنی مدارس؛ چالش‌های حوزه آموزش
یک کارشناس آموزش معتقد است مسئولان به جای اینکه تمرکز را بر رفع مشکلات بگذارند، بیشتر زمان خود را صرف تکذیب حقاق می‌کنند و مدارس دولتی همواره با کمبود معلم مواجه بوده‌اند.
زمان زیادی به آغاز سال تحصیلی جدید نمانده است؛ با اینکه بسیاری از اخبارِ مربوط به کمبود معلم در مدارس و بی‌توجهی به عدالت آموزشی از سوی مسئولان حوزه آموزش و پرورش تکذیب می‌شود اما مساله اینجاست که واقعیت جاری در جامعه تا میزان چشمگیری با وعده‌ها و استدلال‌هایی که مسئولان درباره شرایط مطرح می‌کنند متفاوت است. مسایل و مشکلات زیادی در این حوزه وجود دارد که اگر مسئولان به جای انکار به چاره‌اندیشی برای رفع آنها بپردازند، می‌تواند گامی موثر برای بهبود شرایط باشد.
متاسفانه در سه سال گذشته این مشکلات در حوزه آموزش و پرورش به دلیل مدیریت ناکارآمد در این حوزه نه‌تنها رفع نشد که در بسیاری موارد از جمله کمبود معلم به چالش‌های جدی بدل شد. در نهایت هم با گذشت یک سال و برگزاری تعداد زیادی آزمون استخدامی در آموزش و پرورش و همچنین راه‌اندازی پروسه‌های مختلف گزینشی باز هم در روزهای آخر دولت سیزدهم، مسئولان به این نتیجه رسیدند که برای جبران کمبود معلم، بازنشستگی معلمان را با وعده پاداش و... یک سال به تعویق بیندازند. در حالی که این معضلات با تصمیم‌های خلق‌الساعه برطرف نمی‌شود و چنین سیاست‌هایی چه‌بسا این معضلات را بیشتر و بیشتر از مرحله حل‌و‌فصل دور و به یک درد مزمن تبدیل کنند.
با بحران نیروی انسانی در آموزش و پرورش مواجه‌ایم؟
در چنین شرایطی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان این نکته که بسیاری از دانش‌آموزانی که نتوانستند در خرداد نمره قبولی کسب کنند برگه هدایت تحصیلی خود را دریافت کرده‌اند به ایسنا گفت: «مدیران مدارس در حال وارد کردن نمرات امتحانات باقی‌مانده هستند که پس از آن و با طی فرایند ثبت در سامانه، برگه جدید صادر می‌شود.»
محمدمهدی کاظمی با اشاره به اینکه پروژه مهر یکی از کلان‌برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش است که همه موضوعات مختلف را دربر می‌گیرد افزود: «این پروژه شامل تامین فضا و تجهیزات، شاداب‌سازی تجهیزات، توانمندسازی معلمان، ارتقای توسعه حرفه‌ای معلمان، برنامه‌ریزی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان، کلاس‌بندی و ساماندهی نیروی انسانی و... است.»
او گفت: «اتفاقی که امسال نسبت به سال گذشته افتاد این بود که روند ثبت‌نام نسبت به سال گذشته حداقل ۲۰ روز جلوتر آمده بود، این جزو برنامه‌ریزی و پیگیری‌های آموزش و پرورش در این راستا بود؛ چراکه اگر ثبت‌نام دانش‌آموزان به‌موقع و زودتر انجام شود طبیعتاً کلاس‌بندی و ساماندهی نیروی انسانی بهتر انجام خواهد شد که از بحث‌های زیرساختی و سخت‌افزاری قضیه است.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با توضیح این مساله که در موضوعات نرم‌افزاری برای اینکه مهر امن و بانشاطی داشته باشیم به لحاظ بحث‌های فرهنگی و آمادگی روحی و روانی اولیا، دانش‌آموزان و معلمان برنامه‌هایی داشتیم که انجمن اولیا و مربیان پیش‌بینی کرده بود ادامه داد: «دوره‌ها و جلسات تبیینی برای مدیران مدارس برگزار و گفت‌وگو با معلمان نیز به عنوان مباحث ضروری ورود به مهر و آغاز سال تحصیلی برنامه‌ریزی شده است.»
کاظمی با اشاره به اینکه مساله کمبود معلم یک مقوله چندبعدی است گفت: «این موضوع برای سال تحصیلی ۱۴۰۳- ۱۴۰۴ مدیریت شده است، نه اینکه کمبود وجود نداشته باشد، طبیعتاً کمبود معلم وجود داشته که آزمون استخدامی برگزار کردیم اما آنچه به عنوان کمبود نیروی انسانی وجود دارد از طریق حق‌التدریس نیروهای شاغل دنبال می‌شود.»
او توضیح داد: «اگر ضریب اشتغال ۱.۲۸ درصد باشد یعنی همکاران به‌جز ۲۴ ساعت موظفی ۶ ساعت دیگر نیز تدریس کنند، میزان ساعت تدریس‌شان ۳۰ ساعت شده و بدین ترتیب کسری چندانی در بحث نیروی انسانی نداریم؛ اگر کمبودی در بحث نیروی انسانی وجود داشته باشد از طریق به‌کارگیری نیروهای بازنشسته حق‌التدریس مدیریت خواهد شد.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه با بحران نیروی انسانی مواجه نیستیم ادامه داد: «برنامه‌ریزی‌های گسترده انجام و مدیریت صورت گرفته، یک بار به صورت آزمایشی اول مهر را شبیه‌سازی کرده‌ایم و مانور پروژه مهر را داشته‌ایم که این مانور تا ۱۵ شهریور در استان‌ها برگزار شده است.»
تبعیض آموزش و پرورش و کمبود معلم در مدارس دولتی
برخلاف آنچه معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد، مدارس دولتی همچنان با کمبود معلم مواجه هستند. این واقعیت شاید الان نمود بیرونی نداشته باشد اما با شروع سال تحصیلی جدید و کلاس‌هایی که بدون معلم می‌مانند، بی‌شک مشکل با وضوح بیشتری رخ می‌نماید.
پرویز علیاری، کارشناس آموزش و دبیر یکی از دبیرستان‌های دولتی، در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «متاسفانه مسئولان به جای اینکه تمرکز را بر رفع مشکلات بگذارند، بیشتر زمان خود را صرف تکذیب حقاق می‌کنند. مساله اینجاست که مدارس دولتی همواره با کمبود معلم مواجه بوده‌اند. این مساله اما در چند سال گذشته با اتفاقاتی که در بحث اخراج برخی دبیران و معلمان روی داد، بحرانی‌تر شد.»
او می‌افزاید: «مساله اینجاست که کمبود معلم بیش از همیشه در مدارس دولتی رخ می‌دهد و همین مساله هم باعث می‌شود کیفیت خدمات آموزشی در این مدارس به‌شدت پایین بیاید. اینجاست که می‌گوییم عدالت آموزشی در کشور ما زیر سایه اما و اگرهای مسئولان و تصمیم‌های خودسرانه و برداشت‌های شخصی از قوانین، به محاق رفته است.»
نارضایتی معلمان از اجرای طرح رتبه‌بندی آموزش و پرورش
این دبیر و کارشناس آموزش در ادامه به بحث معیشت معلمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه مشکلاتی هم که در این زمینه وجود دارد نه‌تنها با بحث رتبه‌بندی از بین نرفت که بیشتر هم شد. وقتی از برداشت شخصی و سلیقه‌ای مسئولان از قوانین حرف می‌زنیم، دقیقاً مساله همین است.»
علیاری در آخر توضیح می‌دهد: «قانون رتبه‌بندی نه به آن شکلی که به معلمان وعده داده شده بود، بلکه به شکلی که وزیر آموزش و پرورش تشخیص داده بود به اجرا درآمد و در نهایت هیچ معلمی از اجرای آن احساس رضایت نداشت.»
نظرات