از سر‌گیری حمل‌ونقل ریلی میان ایران و چین/مسیر ترانزیت ایران به چین با چه چالش‌هایی مواجه است؟

به گزارش تجارت نیوز،

حمل‌ونقل ریلی به عنوان یک مسیر استراتژیک برای تجارت بین‌المللی، به ویژه بین ایران و چین، از اهمیت خاصی برخوردار است. با این حال و براساس اطلاعات موجود، توسعه زیر‌ساخت‌های لازم برای این نوع حمل‌ونقل با چالش‌های بسیاری مواجه است.

طبق اخبار منتشر شده، در 31 تیرماه 1403، قطار کانتینری دوسربار ایران-چین، با حضور مقامات دو کشور راه‌اندازی شد. بعد از شیوع کرونا در سال 2019، اعزام قطار باری چین به ایران متوقف شد و بعد از چندین سال، در 21 تیرماه سال جاری، این قطار حرکت خود را از چین به سمت ایران از سر گرفت. برای راه‌اندازی مجدد این قطار‌ها، توافق‌هایی میان راه‌آهن‌های چین، قزاقستان، ترکمنستان و ایران صورت گرفته است.

ابن قطار‌ها می‌توانند از مرز‌های شرقی وارد ایران شده و از طریق مرز‌های غربی هم خارج شوند. درحال حاضر این قطار‌ها از طریق مرز‌های اینچه‌برون و سرخس وارد می‌شوند. ایران در تلاش است تا از مرز‌های میرجاوه و دوغارون هم برای ورود این قطار‌ها استفاده کند. 

زیرساخت‌های لازم برای تردد مستمر قطار‌های باری بین ایران و چین فراهم نیست

مجید‌رضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، درباره اقداماتی که در راستای بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی انجام شده در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفت: تا به امروز زیرساخت‌های کافی برای تردد مستمر قطارهای باری بین ایران و چین فراهم نشده است. اگرچه از سال 2015 این قطار‌ها به صورت عملی به سمت ایران حرکت کرده‌اند. اما برای افزایش ظرفیت بار، ایران نیازمند زیرساخت‌های بیشتری است. 

چالش‌های حمل‌ونقل ایران به چین

وی درباره چالش‌های حمل‌ونقل ریلی ایران به چین عنوان کرد:  ایران باید بار برگشت به سمت چین هم داشته باشد. بیش از 90 درصد صادرات ایران به چین شامل صادرات بر پایه نفت و  صادرات بر پایه معدن است. برای حمل این‌ نوع کالا‌ها از کشتی استفاده می‌شود؛ چون این کالاها بار‌هایی با حجم بالا، قیمت پایین و عموماً به شکل فله است؛ بنابراین نمی‌توان با کانتینر آن‌ها را حمل کرد. از طرفی برای برخی محصولات معدنی که این امکان وجود دارد؛ زیرساحت‌هایی مثل بندر خشک، محل بارگیری و تخلیه در خطوط ریلی ایران  وجود ندارد. این موارد از چالش‌های حمل‌ونقل ریلی ایران به چین محسوب می‌شوند.

وی درباره کاربرد‌های این خط تصریح کرد: این خط دو کاربرد دارد. از این خط یا باید در مسیر صادرات و واردات ایران و چین استفاده شود که از طرف ایران بار کافی وجود ندارد، یا باید از این خط به عنوان خط ترانزیت استفاده کرد که این مورد نیازمند تنظیم راه‌های مواصلاتی به غرب کشور است تا بتوان از این طریق به اروپا رسید. در این مورد هم زیر‌ساخت‌ها کامل نیست. 

این فعال بخش خصوصی در پاسخ به این پرسش که آیا در آینده امکان افزایش حجم بار صادراتی از ایران به چین با استفاده از حمل‌ونقل ریلی وجود دارد؟ و چه اقداماتی باید از سوی دولت انجام شود؟ تشریح کرد: شاید از نظر عملی امکان‌پذیر باشد اما زیرساخت‌هایی نظیر بندر خشک، محل‌های تخلیه و بارگیری، خطوط دسترسی به نواحی ورودی این خط راه‌آهن که باید در سرخس یا اینچه‌برون باشد، مورد نیاز است. در واقع احتیاج به پارک‌های لوجستیک وجود دارد که هنوز احداث نشده است.

 فواید مسیر ریلی ایران به چین

حریری در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود اینکه صادرات ایران به چین، صادرات بر پایه محصولات نفتی و معدنی است که معمولا با کشتی حمل می‌شوند، بازهم در راستای توسعه حمل و نقل ریلی تلاش می‌شود؟ توضیح داد: طرف چینی و قزاقستانی به راه‌اندازی این خط تمایل دارند، حتی طرف ایرانی نیز به موضوع علاقه‌مند است. این خط علاوه بر فواید اقتصادی، فواید ژئواکونومیک و ژئوپولیتیک هم دارد.  در واقع اهمیت آن فقط در موضوع حمل‌ونقل نیست بلکه فواید سیاسی و اقتصادی دیگری هم دارد. 

همه‌چیز به ایران بستگی دارد

وی درباره آینده این خط عنوان کرد: آینده این خطوط، گسترش آن و قرار گرفتن در مسیر ترانزیت شرق به غرب دنیا، به اقدامات طرف ایرانی بستگی دارد.

براساس این گزارش، شاید این خط ریلی فعالیت خود را آغاز کرده باشد و ترانزیت کالا انجام دهد؛ اما با توجه به نوع  محصولات صادراتی ایران و فراهم نبودن زیرساخت‌ها، شاید فعلا بهتر باشد از دیگر وسایل حمل‌ونقل استفاده شود. همچنین درصورت تمایل ایران به قرار گرفتن در مسیر ترانزیت شرق به غرب دنیا، دولت باید در راستای تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز اقدام کند.

برای اطلاعات بیشتر صفحه حمل‌ونقل را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.