پراید؛ از تولد در آمریکا تا مرگ در ایران

پراید اگرچه به‌عنوان خودرویی شناخته می‌شود که زمانی در کمپانی کیا موتورز عرضه می‌شده، اما اولین بار از سوی مزدا و فورد تولید شد. پراید در واقع همان مزدا 121 است که در دهه هشتاد میلادی در ژاپن تولید و در برخی بازارها از جمله آمریکای شمالی و استرالیا با نام فورد فستیوا به‌فروش می‌رفت.

به گزارش‌ تجارت‌نیوز ، فورد فستیوا از موتور 1.3 لیتری بهره می‌برد و تنها 63 اسب بخار قدرت داشت. نسل اول این خوردو هاچ‌بک‌های سه‌دری بودند که گزینه‌های چندانی نداشتند و تنها برای رفت‌وآمد در مسیرهای کوتاه طراحی شده بودند.

در سال 1985، این خودرو در بزرگراه‌های آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این بررسی‌ها، فورد فستیوا بدترین وضعیت ایمنی را در میان خودروهای سایز کوچک داشت. به همین دلیل، علی‌رغم محبوبیت و ارزانی این خودروی کوچک، تولید این نسل متوقف شد.

از سال 1987 خط تولید آن به کیاموتورز فروخته و مونتاژ آن با نشان کیا پراید در کره جنوبی آغاز شد.

پراید در واقع همان مزدا 121 است که در دهه هشتاد میلادی در ژاپن تولید می‌شد.

تولید نسل اول این خودرو در سال 1993 در کره جنوبی هم کنار گذاشته شد و کیا موتورز مسیر متفاوتی را در پیش گرفت.

تا سال 2000 کمپانی کیا مدل‌های XL، GTX، هاچ‌بک پنج در و سدان چهار در را تولید کرد. پراید اولین بار در سال 1372 وارد بازار بسته و بدون تنوع ایران و با استقبال بسیاری مواجه شد.

در سال 2000 کیا موتورز کره جنوبی هم تولید کیا پراید را متوقف کرد و در نهایت در سال 2001 با امضای قراردادی میان کره جنوبی و ایران، لیسانس این محصول به سایپا فروخته شد.

نسل اول فورد فستیوا بدترین وضعیت ایمنی را در میان خودروهای سایز کوچک در آمریکا داشت.

از مهم‌ترین دلایل محبوبیت این خودرو از بدو ورود به ایران قیمت مناسب آن بود. حذف پیکان در سال 1384 به دلیل مسائل مربوط به آلایندگی و مصرف سوخت بالا هم به محبوبیت پراید افزود. به این ترتیب، بازیگر نقش اول صنعت خودروی ایران، میدان رقابت را برای پراید خالی کرد و بخش بزرگی از بازار خودرو در اختیار پراید قرار گرفت.

به دنبال این محبوبیت و مقرون‌به‌صرفه بودن پراید، خودروساز ایرانی با گذشت چند سال از تولید و مونتاژ مدل‌های سدان و هاچ‌بک، تغییراتی از جمله اجرای پروژه ارتقای استانداد و ایمنی خانواده ایکس را آغاز کرد. تولید پرایدهای مجهز به ایربگ و کمبرند ایمنی صندلی‌های عقب از دیگر اقدامات سایپا بود.

ساپیا در طول این‌ سال‌ها این خودروی اقتصادی را با نام‌های نسیم، صبا، سایپا 132، سایپا 111، سایپا 141 و سایپا 151 در ایران تولید و عرضه کرده است.

از سال 1987 مونتاژ کیا پراید در کره جنوبی آغاز شد.

قیمت مناسب پراید به‌خصوص در دهه 80، موجب شد تیراژ تولید این محصول به سرعت افزایش یابد. تا جایی که گزارش‌ها نشان می‌دهد، 36 درصد تولید خودروهای سواری در سال 90 تنها مربوط به پراید بوده است.

بالا رفتن تیراژ پراید اما موجب شد سهم این خودرو در سوانح جاده‌ای هم افزایش پیدا کند و به‌تدریج انتقادهای بسیاری متوجه آن شد.

نقش پراید در تصادفات جاده‌ای

در دهه 2000 کره جنوبی تولید پراید را متوقف کرد و پراید جای خود را به کیا ریو داد که در حال حاضر نسل چهارم آن در این کشور در حال تولید است.

سوالی که مطرح می‌شود این است که علی‌رغم توقف تولید در ژاپن، ایالات متحده و کره جنوبی آیا پرایدهای جدید که با اسامی دیگری در ایران تولید می‌شوند، ایمن هستند؟

در سال 2001 (سال 1372 شمسی) خط تولید کیا پراید به سایپا فروخته شد.

مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران به تازگی اعلام کرده که خودروی پرتیراژ تولید داخل، یعنی پراید، رتبه اول را در مردودی از انحراف فرمان به خود اختصاص داده است. همچنین پراید بیشترین آمار مردودی در آزمون‌های مراکز معاینه فنی را از آنِ خود کرده است.

در عین حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد، 28 درصد از تصادفات جاده‌ای در 10 ماه نخست سال 97 مربوط به پراید بوده است.

علی‌رغم این آمار و ارقام نگران‌کننده، خودرویی که به دلیل غیراستاندارد بودن در ژاپن، آمریکا و کره جنوبی برای مدت محدودی تولید شده، بیش از 20 سال است که در ایران تولید می‌شود.

این روزها اما از مصرف‌کنندگان گرفته تا کارشناسان خودرو و برخی مقامات کشور انتقادهای بسیاری را علیه پراید مطرح می‌کنند.

در حالی که رئیس پلیس راهور ناجا از پرسرقت‌ترین خودروی کشور تحت عنوان «ارابه مرگ» یاد می‌کند، نائب‌رئیس کمیسیون صنعت و معدن مجلس گفته است: «پراید یک تابوت کم دارد.»

به گفته رئیس پلیس راهور ناجا، قرار شده تا شماره‌گذاری پراید از سال 1399 متوقف شود. سوال اما این است که با توقف تولید پراید ، چه خودرویی جایگزین آن خواهد شد؟

جایگزین احتمالی پراید

در حالی که گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر جایگزینی «داتسون گو» -خودروی ساخت ژاپن- و «چانگان بنی» -خودروی چینی- وجود دارد، اما به نظر می‌رسد به دلیل قیمت‌های بالا هیچ‌کدام امکان جایگزینی با خودروی اقتصادی پراید را نداشته باشند. هر دو خودروی ذکرشده قیمتی حدود شش هزار دلار -معادل 75 میلیون تومان- دارند که برای مصرف‌کننده ایرانی بسیار بالاست.

از این رو، به عقیده کارشناسان صنعت خودرو، در شرایط فعلی تیبا می‌تواند تنها کاندیدای موجود برای جایگزینی پراید باشد؛ خودرویی که خود بر پایه پلتفرم پراید توسعه یافته و سطح ایمنی آن نیز به طور تقریبی مشابه پراید است.

بر اساس گزارش‌های سازمان‌های استاندارد جهانی تیبا نمره ضعیف دو را کسب کرده است.

*بخش‌هایی از این گزارش برگرفته از منابع cbc.ca ، hotcars ، friendlykia است.