پیش‌بینی ۱۰ ساله از صنعت خودرو ایران

به گزارش تجارت‌نیوز ، موسسه فیچ در جدیدترین گزارش خود از صنعت خودروی ایران به بررسی چشم‌انداز 10 ساله این صنعت پرداخته است.

در این گزارش آمده است: با توجه به این که ایران درگیر بحران کرونا، تحریم‌های آمریکا و کاهش قیمت نفت است، وضعیت صنعت خودرو این کشور در سال 2020 بدتر خواهد شد. سال 2020 سومین سال متوالی است که تولید خودرو ایران با کاهش مواجه خواهد شد. در پی بازگشت تحریم‌های آمریکا تولید خودرو ایران طی سال 2018 با افت 37.8 درصدی مواجه شد. ایران در سال 2019 نیز شاهد افت 10.3 درصدی تولید خودرو بود و انتظار می‌رود در سال جاری نیز این افت به 29.2 درصد برسد.

به موازات کاهش تولید، فروش خودرو در ایران نیز کاهش داشته است. در سال 2019 بالغ بر 14.5 درصد از فروش خودرو در ایران کاسته شد و انتظار داریم طی امسال نیز 21.1 درصد فروش خودرو در این کشور کاهش یابد.

براساس گزارش‌ها، بخش تولید قطعات خودرو در ایران با بدهی‌های کلان مواجه است. این بدان معناست که این بخش با فشار زیادی در سال 2020 مواجه است و بدون حمایت دولت به سختی می‌تواند خود را سر پا نگه دارد. دولت هم به دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند از این بخش حمایت کند.

تولید خودرو ایران بین 20 آوریل تا 20 می 14.6 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. ایران‌خودرو و سایپا 78190 دستگاه خودرو در این دوره یک ماهه تولید کردند که 13436 دستگاه کمتر از سال قبل است. ایران‌خودرو علاوه بر خودروهای سواری، خودروهای تجاری مثل ون، پیکاپ، کامیون و اتوبوس هم تولید می‌کند که خط تولید چندین نوع از این خودروها متوقف شده است.

فروش

به موازات افت تولید، فروش خودرو در ایران طی سال 2020 نیز با افت قابل توجه روبرو خواهد شد. شیوع کرونا، تحریم‌های آمریکا، افت قیمت نفت و بدتر شدن وضع اقتصاد از جمله عوامل این کاهش است. بر این اساس فروش خودرو در ایران طی سال جاری 21.1 درصد نسبت به سال قبل کاهش خواهد یافت. فروش خودروهای سواری در این سال با کاهش 20.9 درصدی و خودروهای تجاری با کاهش 24 درصدی مواجه می شود. شیوع کرونا در کوتاه‌مدت فعالیت‌های اقتصادی در ایران را با اختلالات گسترده مواجه می‌کند. بر همین اساس ما که قبلا رشد منفی 0.4 درصدی را برای اقتصاد ایران در سال جاری پیش‌بینی کرده بودیم، اکنون این رقم را حدود منفی 2.2 درصد ارزیابی می‌کنیم.

کاهش شدید قیمت نفت به همراه تحریم‌ها توانی در دولت برای حمایت از صنعت خودرو و ارائه بسته‌های محرک اقتصادی باقی نگذاشته است. درآمد نفتی ایران از نوامبر 2018 بالغ بر 70 درصد کاهش یافته است. البته برنامه‌هایی مثل ارائه وام‌های کم بهره به حدود 3 تا 4 میلیون خانوار به اجرا گذاشته شده است، اما این برنامه‌ها چنان گسترده نیست که بتواند سطح تقاضای داخلی برای کالاهایی مثل خودرو را افزایش دهد.

با این حال در سال های بعد اوضاع صنعت خودرو ایران بهتر خواهد شد و تا سال 2029 این صنعت با رشد دو رقمی فروش مواجه خواهد شد. انتظار می‌رود فروش خودرو در ایران طی سال 2021 با رشد 12.7 درصدی فروش مواجه شود. و این رقم در سال 2022 به 14.6 درصد افزایش خواهد یافت.

تولید

به دنبال بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در سال 2018 شاهد فرار سرمایه‌های خارجی از صنعت خودرو این کشور بودیم. طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در این صنعت لغو شد و پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک بین خودروسازان داخلی و خارجی کنار گذاشته شد.

روند تولید خودرو در ایران طی سال 2020 کاهشی است، اگرچه وجود خودروهای ناقص بسیار در پارکینگ خودروسازان که به تدریج تکمیل می‌شوند مانع افت بسیار بیشتر تولید خودرو در ایران طی این سال می‌شود.

صنعت خودرو ایران در حال حاضر با مشکل کمبود قطعات لازم مواجه است. تحریم‌های آمریکا مانع مهمی در برابر دسترسی ایران به قطعات مورد نیاز صنعت خودرو است. این مسئله باعث انباشت انبوهی در خودروهای ناقص در پارکینگ خودروسازان شده است و افت شدید تولید خودرو در سال 2020 را رقم می‌زند. به علاوه زنجیره‌های تامین قطعات از چین به دلیل شیوع کرونا مختل شده است که باعث افت بیشتر تولید خودرو خواهد شد. پس از تحریم‌های آمریکا، چین تقریبا تنها کشوری است که به ایران قطعه خودرو صادر می‌کند. بر این اساس ما پیش‌بینی می‌کنیم تولید خودرو در ایران طی سال 2020 بالغ بر 29.2 درصد کاهش یابد و به 610 هزار دستگاه برسد. این در حالی است که طی دو سال گذشته تولید خودرو ایران تقریبا نصف شده است. در سال 2019 تولید خودرو در ایران 10.3 درصد و در سال 2018 نیز 37.8 درصد کاهش یابد.

افت واردات قطعات خودرو یکی از عوامل مهم افت تولید خودرو در ایران است. کل واردات ایران در سال 2018 بالغ بر 26.5 درصد و در سال 2019 بالغ بر 29 درصد کاهش یافته است. حدود 37 درصد واردات ایران ماشین‌آلات و محصولات پیچیده صنعتی مثل قطعات خودرو است. به همین دلیل خودروسازان ایرانی نتوانسته‌اند به قطعات مورد نیاز خود دست پیدا کنند و بر اساس برخی گزارش‌ها بیش از 150 هزار خودرو ناقص در برخی کارخانه‌ها پارک شده است. با توجه به این موضوع و همچنین نظر به سطح بالای تقاضای خودرو در ایران اعتقاد داریم چنانچه تحریم‌ها برداشته شود صنعت خودرو ایران به سرعت می‌تواند موقعیت گذشته خود را به‌دست بیاورد.

بر این اساس انتظار می رود طی سال‌های بعد تولید خودرو در ایران صعودی شود و ما متوسط رشد سالانه 12.4 درصدی را برای تولید خودرو در ایران طی دوره ده ساله 2021 تا 2029 پیش‌بینی کرده‌ایم.

به نظر ما چین و روسیه کشورهایی هستند که از خلاء حضور شرکت‌های اروپایی استفاده کرده و در ایران‌خودرو تولید خواهند کرد. خودروسازان ایرانی هم می‌توانند برای تکمیل خودروهای ناقص خود زنجیره‌های جدید عرضه قطعات پیدا کنند. بزرگترین خودروساز روسیه، آتوواز، در دسامبر 2019 اعلام کرد قرار است سهام جنرال موتور آمریکا را در شرکت سرمایه‌گذاری مشترک خریداری کند. ما معتقدیم جدایی از جنرال موتور راه را برای ورود آتوواز به بازار ایران و تولید خودرو در این کشور باز خواهد کرد. این شرکت طی دو سال گذشته برای تولید خودرو در ایران ابراز تمایل کرده است. خودروسازان چینی مثل چری، لیفان، دانگ فنگ، بریلیانس و هافی موتورز نیز از تمایل خود برای توسعه فعالیت‌هایشان در ایران خبر داده‌اند.

کل تولید خودرو ایران در سال 2019 بالغ بر 860 هزار دستگاه برآورد شده که انتظار می‌رود این رقم طی سال 2029 به 1.18 میلیون دستگاه برسد. از سال 2024 به بعد تولید خودرو ایران بیش از یک میلیون دستگاه در سال خواهد شد.

صنعت خودرو ایران و ویروس کرونا

همه صنایع و اقتصادها در سطح جهان از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند. آسیا، اروپا و آمریکای شمالی در حال حاضر بیشترین درگیری را با این ویروس دارند.

صنعت خودرو جهان، به ویژه با چالش‌های جدی از سوی کرونا مواجه شده است. این ویروس مصرف کنندگان را واداشته است تا بیشتر بر روی تامین کالاهای ضروری مورد نیاز خود تمرکز کنند. به عقیده ما فروش خودرو در جهان طی سال جاری 9.9 درصد کاهش خواهد یافت.

شیوع کرونا، علاوه بر کاهش تقاضای مصرف کننده، زنجیره‌های تولید و تامین قطعات خودرو را نیز مختل می‌کند. کارخانه‌های بسیاری برای مقابله با شیوع این ویروس به تعطیلی کشیده شده‌اند. در عین حال اگر ویروس کرونا در سال 2020 مهار شود انتظار داریم در سال 2021 صنعت خودروسازی جهان وارد رشد شود.

ویروس کرونا برای نخستین بار در 19 فوریه 2020 در ایران گزارش شد و هنوز مهار نشده است. دولت ایران برای مقابله با این ویروس اقداماتی را انجام داد که از آن جمله، لغو پروازها، بستن مدارس و فروشگاه‌ها و بازارها و مکان‌های مذهبی بوده است. در پی این اقدامات شاخص مدیران خرید در مارس 2020 با افت 30 درصدی نسبت به ماه قبل از آن مواجه شد.

صنعت خودرو ایران نیز که تحت فشار تحریم‌ها قرار داشت اکنون با مشکل دیگری روبرو شد. با تعطیلی کارخانه‌ها در چین، واردات قطعات خودرو از این کشور مختل شد که البته موقتی بود. تعطیلی‌های اجباری در داخل و کاهش قدرت خرید مردم نیز از جمله دیگر مشکلات بود. در نتیجه این مشکلات بود که ما پیش‌بینی خود از رشد صنعت خودرو ایران را بیش از پیش کاهش دادیم. ما پیش از شیوع کرونا پیش‌بینی کرده بودیم تولید صنعت خودرو ایران در سال 2020 بالغ بر 7.7 درصد کاهش یابد اما اکنون انتظار داریم این صنعت با افت تولید 21.1 درصدی در سال 2020 مواجه شود.

نقاط قوت

* ایران بزرگترین تولید کننده خودرو در خاورمیانه است.

* ایران طبقه متوسط بزرگ و رو به رشدی دارد و در نتیجه بازار پرتقاضا و خوبی برای صنعت خودرو به حساب می‌آید.

نقاط ضعف

* ایران پیش‌شرط‌های سختی برای فعالیت شرکت‌های خودروسازی خارجی در این کشور قرار می‌دهد که این مسئله انگیزه شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در این کشور را کاهش می‌دهد.

* صنعت خودرو ایران از مشکل تجهیزات فرسوده و تکنولوژی کهنه رنج می‌برد و برای حل این مشکل به دانش فنی و کمک سرمایه‌گذاران غربی نیاز دارد.

* خودروهای تولید داخل به دلیل نبود رقابت، دارای کیفیت پایین و قیمت بالا هستند.

منبع: تسنیم