آینده همکاری‌های تجاری ایران و ترکیه چه خواهد شد؟

بر اساس آمار منتشرشده از سوی بانک جهانی، ایران در سال 2017، معادل 7.49 میلیارد دلار کالا به ترکیه صادر کرده و میزان صادرات ترکیه به ایران نیز در این سال 3.25 میلیارد دلار بوده است.

به گزارش تجارت‌نیوز، ایران هفتمین صادرکننده بزرگ کالا به ترکیه محسوب می‌شود و سهم این کشور از کل صادرات به ترکیه در سال 2017، حدود 3.3 درصد بوده است. صادرات کشورهای چین، آلمان، روسیه، ایالات متحده آمریکا، ایتالیا و فرانسه نیز به ترتیب 11 درصد، 9.6 درصد، 8.8 ددرصد، 5.4 درصد، 5.1 درصد و 3.6 درصد گزارش شده است.

سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها 81 درصد از صادرات ایران به ترکیه را تشکیل می‌دهد. از دیگر محصولات مهمی که ایران به ترکیه صادر می‌کند می‌توان به مواد پلاستیکی، روی، آلومینیوم و کودهای شیمیایی اشاره کرد.

به‌طور کلی در 10 سال اخیر، حجم صادرات ایران به ترکیه تغییرات قابل توجهی داشته است که اطلاعات مربوط به آن را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

سال	حجم صادرات ایران به ترکیه
2009	3.2 میلیارد دلار
2010	7.7 میلیارد دلار
2011	12.8 میلیارد دلار
2012	12 میلیارد دلار
2013	10.4 میلیارد دلار
2014	10.4 میلیارد دلار
2015	6 میلیارد دلار
2016	4.8 میلیارد دلار
2017	7.5 میلیارد دلار

اطلاعات فوق نشان می‌دهد که ایران در سال 2011، بیشترین میزان کالا را به ترکیه صادر کرده است.

روابط تجاری ایران و ترکیه در سال 2017 بار دیگر روند افزایشی به خود گرفت. با این حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در ماه می 2018 اعلام کرد که از توافق هسته‌ای با ایران خارج می‌شود. دولت آمریکا همچنین مجازات‌هایی را برای کشورهایی که همکاری‌های اقتصادی با ایران را ادامه می‌دهند در نظر گرفته است که این روند می‌تواند روابط تجاری دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

دور نخست تحریم‌های آمریکا علیه ایران در ماه آگوست و دور دوم که بخش انرژی و حمل‌ونقل را هدف قرار می‌دهد، در ماه نوامبر اجرایی شدند. با این حال مسئولان و فعالان اقتصادی ترکیه از همان ابتدای اجرایی شدن تحریم‎ها در اظهارنظرهای مختلف اعلام کردند که تحریم‌ها علیه ایران را قبول ندارند و آنها را اجرا نمی‌کنند.

به این ترتیب انتظار می‎رود، ایران و ترکیه برای مقابله با تحریم‌ها و و یکجانبه‌گرایی آمریکا همسو و همگام گام بردارند و درصدد اجرای یک سازوکار مالی مشخص برای حذف دلار از مبادلات اقتصادی و جایگزینی پول ملی باشند.

ترکیه در حال حاضر، در میان هشت کشوری قرار دارد که از سوی مقامات دولت آمریکا معافیت دریافت کرده و اجازه دارد تا ماه می -اردیبهشت‌ماه- از ایران نفت خریداری کند. اوایل ماه جاری، وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه اعلام کرد که ترکیه در حال حاضر تنها کشور اروپایی است که از زمان اجرایی شدن تحریم‌های نفتی در ماه نوامبر از ایران نفت خریداری می‌کند. این در حالی است که دو کشور ایتالیا و یونان نیز این معافیت را دریافت کرده‌اند.

همچنین در حاشیه نشست رهبران سه کشور روسیه، ترکیه و ایران در سوچی، رجب طیب اردوغان به حسن روحانی اعلام کرد که ترکیه آماده است تا یک کانال مالی، همانند کانال مالی اروپا در جهت همکاری و تجارت با ایران ایجاد کند. اما هنوز هیچ تاریخ مشخصی در مورد راه‌اندازی SPV با ترکیه اعللام نشده است. مقامات دو کشور ایران و ترکیه امیدوارند تا موانع تجاری برداشته شوند تا دو کشور قادر به تقویت همکاری دوجانبه باشند.

این در حالی است که سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه در سی و یکم ماه ژانویه پس از 9 ماه، سازوکار مالی با ایران را با هدف تسهیل تجارت میان عاملان اقتصادی اروپا و این کشور به‌طور رسمی ثبت کردند.

*بخش‌هایی از این گزارش برگرفته از منابع بانک جهانی، tradingeconomics، الجزیره است.