مسیر صادراتی ایران و ترکیه چه تفاوت‌هایی دارند؟

توسعه صادرات غیرنفتی و کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی یکی از اهداف اصلی ایران 1404 است. تنها چند دقیقه نشستن پای صحبت اعضای اتاق بازرگانی و تجار مختلف به ما نشان می‌دهد که این روزها صادرکنندگان و تجار کشور ما با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستند.

به گزارش تجارت‌نیوز، معاونت بررسی‌های اتاق بازرگانی تهران در گزارش جدید خود ضمن اشاره به موانع پیش روی صادرات غیرنفتی در کشور، به مقایسه برخی آمارهای صادراتی ایران با ترکیه و ویتنام پرداخته است.

بنا به گزارش مذکور برخی از کشورها از جمله ویتنام توانسته‌ است طی یک دوره 15ساله صادرات کالایی خود به آمریکا را 35 برابر کرده و به میزان 38.5 میلیارد دلار در سال 2016 برساند. ضمن اینکه تراز تجاری این کشور با آمریکا مثبت 30 میلیارد دلار است. این آمار مثبت از تجارت ویتنام به آمریکا در حالی است که ایالات متحده طی سالیان نه‌چندان دور وارد یک جنگ خانمان‌سوز شده بود.

معاونت بررسی‌ها اتاق بازرگانی تهران تاکید می‌کند که کشوری مانند ویتنام از طریق انجام برخی اصلاحات تجاری مانند پیوستن به پیمان‌های آزاد تجاری منطقه‌ای یا جهانی، واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‎‌ای مورد نیاز برای افزایش تولید و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به رشد اقتصادی مثبت و بالاتر از 5 درصد طی 15 سال دست یافته است.

گزارش مذکور تاکید می‌کند که یکی از عوامل توسعه صادرات کشورهای مختلف این است که بخش اعظم صادرات این کشورها را صادرات کالاهای صنعتی تشکیل می‌دهد. به‌گونه‌ای که در سال 2017 کالاهای صنعتی سهم 67 درصدی از کل صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که این آمار برای ایران در حدود 9 درصد و چنانچه محصولات پتروشیمی را نیز لحاظ کنیم معادل 24 درصد خواهد بود.

اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از گزارش خود به مقایسه وضعیت صادراتی ایران و ترکیه پرداخته و روایت می‌کند که کالاهای صنعتی از کل صادرات این کشور سهم 80 درصدی دارد که اختلاف فاحشی با ایران دارد. همچنین در زمینه خدمات نیز سهم ایران طی پنج سال اخیر از صادرات خدمات 11 میلیارد دلار بوده که این رقم برای ترکیه 44 میلیارد دلار است.

گزارش مذکور همچنین حاکی از اختلاف چشم‌گیر میزان و نوع صادرات ایران و ترکیه به اتحادیه اروپا است. به نحوی که طی سال 2018 ایران به میزان 15.4 میلیارد یورو به کشورهای اروپایی صادرات داشته که 89 درصد آن سوخت‌های معدنی و محصولات نفتی است. در عین حال در مدت مذکور سهم ترکیه از صادرات به اروپا به میزان 55.9 میلیارد دلار بوده که 89.5 درصد آن کالاهای صنعتی ساخته شده است.

همچنین سهم ایران از واردات کشور ترکیه معادل 1.6 درصد است. این در حالی است که کالاهای صادرشده به ترکیه معادل 3.9 درصد از صادرات ایران را تشکیل می‌دهد.

اتاق بازرگانی تهران با اشاره به وضعیت نه‌چندان مناسب صادرات ایران می‌نویسد: هیچ اقتصادی در جهان نیست که بدون فراهم کردن ثبات اقتصادی و ایجاد محیط کسب‌وکار مطلوب، به رشد صادرات دست یافته باشد. عدم ثبات اقتصادی، سیاست ارزی و تجاری نامناسب، عدم امکان جذب سرمایه‌گذار خارجی، عدم دارا بودن موافقت‌نامه تجارت آزاد موثر منجر به رشد صادرات نخواهد شد. بدون رفع موانع فوق، در آینده همچنان به همین روندهای کند افزایش صادرات بسنده خواهیم کرد و جهش صادرات به مثابه آنچه در سایر اقتصادهای در حال توسعه اتفاق افتاده را شاهد نخواهیم بود.