تشریح برنامه‌های جدید تولید و فروش نفت ایران

براي دومين بار در كمتر از يك دهه گذشته، دولت براي فروش نفت به سراغ بخش‌هايي خارج از دولت آمده است و اين‌بار قصد دارد بخش خصوصي را فروشنده اصلي نفت در برجام منهاي امريكا كند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، ديروز و در جريان مراسم روز صنعت و معدن؛ اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور از توليد و فروش نفت توسط بخش خصوصي در بورس داخلي خبر داد و اعلام كرد كه ٢٩ ميدان نفتي در اختيار بخش خصوصي قرار مي‌گيرد و آنها مي‌توانند علاوه بر توليد نفت در قالب بورس، به فروشنده نفت تبديل شوند. فروش نفت از طريق بخش‌هاي غيردولتي، اين بخش نفت را بخرد و صادر كند.

روالي كه مسبوق به سابقه است و هر چند كه تجربه ناموفقي در دولت دهم از اين حيث به جا مانده اما به نظر مي‌رسد دولت به پشتوانه تجربه‌اي كه از فروش نفت در بورس‌هاي بين‌المللي وجود دارد چنين پيشنهادي را مطرح كرده است.

البته پيش از اين رييس‌جمهور نيز از كوتاه كردن دست كاسبان تحريم ياد كرده و گفته بود كه رويه غلط دولت قبل براي استفاده از نيروهاي نظامي و افرادي كه نام بخش خصوصي را يدك مي‌كشيدند و كاسبان تحريم بودند را دنبال نمي‌كند و مستقيم از طريق بخش خصوصي و با عرضه شفاف سعي مي‌كند از تحريم‌ها عبور كند؛ موضوعي كه اسحاق جهانگيري نيز به آن اشاره كرده و با تاكيد بر اينكه اين اقدامات امريكا بيشتر جنگ رواني است.

وي خاطرنشان كرده است: «نخستين هدف امريكا، ممانعت از فروش نفت ايران است كه به اين شيوه، بخش خصوصي مي‌تواند نفت را از بورس به طور شفاف خريداري و صادر كند.

مي‌خواهند نفت ايران فروش نرود كه اين غيرممكن است و براي جنگ رواني اين اقدامات صورت مي‌گيرد. كسي كه كمترين شناخت بين‌المللي را داشته باشد مي‌داند چنين كاري شدني نيست. به همين دليل به سمت سعودي‌ها رفتند تا اگر نفت ايران كم شد اتفاقي در بازار نفت آنها نيفتد.»

او كشورهايي كه خواهان جاي‌گيري ايران در بازارهاي بين‌المللي هستند را خائن خوانده كه روزي تقاص اين خيانت‌ها را خواهند ديد و از كشورهاي دوستي صحبت كرده كه هم كنون در حال مذاكره براي خريد نفت ايران هستند.

جهانگيري افزوده است: تلاش ما اين خواهد بود كه براي كاهش فروش نفت حتما كاري كنيم كه شعار امريكا را به شكست بكشانيم و در دولت در اين زمينه برنامه‌ريزي شده است.

به اين ترتيب به نظر مي‌رسد استفاده از توان بخش خصوصي براي عبور از تحريم‌ها يكي از اصلي‌ترين روش‌هايي است كه روي ميز هيات دولت قرار دارد و دولت دوازدهم مي‌خواهد اين‌بار نه مانند دولتمردان دولت دهم كه با نام بخش خصوصي به كام كاسبان تحريم فعاليت كردند، رسما و شفاف از پتانسيل بخش خصوصي استفاده كند؛ موضوعي كه حتي چندي پيش محمدجواد ظريف رابه اتاق ايران كشاند تا پيش زمينه‌هاي همراهي دولت و بخش خصوصي را با اميد دادن به اين بخش آماده كند و بگويد كه اين‌بار دولت نه تنها با نام بخش خصوصي كه تمام قد در حمايت از اين بخش خواهان حضور فعال آنها در روزهاي سخت پيش روي كشور هستند تا بدون هيچ خللي چرخ اقتصاد بچرخد.

در همين حال كه معاون اول رييس‌جمهور اين برنامه دولت را جدي‌تر از هميشه خوانده است اما توضيح بيشتري در مورد نحوه نفت فروشي بخش خصوصي نداده است و مشخص نيست كه نفتي كه در بورس عرضه مي‌شود با چه مكانيسم قيمت‌گذاري مي‌شود تا جذابيت براي بخش خصوصي براي حضور در اين ميدان سخت را داشته باشد.

به نظر مي‌رسد دولت نفت را به ريال به بخش خصوصي مي‌فروشدو اين بخش خصوصي است كه با مذاكره با خريداران قيمت را تعيين و در نهايت احتمالا ارز حاصل از آن را مجددا تحت شرايطي كه سياستگذار تعيين كرده، تحت عنوان ارز حاصل از صادرات در بازار عرضه مي‌كند.

در همين حال مشخص نيست كه سقف و كفي هم براي عرضه نفت وجود دارد يا خير ؟ آيا بخش خصوصي حق استفاده و مذاكره مجدد با خريداران فعلي ليست وزارت نفت را دارد يا مجموعه فعاليت‌هاي خصوصي‌ها به بازار‌هاي جديد منوط شده و حق ورود به بازارهاي موجود را ندارند. پيش از اين و در سال ٩١ زماني كه قرار شد بخش خصوصي فروشنده نفت شود سه كنسرسيوم براي فروش نفت ايران تعيين شدند و مقرر شد تا ٢٠ درصد از بازاريابي نفت خام ايران توسط اين كنسرسيوم‌ها انجام شود.

در آن زمان هيچ تخفيفي براي خريد نفت توسط بخش خصوصي از سوي دولت در نظر گرفته نشد؛ حال آنكه مشتريان خارجي نفت ايران، به دليل انگيزه‌هاي اقتصادي، خواستار انعطاف يا تخفيف در فروش نفت بودند و تخفيف در فروش نفت به يكي از خواست‌هاي فعالان بخش خصوصي تبديل شده بود.

و حالا بايد ديد دولت براي اجراي اين تصميم چه ميزان به بخش خصوصي پيشنهادات خاص مي‌دهد و حاضر است با كمك به اين بخش يك بار براي هميشه بدون كمك از كاسبان تحريم از ظرفيت موجود در اين بخش استفاده كند.

منبع: اعتماد