الهام میرمحمدی 
قیمت بنزین چگونه تعیین می‌شود؟
اگرچه بسیاری بر این باورند که قیمت بنزین تحت تاثیر قیمت نفت خام افزایش یا کاهش می‌یابد، عوامل مهم دیگری چون عرضه، تقاضا، تورم و مالیات در کشورهای مختلف بر قیمت نفت تاثیرگذار است.
افزایش قیمت بنزین مساله‌ای است که همواره مورد توجه عموم مردم بوده است، با این حال بسیاری از آنها به درستی نمی‌دانند که چه عواملی قیمت بنزین را تعیین می‌کند.
به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اینوستوپدیا، بسیاری بر این باورند که قیمت بنزین تحت تاثیر قیمت نفت افزایش یا کاهش می‌یابد. اگرچه قیمت نفت یکی از عوامل مهم تعیین‌کننده قیمت بنزین است اما عوامل دیگری هم بر قیمت بنزین تاثیرگذار است.
بر اساس آمار منتشرشده از سوی وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا، در ژانویه 2018، قیمت نفت خام 59.4 درصد از قیمت خرده‌فروشی بنزین را در این کشور شامل شده است. مالیات ایالتی و مالیات فدرال نیز 18.3 درصد دیگر را تشکیل می‌دهد. از عوامل دیگر به ترتیب می‌توان به هزینه‌های مربوط به فرآوری بنزین، سود، توزیع و بازاریابی اشاره کرد.
در فاصله سال‌های 2007 تا 2016، قیمت نفت خام به طور متوسط 62 درصد از متوسط قیمت خرده‌فروشی بنزین و مالیات ایالتی و مالیات فدرال 15 درصد از قیمت بنزین را تشکیل می‌داد.
این در حالی است که در سال 2016، قیمت نفت خام به طور متوسط 45 درصد و مالیات ایالتی و فدرال 21 درصد از قیمت بنزین را تشکیل می‌داد.
برای درک بهتر این موضوع علاوه بر عرضه و تقاضا، عوامل دیگری چون تورم و مالیات هم باید مورد بررسی قرار بگیرد. در حالی که تقاضا و عرضه ممکن است بیشترین تاثیر را بر تعیین قیمت بنزین داشته باشند، اما تورم و مالیات در برخی از کشورها از عوامل تعیین‌کننده به شمار می‌روند که ممکن است عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار دهند.
عرضه
نفت در همه جای دنیا به صورت یکسان از زمین استخراج نمی‌شود. بر اساس میزان ناخالصی انواع نفت (سبک یا سنگین) استخراج آنها هم می‌تواند زمان‌بر و هزینه‌بر باشد.
قیمت نفتی که ما معمولا در رسانه‌ها از آن صحبت می‌شود، قیمت نفت سبک یا شیرین است. این نوع نفت به دلیل اینکه ناخالصی‌های کمتری دارد و پروسه تبدیل آن به بنزین زمان کمتری می‌برد، تقاضای بیشتری دارد. نفت سنگین اما که حاوی ناخالصی‌های بیشتری است و برای اینکه تبدیل به بنزین شود، نیاز به فرآوری‌های بیشتری دارد.
به طور کلی نفت خام سبک همواره مورد توجه بیشتری بوده است. اما افزایش تقاضا برای این نوع نفت و به دنبال آن کاهش عرضه طی سال‌های متمادی، موجب شده قیمت آن افزایش یابد. از سوی دیگر، نفت سنگین به طور گسترده‌تری در دسترس است. معمولا قیمت نفت خام سنگین در مقایسه با نفت خام سبک ارزان‌تر است تا سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز برای فرآوری آن تامین شود.
تقاضا
در درجه اول، تقاضا برای بنزین بر اساس تعداد افرادی که از سوخت برای حمل‌ونقل استفاده می‌کنند، مشخص می‌شود. در سال‌های اخیر تعداد افرادی که خودروها و کامیون‌ها را در کشورهای در حال توسعه می‌رانند به شکل چشمگیری افزایش یافته است. طبقه متوسط در کشورهای چین و هند که هر کدام بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارند، گسترش یافته است. به این ترتیب خودروهای بیشتری در این کشورها در حال حرکتند و این مساله به افزایش تقاضا برای بنزین می‌انجامد.
چین برای افزایش فروش خودروهای تولیدشده در این کشور، در حال ساخت بزرگراه 42 هزار مایلی میان‌استانی است. در ایالات متحده هم بزرگراه‌های میان‌ایالتی 86 هزار مایلی ساخته شده است. هند قصد دارد تا سال 2022 یک بزرگراه 12 هزار مایلی دیگر احداث کند. به طور قطع، با افزایش تعداد خودروهایی که در این بزرگراه‌ها رانندگی می‌کنند، بنزین بیشتری هم مصرف خواهد شد و در نتیجه تقاضا برای سوخت بیشتر می‌شود.
بسیاری از دولت‌ها برای تشویق توسعه صنعتی، کسب حمایت مردم و افزایش مصنوعیِ تقاضا برای بنزین و سایر سوخت‌ها، یارانه در نظر می‌گیرند. تغییر میزان این یارانه‌ها، تقاضا برای بنزین و به دنبال آن قیمت را تغییر می‌دهد.
ایجاد تعادل
تغییرات کوچک در تقاضا و عرضه هر دو در کوتاه‌مدت تاثیر قابل توجهی بر قیمت نفت می‌گذارند.
زمانی که قیمت‌ها افزایش می‌یابد، تغییرات مربوط به میزان تقاضا بسیار اندک است. واقعیت این است که مردم به سبک زندگی خود عادت کرده‌اند. در حالی که آنها می‌توانند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، محل زندگی خود را تغییر دهند یا وسایل نقلیه کم‌مصرف‌تر بخرند، اما ترجیح می‌دهند هزینه‌های مربوط به افزایش قیمت سوخت را بپردازند. به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که افزایش موقتی در قیمت‌ها اثر چندانی در نحوه مصرف مردم یا کاهش تقاضا ندارد.
تورم
نرخ تورم در کشورها متفاوت است و این مساله به خوبی می‌تواند بر قیمت سوخت تاثیر بگذارد. قیمت هر گالن بنزین (حدود 4.5 لیتر) در ایالات متحده آمریکا در سال 1950 نزدیک به 30 سنت بوده است. در حال حاضر این رقم به 3.15 دلار رسیده است.
مالیات
در حالی که مالیات در نظر گرفته‌شده برای هر گالن بنزین در سال 1950 در آمریکا تقریبا 1.5 درصد قیمتِ تمام‌شده آن بود، در ژانویه 2017 مالیات فدرال و مالیات ایالتی 19.5 درصد از این قیمت را تشکیل می‌داد. این عامل موجب افزایش 48 سنتی قیمت بنزین شد.
با این حال کشورهای مختلف، سیاست‌های مالیاتی متفاوتی برای بنزین دارند. بخشی از پول بنزین در کشورهای مختلف بابت مالیاتی است که دولت‌ها از مصرف‌کنندگان می‌گیرند. این مالیات در برخی از کشورها گاهی نیمی از بهای بنزین را شامل می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت در برخی از کشورها مالیات مهم‌ترین عامل تعیین قیمت بنزین محسوب می‌شود.
تورم و مالیات در طول دوره 58 ساله (از سال 1950 تا 2008) در آمریکا نزدیک به 2.83 دلار بر قیمت بنزین افزوده است. با این حال، این دیدگاه زمانی قابل توجه است که تاثیر عرضه و تقاضا را بر قیمت بنزین در نظر بگیریم.
نتیجه‌گیری
در کوتاه‌مدت افزایش یا کاهش قیمت تاثیر چندانی بر میزان تقاضا ندارد. زمانی که قیمت‌ها به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد، تغییرات اندکی در نحوه مصرف مردم دیده می‌شود. این روند موجب می‌شود که الگوی تقاضا و عرضه به خوبی حفظ شود.
با گذشت زمان، افزایش قیمت‌ها تنها در سطح فردی تغییراتی در رفتار مصرف‌کنندگان به وجود می‌آورد. اما افزایش تعداد افرادی که در سطح جهان خودرو خریداری می‌کنند و زندگی آنها به بنزین وابسته است، عامل مهمی محسوب می‌شود که بدون شک بر افزایش تقاضا و قیمت بنزین تاثیر می‌گذارد.
نظرات