منابع حاصل از فروش بنزین وارداتی به نرخ غیریارانهای در بودجه 1405، 548 همت ذکر شده است. این پرسش مطرح میشود که آیا دولت قصد افزایش قیمت بنزین وارداتی به نرخ غیریارانهای یعنی حدود 60 سنت را دارد؟
فاصله میان آبان ۱۳۹۸ و آذر ۱۴۰۴ حکایت دو رویکرد کاملاً متفاوت در حکمرانی اقتصادی است. یکی، نماد تصمیمگیری ناگهانی و پرهزینه و دیگری، نمایشگر تلاش برای اصلاح گامبهگام و عقلانی.
دولت مصوبه بنزینی خود را اصلاح کرده و بر اساس این اصلاحیه بنزین هر سه ماه یک بار گران میشود. هیات وزیران در مصوبه پیشین خود، افزایش نرخ بنزین را معادل 10 درصد از نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها عنوان کرده بودند. در این مصوبه ذکر شده بود که نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها 50 هزار تومان است. با توجه به اصلاحیه اخیر دولت، قرار است با توجه به میانگین نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها، قیمت بنزین برای در هر فصل افزایش یابد.
رئیسجمهوری از پرداخت یارانه هشت میلیون تومانی به هر خودرو در ماه سخن به میان آورده است. با این حال این پرسش مطرح میشود که آیا محاسبه نفت خام ملی در هزینه یارانه اعطایی دولت به مردم از نظر ماهیت کالای نفت و از نظر حسابداری درست است؟
یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: دولت در بودجه ۱۴۰۵ نرخ ارز را باید واقعی بیاورد و نباید از نرخ واقعی بازار فرار کند و باید بر اساس واقعیتها بودجه خودش را ببیند.
مصوبه سه نرخی کردن بنزین از روز شنبه 22 آذر اجرایی میشود. از روز شنبه نرخ بنزین کارت سوخت جایگاهها 5000 تومان است و تمامی خودروهایی که بیش از یک میلیارد تومان هستند و از امروز ثبت سفارش میشوند، باید با نرخ 5000 تومانی سوختگیری کنند.
دبیر کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر این موضوع که در جریان مصرف بنزین و قاچاق سوخت، مساله قیمت نیست، گفت: بنا بر این تمرکز دولت باید روی روشهای غیرقیمتی باشد. واقعا افزایش قیمت بنزین در شرایطی که درآمدها واقعی نیستند، فشار زیادی به مردم وارد میکند. در همین مدت میبینید که صرفا با مطرح کردن افزایش قیمت، طلا و ارز افزایش قیمت داشتند. قیمت کالاهای اساسی را در شهر رصد میکنید، صبح یک قیمت و عصر یک قیمت دیگری دارد.
مصوبه جدید بنزین در حالی از ۲۲ آذر اجرا میشود که انتشار ناهماهنگ و تصمیمات متناقض، از همان ابتدا اجرای آن را با ابهام مواجه کرده است. محاسبه نیاز ۱۶۰ لیتری بر مبنای استاندارد جهانی و نادیدهگرفتن مصرف واقعی خودروهای داخلی، یکی از مهمترین نقدهای کارشناسان است. همچنین اختلاف عجیب در اعلام قیمت تمامشده بنزین، پرسشهای جدی درباره مبنای واقعی افزایش قیمت ایجاد کرده است.
دولت در مصوبه اخیر خود در مورد سه نرخی کردن بنزین، نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها را 50 هزار تومان دانسته است. این در حالی است که قیمت بنزین تولیدی در پالایشگاههای داخل کشور با احتساب نفت خام 30 هزار تومان است. فارغ از این موضوع، یکی از مناقشات مهم در مساله بنزین، لحاظ کردن قیمت نفت خام در هزینه تمامشده بنزین است که از دهه 80 مطرح شده است.
طرح اخیر دولت برای افزایش قیمت بنزین با وجود تمام معایبی که دارد و از جمله اینکه ممکن است به سهمیهفروشی درجایگاههای سوخت منجر شود و تاثیر چندانی هم در جلوگیری از قاچاق سوخت نداشته باشد، اما در مجموع با توجه به شرایط اقتصادی دولت و کسری بودجه هنگفت، قابل درک است.
محمود اولاد، کارشناس اقتصادی، عنوان کرد: قبل از دهه 1380 پالایشگاهها حقالعملکاری میکردند. درواقع نفت به نوعی «به امانت» در اختیار پالایشگاهها قرار میگرفت و در حسابوکتابهای دولت و پالایشگاهها ثبت نمیشد. از دهه 80 زیرمجموعههای حاکمیتی دولت با این استدلال که برای افزایش کارایی و ایجاد رقابت باید از حالت «سازمانی» و «حقالعملکاری» خارج شوند، به ساختار «شرکتی» تغییر یافتند و نفت خام از آن زمان در محاسبه قیمت تمامشده بنزین لحاظ شد.
مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده لنگرود، عنوان کرد: دولت عنوان میکند که مصرف بنزین در کشور حدود ۱۳۶ میلیون لیتر در روز بالا رفته است. اما ریشهیابی کنیم و ببینیم دلایل بالا رفتن مصرف بنزین در کشور چیست؟ خودرو را با مصرف بین ۱۰ لیتر تا ۱۵ لیتر (در 100 کیلومتر) تولید میکنیم و در اختیار مردم قرار میدهیم؛ درحالی که کشورهای دیگر دنیا خودرو با مصرف چهار لیتر تا پنج لیتر تولید میکنند و در اختیار مردم میگذارند.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی گفت: ظرفیت جایگاههای سیانجی بالغ بر ۳۰ میلیون متر مکعب و اکنون مصرف این سوخت حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیون متر مکعب است، این امکان را داریم که تا ۳۰ میلیون هم ظرفیت سیانجی را افزایش دهیم.
اگرچه افزایش قیمت بنزین نگاهها را دوباره به بازار ارز برگردانده، اما خلاف تصور اولیه، واکنش دلار به این تغییر مهم، بسیار محدود بود و قیمت این ارز فقط حدود ۲۰۰ تومان افزایش یافت. قیمت دلار روز چهارشنبه، با رشد حدود ۲۰۰ تومانی در سطح ۱۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان معامله شد؛ رقمی که به گفته حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارهای مالی، نشان میدهد اثر این تصمیم بیشتر رفتاری است تا بنیادی و توان ایجاد جهش جدی در بازار ارز را ندارد.
