دلارهایی که از سوراخ سوزن بیرون می‌رود

هرچند ممکن است بررسی تک تک این کالاها در زمینه ارزبری، اعداد بالا و چشمگیری نباشد ولی در کنار هم میزان ارزبری بیش از 10 میلیارد دلار دارد. این درحالی است که طبق بررسی‌های صورت گرفته، میزان ارز مورد نیاز برای کالاهای اساسی کشور 20 میلیارد دلار است یعنی نیمی از منابع ارزی کشور برای کالاهایی صرف می‌شود که تولید آن در کشور بسیار آسان است و نیاز به تکنولوژی خاصی ندارد. این در حالی است که کل واردات مواد اولیه که شامل قطعات و ماشین‌آلات است حداکثر 40 میلیارد دلار است.

به گزارش تجارت‌نیوز، در شرایطی که ما به سمت تولید کالاهایی رفتیم که در هیچ‌کدام آن خودکفایی نداریم و ارزبری زیادی دارند می‌توان در صنایعی سرمایه‌گذاری کرد که با تکنولوژی پایین‌تر امکان صادرات را هم برای کشور فراهم می‌کند.

برخی وابستگی به واردات را اینگونه تفسیر می‌کنند که ما در تولید تمام کالاها نباید تولیدکننده باشیم و خیلی از کشورها نیاز خود را از واردات تأمین می‌کنند. این درحالی است که همان کشورهایی که می‌گویند واردکننده هستند در بخشی از صنایع خود به خودکفایی رسیدند و از آن طریق به درآمدزایی رسیده‌اند، اما در ایران تنها اتفاقی که در تولید دنبال می‌شود، مونتاژ کاری است که اگر مونتاژ کاری نبود، اکنون در تولید خودرو، لوازم خانگی، لاستیک و…. مشکل نداشتیم.

کالاهایی که می‌توان تولید کرد اما کسی سراغ آن نمی‌رود

سال گذشته به‌غیر از حجم قاچاقی که صورت گرفت، بیش از 2099 تن کالا به ارزش سه میلیون و 500 دلار شامل قرقره، دوک و ماسوره وارد کشور شد که سال 95 این رقم حدود 2 میلیون و 524 هزار و 752 دلار بود.همچنین در سال 96 بالغ بر 43 تن نخ دندان به ارزش یک میلیون و 977 هزار و 535 دلاراز 8 کشور جهان بویژه بلژیک وارد ایران شده است. حدود ۹۴۱ تن بیل، بیلچه، کلنگ و شن کش از کشور‌های مختلف جهان وارد ایران شده که میزان ارزبری آن یک میلیون و ۹۷۲ هزار و ۱۹۹ دلار است.

در چوب بستنی میزان واردات بالغ بر 617 تن بوده که ارزش دلاری آن ۹۹۳ هزار دلار بوده است. در مدت یک سال (1396) نیز بیش از 853 تن لاستیک فرغون به ارزش یک میلیون و 820 هزار و 883 دلار وارد شده است. طی یک سال مورد بررسی، بیش از 154 تن کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی، گیس باف از کشورهای مختلف جهان وارد ایران شده که این امر باعث خروج 907 هزار و 647 دلار ارز از کشور شده است.

از طرفی تجارت خارجی ۵ ماهه نخست سال ۹۷ نشان می‌دهد که در این مدت ۲ هزار و ۹۷۳ کیلوگرم سوزن چرخ‌های دوزندگی وارد ایران شده که میزان خروج ارز آن ۱۰۱ هزار و ۵۷۲ دلار بوده است. کالاهایی که به آن اشاره شد را می‌توان تولید کرد اما تولید‌کننده‌ای سراغ آن نمی‌رود چرا که نمی‌داند در کدام حوزه، با چه میزان سرمایه‌گذاری و پیش‌بینی فروش می‌تواند ورود کند.

بخش خصوصی نادیده گرفته می‌شود

سید رضی حاج آقا میری عضو اتاق بازرگانی ایران درگفت‌و‌گو با «ایران» در پاسخ به این سؤال که چرا در تولید عمده کالاها به خودکفایی نرسیدیم و این امر در کالاهای مصرفی ساده هم اتفاق نیفتاده است؟ گفت: وظیفه دولت بسترسازی با هدف ایجاد اقتصاد پویا است لذا هرگونه تصدیگری مانع از پیشرفت بخش خصوصی و رشد اقتصادی کشور می‌شود.

وی ادامه داد: زمانی که اقتصاد کشور در شرایط عادی بود، به‌جای آنکه فعالیت خود را معطوف به تولید و صادرات کنیم، سمت واردات رفتیم و حتی بخشنامه‌هایی صادر شد که در نهایت فساد ارزی 4200 تومانی را سبب شد.

عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه منابع مالی بخش خصوصی محدود است و زمانی می‌تواند وارد یک حوزه و تبدیل به صنعت شود که بداند ریسک سرمایه‌گذاری در آن پایین است و دولت در آن دخالتی ندارد، گفت: متاسفانه دولت به جای بسترسازی به فکر تصدیگری است. دولت با ایستایی به اقتصاد تک محصولی(نفت) بیشترین بی‌توجهی را به بخش خصوصی کرد.

وی تاکید کرد: ما پُز صادرات را می‌دهیم در حالی که صادرات ما به محصولات پتروشیمی خلاصه می‌شود. معتقدم کاسه و کوزه عملکرد بَد خودمان را نباید سر تحریم بشکنیم. ترکیه بدون نفت چگونه پیشرفت کرد؟ متأسفانه تمام دولت‌ها اشتباهات زیادی داشته‌اند.

تحریم، نقشی در مشکلات این روزهای ما ندارد

ابراهیم پورحیدری عضو دیگر اتاق بازرگانی ایران هم اذعان داشت: ما می‌توانستیم در تولید خیلی از کالاها به خودکفایی برسیم اما متاسفانه واردات ارجح بر سایر فعالیت‌ها شد و اکنون می‌بینیم در تولید ریزترین کالاها هم نتوانستیم به جایگاه خوبی برسیم.

وی اظهارداشت: یکی از دلایلی که باعث شده نتوانیم به تولید در حد خودکفایی برسیم، نبود مدیریت مطلوب است. ما هیچ منبع اطلاعاتی نسبت به فرصت‌های سرمایه گذاری، میزان نیاز کشور و… نداریم. اگر مدیر واقعی داشتیم به طور قطع می‌توانست این اطلاعات را استخراج کند و به‌صورت شفاف در اختیار سرمایه‌گذاران قرار بدهد.

وی با بیان اینکه تحریم نقشی در مشکلات این روزهای ما ندارد، گفت: سرمایه‌گذار از کجا باید بداند که در کدام حوزه سرمایه‌گذاری کند. دولت‌ها در تمام این زمینه‌ها عملکرد ضعیفی داشتند و همواره بخش خصوصی را نادیده گرفتند.

هر چیزی ارزش تولید ندارد

عبدالوهاب سهل آبادی رئیس خانه صنعت و معدن هم در پاسخ به این سوال که ما چرا در تولید کالاهایی چون سوزن، قرقره، سیخ و… نتوانستیم به تولید برسیم، گفت: هر چیزی ارزش تولید ندارد. ورود نکردن تولیدکنندگان در این حوزه عیب و ضعف نیست. تولید باید به حدی باشد که برای تولیدکننده توجیه اقتصادی داشته باشد.

وی افزود: اگر قرار است ایرادی گرفته شود، باید از خودروسازان بخواهیم چرا بعد از این همه سال تولید، در قطعات خودرو به خودکفایی نرسیدند، ناتوانایی تولید در این محصولات معضل برای کشور است. در طول این سال‌ها واردات و صادرات روند عاقلانه‌ای نداشته است و همواره اشتباهات زیادی را شاهد بودیم. وقتی توانایی تولید کالایی را داریم سراغ واردات آن می‌رویم، حتی در کالاهای مونتاژی هم نباید سراغ واردات کالای نهایی رفت چرا که تولید‌کننده به آن کالا ارزش افزوده می‌دهد.

منبع:‌‌ روزنامه ایران