آخرین وضعیت بازار ارز پیش از بازگشایی پاساژها

تا چند روز پیش، دلالان صحبت از دلار ۲۰ هزار تومانی می‌کردند اما اکنون قیمت دلار به کانال ۱۵ هزار تومانی عقب‌نشینی کرده که به نظر کارشناسان این روند نزولی همچنان ادامه دارد.

نرخ دلار در صرافی‌های بانکی که تا ظهر دیروز (شنبه) معادل ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بود به یکباره ریزش کرد و تا ساعات پایانی معاملات به ۱۵ هزار و ۳۵۰ تومان رسید. بهای فروش یورو در صرافی‌های بانکی نیز به ۱۶ هزار و ۷۵۰ تومان کاهش یافت.

بررسی وضعیت بازار آزاد نیز نشان دهنده کاهش قیمت‌هاست به طوری که قیمت فروش دلار آزاد در روز گذشته به ۱۵ هزار و ۶۶۰ تومان افت کرد.

تجربه دوره‌های پیشین افزایش قیمت دلار در ماه های گذشته نشان دهنده تسلط بانک مرکزی و دولت بر بازار ارز و توانمندی آنها در کنترل بازار است.

در سال‌های ۹۷ و ۹۸ بازار ارز کشور چندین بار دچار تلاطم شد، اما پس از مدتی به ثبات و تعادل رسید و دلالان و خریداران بی‌تجربه نیز نقره داغ شدند.

دلالان و سفته‌بازان در سال گذشته به هر بهانه‌ای متوسط شدند تا بازار ارز را ملتهب کنند. حملات به نفتکش‌ها، سرنگونی پهپاد جاسوس آمریکایی، شهادت سردار سپهبد قاسم و پاسخ موشکی ایران به پایگاه عین الاسد، تحولات برجام و گام‌های هسته‌ای ایران، سهمیه‌بندی بنزین و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF از جمله فرصت‌هایی بودند که دلالان از طریق آنها بازار را دچار تلاطم کردند.

نکته حایز اهمیت این است که همواره پس از رشد چند صد تومانی یا چند هزار تومانی قیمت انواع ارز، بانک مرکزی و دولت مداخله کرده و قیمت‌ها دوباره کاهش می‌یابد که نتیجه آن، زیان سنگین دلالان و خریداران کم تجربه است.

موج جدید گرانی دلار همزمان با شیوع کرونا

موج جدید گرانی دلار و سایر ارزهای عمده که در هفته‌های پایان اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ شکل گرفت، همزمان با شیوع کرونا تداوم یافت.

شیوع کرونا تاثیری دوگانه بر بازار ارز کشور داشت. در آغاز شیوع کرونا، توجهات به بازار ارز به عنوان محلی مطمئن برای سرمایه‌گذاری در زمان بحران و حفظ ارزش پول جلب شد؛ به طوری که تقاضا برای ارز افزایش رفته و برای مدتی به رشد قیمت‌ها در این بازار دامن زد.

اما به تدریج با شتاب گرفتن روند شیوع کرونا و افزایش ریسک‌های مرتبط با آن، به یکباره روند تقاضا برای ارزهای عمده در این بازار کاهش یافت.

افت تقاضای ارز برای واردات کالا از چین، کاهش تقاضا برای ارز مسافرتی و عدم حضور مردم در بازار ارز از مهم‌ترین عوامل کاهش تقاضا در بازار ارز بودند.

شروع کرونا میزان سفرهای خارجی را به شدت کاهش داد که این موضوع موجب شد که تقاضا برای ارزهای مسافری افت زیادی کند.

همچنین بخشی از مردم با هدف سرمایه‌گذاری اقدام به خرید انواع ارز از صرافی‌ها می‌کردند که در هفته‌های اخیر به علت شیوع کرونا و نگرانی از این بیماری، میزان مراجعه مردم به بازار کاهش زیادی یافته است. اغلب مردم ترجیح می‌دهند که فعلاً از خانه خارج نشوند که این موضوع افت حضور در بازار ارز و به تبع آن کاهش خرید را به دنبال داشته است.

بررسی بازار ارز در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که به دلیل شرایط قرنطینه بسیاری از صرافی‌ها تعطیل بوده و معامله‌ای نداشتند، بنابراین آنها نقش چندانی در دامن زدن به رشد قیمت‌ها نداشته‌اند.

در واقع باید ریشه گرانی و رشد نرخ دلار در هفته‌های اخیر را در جای دیگری جست. رصد تحولات قیمتی دلار در روزهای اخیر نشان می‌دهد که مرجع اصلی دامن زدن به نرخ ارز در هفته‌های اخیر فضای مجازی بوده است به طوری که برخی دلالان و سوداگران با در اختیارگرفتن کانال‌هایی در فضای مجازی و غیر رسمی اقدام به اعلام قیمت‌های بالا و غیرواقعی برای دلار و سایر ارزها می‌کردند.

وضعیت عرضه حواله‌های ارزی از طریق نیما

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین قیمت حواله دلار در سامانه نیما در یک ماه گذشته ۱۳ هزار و ۶۵۰ تومان بوده است. میانگین قیمت فروش حواله دلار در هفته‌ای که گذشت نیز ۱۳ هزار و ۶۱۴ تومان بوده است.

میانگین نرخ ماهانه فروش حواله یورو در سامانه نیما ۱۵ هزار و ۲۷۱ تومان و میانگین هفتگی قیمت حواله یورو ۱۵ هزار و ۱۴۲ تومان بوده است.

پیگیری‌ها حاکی از این است که در حال حاضر مشکل و کمبودی در تامین ارز مورد نیاز واردات از طریق سامانه نیما وجود ندارد. حتی در برخی موارد میزان عرضه از تقاضا بیشتر است.

به دلیل اینکه بخشی از عرضه‌کنندگان ارز نتوانسته بودند به موقع ارز خود را به این سامانه تزریق کرده و با عدم انجام تعهدات، نیاز متقاضیان را برآورده کنند، افزایش تقاضا در ماه‌های دی و بهمن شکل گرفت؛ اما به تدریج این برطرف شد و میزان عرضه و تقاضا به حالت عادی بازگشت.

با کاهش نرخ دلار و یورو در بازار آزاد، قیمت‌ها در سامانه نیما نیز به تدریج افت کرده و جذابیت قیمتی حواله‌های ارزی برای واردکنندگان افزایش می‌یابد.