چرا دلار گران شد؟

زینب مختاری/ تجارت‌نیوز ، قیمت دلار از چهارشنبه هفته گذشته تا پایان معاملات دیروز بازار ارز، فتوحات زیادی را ثبت کرد تا در نهایت در کانال 36 هزار تومانی قرار گیرد. اسکناس آمریکایی همچنین توانست برای ساعاتی در همین کانال پیشروی و پایداری کند اما با نزدیک شدن به پایان دادوستدهای بازار ارز، به تدریج به کف کانال نزدیک شد تا امروز مجددا به کانال 35 هزار تومانی بازگردد.

از ابتدای بازگشایی معاملات ارز تا لحظه تنظیم این گزارش، دلار آمریکا در سقف کانال و سطح 35 هزار و 900 تومانی نوسان کرده و مترصد فرصتی برای صعود مجدد است. مشاهدات میدانی از میدان فردوسی نیز حاکی است معاملات به بازار آزاد دلار بازگشته است اما با وجود کاهش قیمت دلار در روز جاری همچنان برخی دلالان ارقام بالای 36 هزار تومان را برای هر دلار بیان می‌کنند.

اما دلیل رشد بی‌محابای دلار طی روزهای اخیر حتی با وجود تعطیلات پایان هفته چه بوده است؟ کارشناسان اقتصادی عموما بر نقش مستقیم و غیرمستقیم دولت و بانک مرکزی در افزایش قیمت دلار تاکید دارند. گفته می‌شود ناامیدی از احیای برجام در کنار افزایش تنش‌ها با غرب یکی از عواملی بوده است که ریسک اقتصادی بالایی را طی هفته‌های اخیر به کشور تحمیل کرده و از همین رو نرخ دلار مسیر صعودی را ترجیح داده است.

نقش‌آفرینی کسری بودجه دولت

با این حال اما به نظر می‌رسد این تنها دلیل رشد نرخ ارز نباشد؛ به ویژه نگاهی به واکنش یا به عبارت بهتر، بی‌تفاوتی بانک مرکزی به عنوان بازارساز نسبت به تحولات دلاری میدان فردوسی شائبه‌هایی را در ارتباط با افزایش قیمت دلار برای تامین کسری بودجه دولت مطرح کرده است.

این بار بانک مرکزی برای چاره کار روند افزایش قیمت ارز تنها به تغییر مکانیزم ثبت نام اینترنتی ارز سهمیه‌ای بسنده کرده و از اقدامات ضرب‌العجلی گذشته خبری نیست. مشاهدات تجارت‌نیوز از بازار ارز فردوسی هم حاکی است ‌مکانیزم معاملات دلاری دلالان همچنان بدون مزاحمت مسیر طبیعی خود را طی می‌کند. برخی شعب بانکی هم که قرار بود از امروز ارز سهمیه‎ای را با ارائه کارت شناسایی ملی عرضه کنند می‌گویند هنوز بخشنامه‌ای در این باره دریافت نکرده‌اند. از همین رو گفته می‌‌شود دولت احتمالا همان سناریوی کهنه تامین مالی از بازار ارز برای جبرای کسری بودجه را عملیاتی می‌کند.

کوچ سرمایه‌های سرگردان به سمت بازار ارز

در نگاهی دیگر اما، به نظر می‌رسد وضعیت اقتصادی و رکود بازارهای موازی در وضعیت فعلی دلار که از نفدشوندگی بسیار بالاتری نسبت به بازارهای موازی برخوردار است بی‌تاثیر نبوده است. طی ماه‎های اخیر اگرچه قیمت مسکن رشد داشته است اما در این بازار شاهد رکود جدی معاملات بوده‌ایم.

در بازار سرمایه نیز خبری از ورود پول‌های بزرگ و هوشمند نبودده است تا بتواند به عنوان موتور محرکه عمل کرده و موجب افزایش جذابیت و پویایی بازار سهام شود. تنها طی روزهای اخیر و در پیوند با بازار دلار، بورس هم روند رو به رشدی را تجربه کرده که البته برخی ظن شاخص‌سازی را هم درباره آن مطرح می‌کنند.

در بازار خودرو هم به دلیل ابهامات فزاینده‌ای که سیاست‌های نامعلوم دولت در این حوزه ایجاد کرده، رونق چندانی دیده نمی‌شود به ویژه اینکه به دلیل تورمرعمومی بالا، توان خریداران خودرو به شدت کاهش یافته است.

اثر نقدینگی

در این میان همچنین بررسی روند رو به رشد نقدینگی حاکی از افزایش سرعت چرخش پول در اقتصاد ایران است که موجب افزایش تورم شده و بازارها از جمله در دسترس‌ترین آنها یعنی ارز و طلا را نیز ملتهب خواهد کرد. به ویژه آنکه بخش تولیدی کشور وضعیت چندان مطلوبی ندارد و از جذب سرمایه ناتوان شده است. در چنین شرایطی سرمایه‌های خرد و کلان به طور طبیعی به سمت بازارهای سفته‌بازانه حرکت می‌کنند. گفتنی است در حالی که محدوده نوسان رشد نقدینگی به ۳۸ درصد رسیده نرخ رشد اقتصادی کمتر از سه درصد است.

خبرهای بیشتر در حوزه ارز را اینجا بخوانید.