سرنوشت مسکن اجتماعی به کجا ختم شد؟

میلاد مرادی: طرح مسکن اجتماعی، وعده‌ای بود که وزیر راه از ابتدای وزارت خود در دولت یازدهم قول آن را داد. پاییز سال 92 بود که عباس آخوندی با انتقاد از طرح مسکن مهر مبنی بر تورم‌زا بودن آن، صحبت از مسکن اجتماعی کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، وزیر راه در آن زمان در مورد طرح مسکن اجتماعی گفت: این طرح تلفیقی خواهد بود از مسکن استیجاری و اصلاح بافت‌های فرسوده که در برنامه چهارم تدوین شده بود ولی در دولت‌های نهم و دهم معلق شد.

هدف مسکن اجتماعی

اکنون پنج سال از آن زمان گذشته است اما همچنان پروژه مسکن اجتماعی مسکوت مانده است. پروژه‌ای که قرار بود هدف اصلی آن خانه‌دار کردن دهک‌های پایین جامعه باشد.

در واقع این طرح به دنبال خانه‌دار کردن افرادی بود که نه به تنهایی می‌توانند خانه بخرند و نه حتی به صورت ترکیبی و از طریق تسهیلات دولتی توان خرید مسکن را دارند. همچنین، احیای بافت‌های فرسوده یکی از هدف‌های مهم این طرح بود.

زنان سرپرست خانوار، نیازمندان، افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، گروه‌های هدف مسکن اجتماعی بودند. قرار بود در طرح مسکن اجتماعی علاوه بر وزارت راه و شهرسازی، نهادهای دیگری مانند کمیته امداد، بنیاد مسکن، وزارت رفاه و برخی نهادهای مردمی نیز همکاری کنند.

عباس آخوندی در فروردین ماه سال 93 در گفتگو با شرق گفته بود: دولت به علت آنکه درگیر پروژه مسکن مهر است، نمی‌تواند همزمان پروژه مسکن اجتماعی را شروع کند.

وی گفته بود که تا یک سال و نیم آینده پروژه مسکن مهر به طول می‌انجامد و بعد از آن می‎توان طرح مسکن اجتماعی را آغاز کرد. آخوندی دلیل این موضوع را نبود منابع مالی برای پیشبرد همزمان دو پروژه دانسته بود.

بنابر گفته‌های وزیر راه، طرح مسکن اجتماعی باید نیمه‌های سال 94 که طرح مسکن مهر به اتمام می‌رسید، آغاز می‌شد. اما اکنون 2 سال از آن زمان گذشته است و مسکن اجتماعی همچنان مسکوت مانده است.

در دی ماه سال 1395 نیز معاون امور مسکن شهری بنیاد مسکن، در مورد این طرح گفته بود: در صورتی که هیئت دولت طرح مسکن اجتماعی را تصویب کند، این طرح تا پایان امسال اجرایی می‌شود.

همچنین معاون وزیر راه بهمن‌ماه 95 در گفتگو با خبرگزاری فارس در پاسخ به این سؤال که مسکن اجتماعی بارها از سوی دولت به عنوان طرح جایگزین مطرح شده است؛ آیا این طرح در این دولت آغاز خواهد شد، گفت: طرح مسکن اجتماعی هنوز به قانون و دستورالعمل و مصوبه تبدیل نشده است و در حد طرح و پیشنهاد است.

نکته جالب توجه آنجاست که وزیر راه پیش‌تر و در ابتدا سال 93 گفته بود: مسکن مهر طی یک سال‌ و‌ نیم آینده به اتمام خواهد رسید و بعد از آن طرح مسکن اجتماعی آغاز خواهد شد.

اما بعد از دو سال معاون وی بیان می‌کند که این طرح هنوز به قانون و مصوبه تبدیل نشده است. با این حال، نهایتا هیئت وزیران در اسفندماه سال 95 طرح مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی را تصویب کرد. اکنون نیز بیش از یک سال از مصوبه هیئت وزیران می‌گذرد.

اجرا به صورت پایلوت

چیزی که بیش از همه خود را نشان می‌دهد، تعلل در اجرای طرح مسکن اجتماعی است. طرحی که علاوه بر آنکه می‌توانست موجب رونق گرفتن بیشتر بخش مسکن شود، نقش بسزایی هم در رفع فقر در میان گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه مانند زنان سرپرست خانوار داشته باشد.

فردین یزدانی، مدیر مطالعات علمی طرح جامع مسکن در گفتگو با خبرگزاری فارس معتقد است که باید دولت همزمان با اجرای طرح مسکن مهر، به صورت پایلوت طرح مسکن اجتماعی را نیز آغاز می‌کرد.

وی می‌گوید: بهتر بود که دولت به صورت محدود و پایلوت کلنگ طرح مسکن اجتماعی را به زمین می‌زد و زمانی که مسکن‌ مهر به اتمام رسید، منابع مالی به سمت مسکن اجتماعی می‌رفت و آن را در سطح وسیع ادامه می‌داد.

آنگونه که از خبرها مشخص است، تامین زمین و تامین منابع مالی دو چالش اصلی در مورد اجرایی شدن مسکن اجتماعی است. چرا که در این طرح قرار است زمین احداث واحدهای مسکونی از طرف دولت آماده شود.

از طرفی با توجه به منابع زیادی که این طرح می‌طلبد، به نظر نمی‌رسد که اعتبار لازم برای این طرح در آینده نزدیک فراهم شود.

در نهایت باید گفت اکنون 5 سال است که از صحبت بر سر مسکن اجتماعی می‌گذرد. اما هنوز دیواری از این مسکن بالا نرفته است. بهتر است مسئولان مربوطه در این مورد نسبت به اتخاذ تصمیم مناسب اقدام کنند، چراکه چنین اقداماتی نتیجه‌ای جز بی‌اعتمادی عموم مردم در پی ندارد.