آیا انسان به ماه برمیگردد؟
دونالد ترامپ مایل است که فضانوردان به ماه برگردند. اما برنامه بلندپروازانه او با چالشهای دشوار سیاسی، مالی و فنی روبهرو است. پنج دهه پس از فرستادن انسان به ماه، ناسا مسئولیت اجرای این کار مهم را برعهده دارد. این برنامه در سال ۲۰۲۴ انجام میشود که این ضربالاجل بلندپروازانه توسط دولت رئیسجمهور آمریکا، دونالد
۱۶ ژوئیه (۲۵ تیر)، سالروز پرتاب آپولو ۱۱ به سمت ماه از ایستگاه فضایی کندی در فلوریدا است. آپولو ۱۱، چهار روز بعد یعنی ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹ به ماه رسید و نیل آرمسترانگ در ۲۱ ژوئیه ۱۹۶۹ اولین انسانی بود که قدم به روی ماه گذاشت.
دونالد ترامپ مایل است که فضانوردان به ماه برگردند. اما برنامه بلندپروازانه او با چالشهای دشوار سیاسی، مالی و فنی روبهرو است.
پنج دهه پس از فرستادن انسان به ماه، ناسا مسئولیت اجرای این کار مهم را برعهده دارد. این برنامه در سال ۲۰۲۴ انجام میشود که این ضربالاجل بلندپروازانه توسط دولت رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ تعیین شده است. اما مشخص نیست که سازمان فضایی چگونه و فقط در طی چهار سال و نیم چندین چالش دشوار فنی، سیاسی و مالی را برای فرود موفقیتآمیز بر سطح ماه پشت سر خواهد گذاشت.
رایان واتکینز، متخصص ماه در سازمان علوم سیارهای واقع در سنتلوئیس میسوری میگوید «اگر بخشهای مختلف در کنار هم و در یک مسیر درست قرار بگیرند، موفق خواهند شد. اما در صورتی که در کنار هم قرار بگیرند.»
مدیران ارشد ناسا هنوز باید تصمیمات کلیدی درباره چگونگی انجام ماموریت ماه، که آن را با اقتباس از خواهر دوقلوی آپولو، آرتمیس نامیدهاند، بگیرند. ناسا، موشک عملیاتی برای اعزام انسان به اعماق فضا ندارد و بعد از پایان برنامه آپولو در سال ۱۹۷۲، هنوز ماهنشینی نساخته است. بعد از این مسائل، نوبت کنگره میرسد که کنترل بودجه ناسا را در اختیار دارد و به نظر میرسد علاقهای به انجام هزینه در ماموریت ماه نداشته باشد.
حتی با وجود تلاشهای ناسا برای دستبابی به هدف بلندپروازانهاش، چین در حال تهیه یک سیستم پایدار برای اعزام انسان به سطح ماه در میانه دهه ۲۰۳۰ میلادی است. کشوری که از یک دهه گذشته یک سری ماموریت بدون سرنشین را به مقصد ماه انجام داده است و در ژانویه، کاوشگر چانگی-۴ اولین فضاپیمای جهان شد که بر روی سمت تاریک ماه فرود آمد. منابع رسمی چینی اعلام کردهاند چهار ماموریت رباتیک دیگر هم انجام خواهد شد، که با چانگی-۵ آغاز میشود که میتواند اوایل ماه دسامبر پرتاب شود و با سنگ و خاک ماه برگردد. پژوهشگران ماه انتظار دارند که این ماموریت آزمایشهای علمی را پیش ببرد و پیشزمینهای برای ساخت یک پایگاه در ماه برای سالهای آتی باشد.
کریستوفر بیشل، پژوهشگر موسسه امنیت و قانون فضایی لندن میگوید «قطعا در یکی دو دهه آینده، شاهد فرود یک فضانورد چینی بر سطح ماه خواهیم بود.»
کمک بیرون از سازمان
ناسا در حال قمار روی این مسئله است که برای سفر دوباره به ماه شرکای تجاری میتوانند با برعهده گرفتن وظایف مهمی که در برنامه آپولو برعهده داشته، سازمان را یاری کنند. این موارد شامل آزمایشهای علمی و فنی پرواز به سطح ماه برای ساخت یک کارگاه پایه به منظور انجام ماموریت باسرنشین نهایی است. در ماه مه، سازمان فضایی اعلام کرد که با سه شرکت قراردادهایی امضا کرده که هر قرارداد شامل ۱۴ آزمایش برای ماهنشینهای رباتیک کوچک سطحی است.
یکی از این شرکتها، اوربیت بیاند آف ادیسون در نظر دارد در اوایل سهماهه سوم سال ۲۰۲۰ میلادی ماهنشینی را به دشت گدازهای ماره ایمبریوم (Mare Imbrium) ماه اعزام کند. به گفته جان مورس، مدیر ارشد علمی اوربیت بیاند آف ادیسون، در همایش منابع فضایی که در گلدن کلرادو و در ماه ژوئن برگزار شد، این کاوشگر تجهیزات ناسا، شامل یک دستگاه برای پایش سطح تابش کیهانی که فضانوردان در معرض آن قرار دارند را به ماه خواهد برد. یکی از دستگاههای آزمایش پایش تشعشات قبلا به توسط چانگی-۴ ماه فرستاده شده است.
ناسا تخمین میزند که در طی چند سال آتی، شرکتهای خصوصی به اعزام کاوشگرهای ماهنورد ادامه خواهند داد. این کاوشگرها بهتدریج پیچیدهتر خواهند شد و میتواند در یک ماموریت رباتیک برای گردآوری سنگهای ماه و ایجاد سایتهای فرود اکتشافی به منظور یک ماموریت باسرنشین به اوج برسد.
با این حال، سازمان قصد دارد تا موشکهای سنگین و محفظههای سرنشین اوریون را که قابلیت حمل فضانوردان در عمق فضا را دارند، توسعه دهد. هم موشک و هم اوریون از نسخههای قبلی اقتباس شدهاند که ناسا برای اعزام فضانوردان به یک سیارک و بعدتر سیاره مریخ روی آنها کار کرده است. اولین آزمایش بدونسرنشین این موشک-محفظه ترکیبی زودتر از نیمه اول سال ۲۰۲۰ میلادی انجام نخواهد شد و اولین آزمایش باسرنشین نیز زودتر از سال ۲۰۲۲ نخواهد بود.
محل فرود
بزرگترین چالش ناسا برای بازگشت به ماه پس از پرتاب اوریون با یک موشک سنگین، میتواند ساخت یک سطحنشین بزرگتر باشد که بتواند فضانوردان را تا سطح کره ماه برساند. شرکتهای تجاری چنین سطحنشینهایی را طراحیکردهاند که شامل بلو مون محصول شرکت بلو اوریجین، شرکت موشکی که توسط جف بیزوس تاسیس شد، و سطحنشینی ساخت لاکهید مارتین که بر پایه سطحنشین فونیکس که در سال ۲۰۰۸ میلادی بر روی مریخ فرود آمد، طراحی شده است. اما هیچ یک از این سطحنشینها نه ساخته شده، نه آزمایش شده و نه به فضا پرتاب شده است.
همچنین، مورد نامشخص دیگر طراحی نهایی دروازه است، یک پایگاه ماهگرد که ناسا تخمین میزند آرتمیس از آن به عنوان یک ایستگاه اتصال و سکوی فرود بر سطح ماه استفاده کند. همچنین، نسخهای از برنامه تعطیلشده ناسا است که پیشتر در یک قالب پیچیدهتر به عنوان بخشی از برنامه سال ۲۰۱۳ برای اعزام فضانوردان به منظور پرواز در کنار یک سیارک نزدیک به زمین و مطالعه آن، ارائه شد.
لازمه اجرای این برنامه این است که همه با سرعت بالا کار کنند و مدیرانی آن سرعت را کنترل کنند.
در ماه مه، سازمان برنامههایش را برای خرید یک فروند فضاپیما به منظور ارسال انرژی و نیروی محرکه، بهعنوان اولین بخش پایگاه از مکسار تکنولوجیز اعلام کرد. اما اینکه باقی بخشهای دروازه را از کدام شرکت خواهند خرید و اینکه دارای چند قسمت خواهد بود، نامشخص است.
سازمان فقط جزئیات مفهومی درباره شکل و شمایل سطحنشینهای بدون سرنشین، روش اجرای پروازهای باسرنشین و دروازه و چگونگی تکمیل همه بخشها در طی چهار سال و نیم را ارائه کرده است. توماس زوربوچن، سرپرست بخش علوم ناسا میگوید «لازمه اجرای این برنامه این است که همه با سرعت بالا کار کنند و مدیران آن سرعت را کنترل کنند.»
جف بیزوس، مدیر آمازون در مراسم رونمایی از ماهنشین بلو مون
به سمت زمین
پاسخ کنگره، که مدیریت بودجه ناسا را در دست دارد، ناامیدکننده بود. در ۲۵ ژوئن، مجلس نمایندگان با اکثریت دموکرات، لایحه بودجه ۲۰۲۰ ناسا را تصویب کرد که در آن برنامه آرتمیس نادیده گرفته شده است. سنا با اکثریت جمهوریخواه هنوز بودجه سال ۲۰۲۰ ناسا را که شامل درخواست سازمان برای سرمایه پروژه آرتمیس است، بررسی نکرده است.
درگیریهای مداوم با کنگره درباره سرمایهگذاری در این پروژه، تلاشهای رئیسجمهورهای پیش از ترامپ را با شکست روبهرو کرد. برنامهای که جورج اچ. دابلیو. بوش در سال ۱۹۸۹ میلادی ارائه کرد نتوانست رای مثبتی در کنگره بیاورد و برنامه ماه جورج دابلیو. بوش که در سال ۲۰۰۴ ارائه شد هم در سال ۲۰۱۰ توسط باراک اوباما لغو شد. البته نه قبل از آغاز ساخت موشک سنگینی که ترامپ مایل به استفاده از آن است.
هر چیز دیگری را میتوانید بر اساس چیزهایی که قبلا به دست آوردهاید، بسازید.
در ابتدا ترامپ پیشنهاد اعزام فضانورد به ماه را در سال ۲۰۱۷ مطرح کرد و در طی چند ماه ناسا اعلام کرد که این برنامه در سال ۲۰۲۸ قابلیت اجرا دارد. اما پس از آن و در سال جاری، دولت ترامپ ضربالاجل برنامه آرتمیس را برای سال ۲۰۲۴ تعیین کرد. جیم برایدنستاین، مدیر ناسا اشاره کرد که این ضربالاجل برای محدود کردن مشاجرات سیاستمداران درباره این برنامه بود. اگر ترامپ دوباره انتخاب شود، تا ژانویه ۲۰۲۵ بر مسند ریاست جمهوری باقی خواهد ماند و بدین معنی است که از نظر تئوری سفر به ماه در طی دوران ریاست جمهوری او انجام خواهد شد.
تیزل موییر هارمونی، مورخ فضایی و مدیر موزه ملی هوافضای اسمیتسونیان واشینگتن میگوید که تاکنون، آرتمیس تقریبا از همه نظر با آپولو تفاوت داشته است. در ۱۹۶۱، رئیسجمهور جان اف. کندی سفر به ماه را به عنوان راهی برای نشان دادن موقعیت ایالات متحده به عنوان یک ابرقدرت جهانی مطرح کرد، و هم کنگره و هم سنا از اجرای این پروژه حمایت کردند.
او میگوید «این نوع برنامهها بهشدت هزینهبر و وابسته به مقاصد سیاسی هستند. هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه به این پروژه علاقه داشتند و از آن حمایت میکردند.» آیا ترامپ میتواند آن میزان حمایت را به دست آورد یا خیر «که برای نتیجه برنامه آرتمیس ضروری خواهد بود.»
در همین حال، چین با موانع مختلفی برای اعزام انسان به ماه روبهرو است. چین انسان را به آزمایشگاههای فضایی در مدار پایینی زمین فرستاده است و برای تکمیل ایستگاه فضایی در سال ۲۰۲۲ نیز برنامهریزی کرده اما هیچ تجربهای برای فرستادن انسان به مکانی دورتر ندارد و این کار نیازمند فضاپیماهای پیشرفتهتر و فناوری فرود است. بیشل میگوید بزرگترین چالش این کشور ساخت موشکی است که بتواند این کار را انجام دهد. «هر چیز دیگری را میتوانید بر اساس چیزهایی که قبلا به دست آوردهاید، بسازید.»
نویسنده: الکساندرا ویتز (Alexandra Witze)
مترجم: میلاد قزللو
عنوان اصلی مقاله: Can NASA really return people to the Moon by 2024?
نشریه: Nature
نظرات