روابط غیرصمیمی در دوره ویروس کرونا: چرا دلتان برای دوستان معمولی تنگ می‌شود؟

تلفن همراه روی میز زنگ می‌خورد. شما آهی می‌کشید. بعد از هفته‌ها کار کردن که با ناراحتی و استرس و نگرانی همراه بوده، اولین فکری که به ذهنتان خطور می‌کند این است: «دوباره چه اتفاقی افتاده؟»

اما، این پیامک از طرف یک مشتری نگران و یا دانشجو و یا دانش‌آموز ارسال نشده است. بلکه یکی از آشنایانتان به شما پیام داده است که: «حالتان چطور است؟ در این زمانه کرونا به فکر شما و همسرتان بودم. امیدوارم حال هر دوی شما خوب باشد و سلامت باشید.» چشمانتان از تعجب گرد می‌شود. بیشتری از چیزی که فکر می‌کردید به این پیامک احتیاج داشتید. و دریافت پیامک از همکاری که رابطه تنگاتنگی با او نداشتید، باعث تعجب شما شد.

شاید بتوانید نکته‌ای و حرفی از دریافت یک پیامک ناگهانی از یک آشنا یاد بگیرید. آیا این ارتباطات سریع و غیررسمی می‌توانند نیاز به روابط اجتماعی را تامین کنند، بدون اینکه معاشرت با افراد را به کاری خسته‌کننده در این دور و زمانه کاهش احساسات تبدیل کنند؟

قدرت باورنکردنی روابط غیرصمیمی

نتایج تحقیقی نشان می‌دهد که برقراری ارتباط با آشنایان و دوستان معمولی مزایای بسیار باورنکردنی در پی دارد، ارتباطاتی که جامعه‌شناسان آنها را «روابط غیرصمیمی» می‌نامند.

گیلیان سندزستروم، استادیار روانشناسی دانشگاه اسکس، بعد از اینکه فهمید شناخته شدن توسط فروشنده غرفه هات‌داگ مسیر دانشگاه چه حس خوبی ایجاد می‌کند و یا وقتی که صاحب فروشگاه حیوانات خانگی، اسم گربه‌اش را می‌پرسد، دست به تحقیقاتی در زمینه روابط غیرصمیمی زد.

تحقیقات او نشان می‌دهد که اشخاص در روزهایی که در راهرو به همکارانشان سلام می‌کنند و یا با همسایه‌شان گفتگوی کوتاهی در بقالی سر کوچه دارند، خوشحال‌تر هستند.

در یکی دیگر از پژوهش‌های گیلیان سندزستروم، اشخاصی که از آنها خواسته شده بود با لبخند زدن، برقراری تماس چشمی، و ایجاد تعامل اجتماعی واقعی با مسئول کافی‌شاپ، یک فنجان قهوه سفارش دهند، ۱۷ درصد بیشتر از افرادی که از آنها خواسته شده بود کارآمد و موثر باشند، احساس خوشحالی و اجتماعی بودن می‌کردند.

مطمئنا، دوستان و خانواده ما -روابط صمیمی ما- در هنگام سختی‌ها از ما حمایت می‌کنند و باعث می‌شوند احساس ارزشمند بودن داشته باشیم. اما روابط غیرصمیمی نیز می‌توانند این کار را انجام دهند؛ فقط در فیلم‌ها و سریال‌ها نیست که اشخاص توسط آرایشگر خود پشتیبانی و حمایت اجتماعی می‌شوند.

وقتی که پیشخدمت رستوران یا کافی‌شاپ به ما لبخند می‌زند و می‌داند سفارش ما «همان همیشگی» است، احساس می‌کنیم که مورد توجه قرار گرفته‌ایم.

در حقیقت، به این دلیل تعاملات ما با افراد غیرصمیمی خوب پیش می‌رود که با افرادی که نمی‌شناسیم خیلی خوب رفتار می‌کنیم. روابط غیرصمیمیْ ارتباطات کوتاه، کم‌هزینه و غیررسمی برای ما ایجاد می‌کند که اغلب باعث دستیابی به اطلاعات جدید و تنوع اجتماعی می‌شود. در نتیجه، این لحظه‌ها به‌طور باورنکردنی لذت‌بخش هستند.

روابط غیرصمیمی در زمان ویروس کرونا (کووید ۱۹)

در یک روز عادی، اشخاص بین ۱۱ تا ۱۶ رابطه غیرصمیمی در مسیر محل کار، هنگام انجام کار و زمان استراحت بین جلسات برقرار می‌کنند.

به دلیل فاصله فیزیکی، این تعاملات و ارتباطات متداول شکل نمی‌گیرد و ما دیگر ارتباط فیزیکی نداریم که به یاد بیاوریم بخشی از یک شبکه اجتماعی هستیم.

قوانینی برای دورکاری و کار از خانه مشخص شده است. وقتی هم که برای خرید کالاهای ضروری و یا پیاده‌روی از خانه خارج می‌شویم، صورت‌هایی را می‌بینیم که نیمی از آنها پشت ماسک دیده نمی‌شود و البته که نمی‌توانیم ارتباط برقرار کنیم.

در کشورهایی مانند ایتالیا، به دلیل یک گفتگوی بی‌ضرر بازداشت خواهید شد.

از آنجا که روابط غیرصمیمی به‌صورت خودجوش شکل نمی‌گیرد، ما باید خودمان این روابط غیرصمیمی را ایجاد کنیم. با این وجود، به دلیل اینکه عادت نداریم این کار را انجام دهیم، ممکن است کمی به مشکل بربخوریم.

در حقیقت، حتی قبل از ویروس کرونا، تمایلی به برقراری روابط غیرصمیمی نداشتیم. به این دلیل که مطمئن نیستیم طرف مقابل هم تمایل داشته باشد و همچنین نگرانیم که این مکالمات و گفتگوها ناخوشایند باشد.

خوشبختانه این ترس‌ها و نگرانی‌ها پایه و اساس درستی ندارد. هنگامی که اشخاص تصمیم می‌گیرند تا آشنایان غیرصمیمی و افراد غریبه صحبت کنند، این گفتگوها و مکالمات از آنچه که مردم پیش‌بینی می‌کنند، لذت‌بخش‌تر و راحت‌تر است.

برقراری روابط غیرصمیمی

بنابراین، چگونه می‌توانیم بر ترس‌ها و نگرانی‌های غیرواقعی غلبه کنیم و گفتگوها و تعاملات مثبتی با آشنایان غیرصمیمی داشته باشیم؟

در ادامه پنج راهکار علمی برای انجام این کار را بررسی می‌کنیم:

۱- از روش‌های غیررسمی ارتباطات استفاده کنید.

تماس تلفنی می‌تواند ناخوشایند باشد و ایمیل هم مناسب ارتباط شخصی نیست. سعی کنید با استفاده از فیسبوک، توییتر و یا پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام و واتساپ رابطه غیرصمیمی برقرار کنید. با استفاده از این روش‌ها طرف مقابل می‌تواند هر زمان که دلش خواست به پیام شما جواب دهد و دیگر لازم نیست نگران این موضوع باشید که در زمان نامناسبی پیغام فرستاده‌اید.

۲- انتظار جواب نداشته باشید.

میزان رد شدن تماس و نخواندن پیام در رابطه غیرصمیمی خیلی کم است، در یکی از تحقیقات گیلیان سندزستروم، کمتر از ۱۲ درصد افرادی که با غریبه‌ها صحبت کرده‌اند، تماسشان رد شده و یا پیامشان خوانده نشده است. با این وجود، در طول دوره همه‌گیری، خیلی از اشخاص احساس بی‌حوصلگی و کلافگی می‌کنند و بعضی از آنها نیز ممکن است به تماس‌ها و پیام‌ها جواب ندهند.

اگر جوابی دریافت نکردید، این مسئله را شخصی در نظر نگیرید. به خودتان یادآوری کنید که هدف از ایجاد یک رابطه غیرصمیمی این است که به طرف مقابل نشان دهید که به یاد او هستید.

انتظارات و توقعاتتان را بازتعریف کنید: این ارتباط را مثل لبخندی در نظر بگیرید که در راهرو به همکارانتان می‌زنید. آن شخص را می‌شناسید و به او سلام می‌کنید. شاید چند دقیقه هم صحبت کنید، اما اگر این اتفاق نیفتد هم مشکلی نیست.

به‌جای اینکه انتظار جواب داشته باشید، از این موضوع لذت ببرید که پیغام شما احتمالا کمی می‌تواند طرف مقابل را خوشحال کند و شاید باعث شود که طرف مقابل روز بهتری داشته باشد.

۳- گفتگوی کوتاه و ساده‌ای داشته باشید.

هدف شما این است که به آدم‌ها نشان دهید که به آنها فکر کنید و اگر دلشان خواست می‌توانید کمی با هم حرف بزنید.

بهتر است که گفتگو کوتاه باشد: بر اساس داده‌هایی که اخیرا در یک تحقیق گردآوری شده، گفتگوی «درست و مناسب» با یک غریبه تقریبا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. اگر انتظار دارید که گفتگو چند دقیقه بیشتر طول نکشد، باعث می‌شود هر دو تعارف را کنار بگذارید و راحت باشید و کمک می‌کند تا جلوی شکل‌گیری این احساس را بگیرد که اجتماعی بودن یکی از کارهایی است که باید آن را در لیست برنامه‌هایتان تیک بزنید.

۴- با افرادی تماس بگیرید که در گذشته روی شما تاثیر مثبت داشته‌اند.

قدردانی و سپاسگزاری کردن راه درستی برای بهبود حال و هوای فرد است. اگر همکاری دارید که الهام‌بخش شما بوده، یا مشاوری که مشاوره شغلی فوق‌العاده‌ای به شما ارائه داده است، به آنها نشان دهید که به یادشان هستید. یا می‌توانید با فردی که اوقات و لحظه‌های خوبی را با او گذرانده‌اید، تماس بگیرید. هر دوی شما از یادآوری لحظه‌های نوستالژیک لذت خواهید برد.

۵- از خودتان بگویید.

اگر نمی‌دانید درباره چه چیزی می‌خواهید بنویسید و حرف بزنید، از خودتان بگویید، مثل عکسی از حیوان خانگی یا از فرزندتان که کار بامزه‌ای انجام می‌دهد. نشان دادن بخشی از زندگی‌تان باعث می‌شود تا رابطه مثبتی شکل بگیرد و طرف مقابل نیز از خودش و زندگی‌اش بگوید.

راهکارهای رابطه غیرصمیمی را در مورد رابطه صمیمی نیز به کار ببرید

در حال حاضر که تعاملات اجتماعی ما محدود به روابط صمیمی است، و تماس‌های تلفنی بلندمدت و دورهمی‌هایی را برای صرف زمان باکیفیت در کنار هم برنامه‌ریزی می‌کنیم، احتمال این وجود دارد که حوصله‌مان سر برود و دلزده شویم.

در داده‌هایی که پس از همه‌گیری ویروس کرونا (کووید ۱۹) جمع‌آوری شده، مشخص شده که اشخاص هر چه زمان بیشتری را در فضای مجازی با همکاران و دوستان خود بگذرانند،‌ دچار استرس بیشتری می‌شوند.

همان طور که این داده‌ها نشان داده است، تعاملات اجتماعی برنامه‌ریزی‌شده خسته‌کننده است. همچنین این نوع ارتباطات مناسب همه اشخاص نیست.

افرادی در مناطق زمانی مختلف و با سرعت اینترنت پایین، که مشغول انجام کارهای خانه و وظایف کاری هستند، ممکن است وقت کافی برای ارتباطات رسمی برنامه‌ریزی‌شده، مانند ساعات تفریح با همکاران و خانواده، نداشته باشند.

می‌توانیم غیررسمی و خودجوش بودن تعاملات غیرصمیمی را دوباره تعیین کنیم تا ضمن کاهش خطر دلزدگی، در ارتباط باشیم. در حال حاضر بهترین تعاملات و ارتباطات اجتماعی آنهایی هستند که به دیگران نشان دهیم به یاد آنها هستیم، بدون اینکه انتظار داشته باشیم آنها نیز برای ما همین قدر وقت، انرژی و توجه صرف کنند.

اگر مطالعه و تحقیق روی روابط غیرصمیمی چیزی به ما یاد داده باشد، این است که باید با خودمان مهربان باشیم. شاید هر روز انرژی کافی برای تماس اجتماعی ۱.۵ ساعته را نداشته باشیم.

بهترین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حتی چند دقیقه پیام دادن برای بهبود حال و هوای شما و گسترش حال خوب در شبکه اجتماعی شما کافی باشد، شاید بیشتر از یک بازی و خوشگذرانی.

شاید الان ذهنمان به سمت تعاملات و ارتباطات غیرصمیمی نرود، اما می‌توانیم روابط غیرصمیمی را به وجود بیاوریم. یک سلام غیررسمی و دوستانه به همکارتان، فقط به اندازه یک پیامک وقت می‌گیرد.