نگاهی به ۱۰ پروژه موفق شیرین‌سازی آب/ چرا ۱۰ کارخانه بزرگ در خاورمیانه قرار دارند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، عرفان حاج‌محمدی : در حالی که میزان بارندگی در مناطق خشک کاهش یافته و در مقابل جمعیت جهان کماکان در حال رشد است؛ شیرین‌سازی آب یک صنعت رو به رشد در سراسر جهان محسوب می‌شود. با اینحال ساخت تاسیسات بزرگ شیرین‌سازی آب در برابر بسیاری از کارخانه‌های کوچک کمتر مورد توجه و اقبال بوده است. همین موضوع باعث شد تا با توجه به اخبار جدیدی که درباره‌ی پروژه انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان منتشر شده، گذری کوتاه به این پروژه داشته باشیم و ضمن اینکه در این گزارش سعی شده تا نگاهی به پروژه‌های موفق شیرین‌سازی آب در جهان بیاندازیم.

بر اساس اطلاعات منتشر شده، در ایران احداث پروژه آب‌شیرین‌کن دریای عمان با ظرفیت 200 هزار مترمکعب هزینه‌ه‎ای معادل 100 میلیون دلار خواهد داشت. ضمن اینکه برای برداشت آب از دریا نیاز به احداث موج‌شکن، تجهیزات مخصوص گل‎و‎لای‌برداری و لوله‌‎‌گذاری در عمق است که آن هم هزینه بسیار سنگینی دارد. در کنار همه اینها باید به خاطر داشته باشیم که آب‌شیرین‌کن با برق کار می‌کنند؛ بنابراین بودجه زیادی هم برای مصرف برق این دستگاه‌ها نیاز است. در نهایت مجموع هزینه آبگیری از دریا و تأمین برق دستگاه‌‎ها چیزی در حدود 100 میلیون دلار خواهد شد که در مجموع، هزینه بهره‎‌برداری از آب‌شیرین‌کن 200‌هزار‌مترمکعبی نام برده شده را به 200 میلیون دلار می‌رساند.

وزیر درباره پروژه انتقال آب دریای‌عمان چه گفت؟

شنبه هفته قبل بود که عباس علی‌آبادی- وزیر صنعت، معدن و تجارت از انتقال آب دریای عمان به شهرها و استان‌های شرقی کشور خبر‌داد. وی در این باره اظهار کرد: لوله‌گذاری خط انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان در مسیری قرار گرفته است که از مناطق تجمع جمعیت عبور کند تا نیاز آب استان تأمین شود.

وزیر صمت با اشاره به آغاز طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور از سمت زاهدان و پیشرفت ۱۲ درصدی پروژه طی یک سال و نیم، خاطرنشان کرد: در ابتدا مشکل آب شهر چابهار که سال‌هاست آب آن جیره‌بندی شده است، باید رفع شود و از آب شبانه‌روزی بهره‌مند شود و در ادامه انتقال آب به دیگر شهرها و روستاها انجام خواهد شد.

بزرگترین پروژه‌های شیرین سازی آب در جهان

در ادامه به بررسی 10 پروژه‌ بزرگ شیرین‌سازی آب در جهان می‌‌پردازیم.

به نقل از وبسایت letsdowater ، کارخانه‌های نمک‌زدایی عموما در مناطق خشک و ترجیحا با انرژی ارزان قرار دارند که توضیح می‌دهد چرا خاورمیانه 10 کارخانه بزرگ را در خود جای داده است. جبل‌علی دبی بزرگترین پروژه شیرین‌سازی آب است و 2.23 میلیون متر مکعب در روز آب شیرین تولید می‌کند که به طور قابل توجهی بزرگتر از سایر کارخانه‌های معروف مانند راس‌الخیر در عربستان سعودی و سورک در اسرائیل است.

جبل‌علی، امارات متحده عربی: 2227587 متر مکعب در روز

این مجموعه عظیم که به طور رسمی به عنوان مجتمع آب شیرین کن و نیروگاه جبل‌علی شناخته می‌شود، از 9 ماژول مجزا تشکیل شده است که به طول سه کیلومتر در ساحل خلیج فارس امتداد دارد! این تاسیسات عظیم روزانه 2.227 میلیون مترمکعب آب تولید می‌کند. مانند بسیاری دیگر از مجتمع‌های نمک‌زدایی در مقیاس بزرگ، تأسیسات جبل‌علی نیز دارای یک نیروگاه در محل برای افزایش کارایی است.

این نیروگاه علاوه بر اینکه بزرگترین تاسیسات نمک‌زدایی در جهان است، کل مجموعه را نیز فعال نگه می‌دارد. نیروگاه جبل‌علی بزرگترین نیروگاه گازی جهان با حداکثر ظرفیت 9547 مگاوات است! از نظر فنی، تقطیر چندمرحله‌ای 87 درصد ظرفیت نمک‌زدایی کارخانه را تشکیل می‌دهد و 13 درصد باقیمانده سهم اسمز معکوس است.

راس‌الخیر، عربستان سعودی: 1036000 متر مکعب در روز

کارخانه آب شیرین‌کن راس‌الخیر یک تاسیسات عظیم است که روزانه معادل حجم 414 استخر المپیک تولید می‌کند! یکی از نکات بسیار چشمگیر در مورد کارخانه راس‌الخیر این است که آب تولید شده به طول 535 کیلومتر به ریاض منتقل می‌شود، جایی که نیازهای 2.9 میلیون نفر را تامین می‌کند. مانند تاسیسات جبل‌علی، کارخانه آب شیرین‌کن راس‌الخیر نیز دارای یک نیروگاه گازی است که 2400 مگاوات برق تولید می‌کند.

این کارخانه به طور کلی به هشت ماژول تقطیر فلش چند مرحله‌ای (MSF) و 17 ماژول اسمز معکوس(RO) است. ماژول‌های MSF 70 درصد از خروجی روزانه و ماژول‌های RO، 30 درصد باقی‌مانده را تولید می‌کنند.

طویله، امارات متحده عربی: 909201 متر مکعب در روز

کارخانه آب شیرین‌کن طویله واقع در طویله، ابوظبی، 909201 متر مکعب در روز تولید می‌کند. طویله در حال حاضر عنوان بزرگترین کارخانه آب شیرین کن 100درصد اسمز معکوس را در جهان دارد.

شعیبه، عربستان سعودی: 880000 متر مکعب در روز

کارخانه آب شیرین کن شعیبه در 120 کیلومتری جنوب جده در عربستان سعودی قرار دارد و ظرفیت آن 880 هزار متر مکعب در روز است. در حال حاضر، این نیروگاه از 100 درصد تقطیر چندمرحله‌ای (MSF) برای نمک‌زدایی آب استفاده می‌کند، اما به عنوان بخشی از یک طرح سبز، برنامه‌هایی برای جایگزینی آن با ظرفیت 600 هزار متر مکعب در روز اسمز معکوس (RO) تا سال 2025 در نظر گرفته شده است.

ام‌القوین، امارات متحده عربی: 682000 متر مکعب در روز

آب شیرین‌کن ام‌القوین واقع درام‌القوین امارت، یک کارخانه آب شیرین‌کن است که هنوز در مراحل پایانی راه‌اندازی قرار دارد و قرار است تا سه ماهه سوم سال 2023 به صورت تجاری به بهره‌برداری برسد. با ظرفیت اسمی 682 هزار متر مکعب ا‌م‌القوین برای تولید آب در روز از فناوری اسمز معکوس 100 درصد برای شیرین‌سازی آب دریا از خلیج فارس استفاده می‌کند.

سورک، اسرائیل: 624000 متر مکعب در روز

تاسیسات نمک‌زدایی سورک بزرگترین کارخانه نمک‌زدایی اسرائیل و یکی از بزرگترین تاسیسات 100درصد اسمز معکوس (RO) در جهان است. سورک با حداکثر خروجی 624000 متر مکعب در روز، از نظر ظرفیت RO فقط از ام‌القوین و طویله عقب‌تر است. کارخانه نمک‌زدایی سورک که در سال 2013 راه‌اندازی شد. این مجموعه آب 20 درصد از 9.2 میلیون نفر جمعیت اسرائیل را تامین می کند.

جبیل، عربستان سعودی: 600000 متر مکعب در روز

کارخانه آب مستقل Jubail A3 واقع در جبیل، عربستان سعودی، یک تاسیسات 100درصد اسمز معکوس است که 600000 متر مکعب در روز آب شیرین تولید می‌کند. این پروژه که اواخر سال 2022 تکمیل شد، برای بهبود امنیت آب در منطقه اطراف عربستان سعودی آغاز شد.

رابغ 3، عربستان سعودی: 600000 متر مکعب در روز

کارخانه مستقل آب رابغ 3 در غرب عربستان سعودی 600000 متر مکعب در روز آب شیرین تولید می کند. Rabigh IWP که در سال 2021 راه‌اندازی شد، با فناوری 100درصد اسمز معکوس (RO)، خروجی و فناوری مشابه با همتای کمی جدید خود جبیل کار می‌کند.

فجیره 2، امارات متحده عربی: 586500 متر مکعب در روز

کارخانه آب شیرین کن فجیره 2 که بین خور فکان و فجیره در طرف مقابل خلیج دبی واقع شده است، 586500 متر مکعب در روز آب شیرین تولید می‌کند. این کارخانه یک فرآیند دوگانه (MSF/RO) است که 450000 مترمکعب آب در روز از طریق تقطیر چندمرحله‌ای تولید می‌شود و 136500 متر مکعب در روز از طریق اسمز معکوس تولید می‌شود. تاسیسات فجیره به دلیل نیازهای انرژی زیاد خود دارای یک نیروگاه حرارتی 2000 مگاواتی در‌ محل است.

سورک 2، اسرائیل: 548000 متر مکعب در روز

تاسیسات نمک‌زدایی سورک 2 که قرار است تا سال 2025 تکمیل شود، از فناوری اسمز معکوس 100درصد (RO) برای تولید 548000 متر مکعب در روز استفاده خواهد کرد. تسهیلات سورک 2 که تا حدی توسط بانک سرمایه‌گذاری اروپا (EIB) تامین می‌شود، امنیت آبی اسرائیل را در کنار دیگر کارخانه‌های بزرگ نمک‌زدایی در این کشور از جمله اشکلون، اشدود، پالماخیم، هادره و برادر بزرگترش، سورک 1، بهبود می‌بخشد.

با توجه به موارد گفته شده باید دید که پروژه شیرین‌سازی آب دریای عمان و انتقال آب شیرین به سیستان و بلوچستان تا چه اندازه موفق خواهد بود و آیا می‌تواند معضلات کم‌آبی یکی از بزرگترین استان‌های کشور را حل کند.