پرسش روز: چرا نتوانستیم بر مبنای برنامه سوم توسعه به سمت واقعی کردن قیمت حامل‌های انرژی پیش برویم؟ پاسخ کارشناس: ما تاکنون نتوانسته‌ایم در حوزه برق و گاز سرمایه‌گذاری لازم را داشته و شاخص تولید کشور را بالا ببریم، درحالی که باید در حوزه گاز در میادین مشترک سرمایه‌گذاری کرده و تجهیزات و تکنولوژی را به‌روز می‌کردیم تا گاز مورد نیاز و رشد مصرف را پوشش دهیم. در حوزه برق در تابستان هم کمبود و ناترازی شدید داریم و علت هم به عدم سرمایه‌گذاری برمی‌گردد. معادل ۴۰ درصد مصرف برق تابستان و ۷۰ درصد گاز زمستان مربوط به مشترکان خانگی است. در تابستان با قطع برق صنایع و در زمستان با کاهش ارسال سوخت گاز به نیروگاه‌ها و صنایع نگرانی قطعی برق و گاز خانگی را رفع می‌کنیم تا مشکل و خاموشی نداشته باشیم و دلیل آن نیز ناترازی تولید و مصرف گاز و برق است. سالانه حدود ۶ تا ۷ درصد افزایش مصرف را در برق و گاز داریم ولی در تولید سرمایه‌گذاری نکردیم که جوابگوی تقاضا باشد. ما باید طی برنامه سوم توسعه به سمت واقعی کردن قیمت‌ها می‌رفتیم که با برنامه چهارم آن را تعطیل کردیم و دولت‌های بعدی هم روی این برنامه نه سرمایه‌گذاری کرده و نه اجرا کردند. میادین گازی زیادی برای توسعه و افزایش تولید داریم و از طرفی مصرف‌کنندگانی از جمله فولادی‌ها، نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها را هم داریم که سرمایه لازم را در اختیار دارند. بنابراین در زمینه گاز می‌توانیم تا یک تا دو سال آینده به سمت حذف ناترازی برویم. در بخش مصرف هم باید قیمت‌ها واقعی شود تا پروژه‌های بهینه‌سازی تعریف شود. اکنون قیمت گاز به حدی پایین است که هیچ پروژه‌ای مقرون‌به‌صرفه نیست. در زمینه برق هم بخشی از صنایع را درگیر کنیم که با نیروگاه‌سازان ارتباط برقرار کنند و برق را پیش‌خرید کنند. از محل خرید برق سرمایه‌ها به سمت احداث نیروگاه جدید یا نیمه‌تمام روانه می‌شود و طی چند سال ناترازی از بین می‌رود. مشکلات حوزه انرژی لاینحل نیست اما اراده جدی در دولت و حاکمیت نیاز است، باید بدانیم دیگر مانند گذشته از مسیر سرمایه دولت نمی‌توان این مشکلات را حل کرد باید از طریق بازار سرمایه و بانک‌ها سرمایه‌گذاری صورت گیرد در حال حاضر در حوزه برق حرکت‌هایی صورت گرفته در حوزه گاز هم باید انجام شود. ما ذخایر زیرزمینی داریم و دارنده دومین ذخایر گاز جهان هستیم. بازگشت به عصر زغال‌سنگ درست نیست، ما منابع بزرگ گازی زیرزمینی داریم که باید بتوانیم آنها را استخراج و شیرین کرده و مصرف کنیم، اکنون دولت منابعی ندارد اما اگر اجازه دهد اقتصاد انرژی درست شود منابع بخش خصوصی به حل بحران خواهند آمد. ما باید بتوانیم خطوط انتقال و اتصال به دنیا را بیشتر کنیم و در رابطه با صادرات انرژی حرف برای گفتن داشته باشیم. اگر در معادله تبدیل کشور به شاهراه انرژی یک‌قدم‌برداریم و با خریداران انرژی قراردادهایی به‌صورت فیوچر منعقد کنیم از محل منابع بین‌المللی و درآمدهای ارزی می‌توانیم کمبودهای خودمان را در حوزه سرمایه‌گذاری پوشش دهیم، ما می‌توانیم از مسیر ترکیه و آذربایجان به اروپا برویم و پول گاز را هم از قبل دریافت کنیم و خرج سرمایه‌گذاری کنیم. نمی‌توانیم بگوییم انرژی را فقط برای خودمان تولید می‌کنیم، باید بتوانیم آن را بین‌المللی کنیم همان‌گونه که طی سال‌ها روسیه انرژی را به دنیا می‌دهد و ابزار متقنی برای دیپلماسی کشور خود فراهم کرده ما هم می‌توانیم درآمدهای ارزی بالایی از مسیر ارتباطات بین‌المللی انرژی برای کشور ایجاد کنیم و هم عقب‌ماندگی سرمایه‌گذاری را پوشش دهیم.
