مسئولیت اجتماعی در قدیمی‌‌ترین عضو جامعه مدنی

پرسش روز: مفهوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی مربوط به توسعه چیست؟

پاسخ کارشناس: امروز تمام جوامع مدرن به این نتیجه رسیده‌‌اند که بهبود مشکلات اجتماعی و اقتصادی موکول به توسعه است و توسعه تنها مفهوم مترتب بر ملت و حاکمیت است. گام برداشتن در راه توسعه مسوولیت آحاد ملت است و توده و حاکم هر دو در حفظ توسعه پایدار نقش دارند و از اینجا توسعه به ذیل و نهادهای مدنی تسری خواهد کرد‌‌.

ایجاد تاریخی اتاق‌‌های بازرگانی در چهار قرن پیش و در دنیای آنگلوساکسون اتفاق افتاد‌‌. انگیزه اولیه تشکیل اتاق‌‌های بازرگانی یکپارچه‌‌سازی شبکه‌‌ای از فعالان صنفی بود و رفته‌رفته این کارکرد به یکپارچه‌‌سازی بین صنفی گسترش یافت و کارکرد آن وصل کردن صنوف مختلف به یکدیگر شد. روند تکامل اتاق‌‌های بازرگانی یکپارچه‌‌سازی هرچه بیشتر اعضای صنوف با گسترش نقش advocacy و دفاع از منافع اعضا را تبیین می‌‌کند.در نهایت تقویت توانمندسازی و تضمین بقای مجموعه نیز به عهده اتاق‌‌های بازرگانی قرار گرفت؛ هم در بحث منافع اعضا و هم در بحث حمایت در مقابل حاکم.

این مسائل، از جمله یکپارچه‌‌سازی و دفاع از منافع در قرن بیستم وجود داشت و مجموعه تمامی آنها در قرن۲۱ به مسوولیت اجتماعی تعبیر شد. به عدد تمامی انگیزه‌ها ذیل عنوان مسوولیت اجتماعی امری قابل استناد وجود دارد. اگر امروز از محیط زیست سخن می‌‌گویید مرتبط با مسوولیت اجتماعی است، اگر سخن از تغییرات اقلیمی هست، مربوط به مسوولیت اجتماعی است، مبازره با فلاکت به مسوولیت اجتماعی ارتباط دارد و همچنین اضافه کنید ارتقای طبقه متوسط، توسعه مستمر، برکشاندن طبقات زیردست به زبردست، همگی این موارد تحت عنوان مسوولیت اجتماعی قابل بحث است.

امروز اتاق‌‌های بازرگانی پیشرو و آوانگارد بر مفهوم مسوولیت اجتماعی تکیه دارند. از نظر اقتصادی نیز نگاه اتاق بازرگانی باز ذیل توسعه معنا پیدا می‌‌کند و بحث منفعت و رانت‌‌جویی در میان نیست. اتاق بازرگانی فقط منافع صنفی را نمی‌‌بیند، بلکه همه مسائل را ذیل توسعه معنا می‌‌کند. بحث این است که اگر منفعتی برای بخش خصوصی و اتاق بازرگانی وجود داشته باشد این منفعت از سمت اجتماع است که حاصل می‌‌شود. از همین‌‌رو بخش خصوصی خواستار محیط پاک است، می‌‌خواهد سطح همکاری اعضای جامعه ارتقا یابد، میزان ساعات مطالعه افزایش پیدا کند و سرقت کنترل شود. در نتیجه با بخش‌های مختلف جامعه و حاکمیت وارد همکاری خواهد شد. تجربه و دانش را به‌کار می‌‌گیرد و به امور وارد می‌‌شود و ایجاد ثروت را در راستای منافع ملی و توسعه می‌‌خواهد.

اتاق بازرگانی یکی از بنیادی‌‌ترین بخش‌های جامعه مدنی است نه در مقابل آن. می‌‌توان اتاق بازرگانی را قدیمی‌‌ترین بخش جامعه مدنی دانست. اتاق هیچ‌گاه در برابر مقاومت جامعه مدنی قرار نگرفته و خود جزئی از جریان مقاومت جامعه مدنی بوده و هست. البته بخش دیگری در بخش خصوصی هست مانند شرکت‌های نفتی، برای نمونه بریتیش پترولیوم، که توجه امروز آنها به مساله مسوولیت اجتماعی ناشی از مقاومت مدنی و مبارزه توده‌هاست که باید آن را از اتاق‌‌ها متمایز دانست.