حامد اناری 
میلاد صفائی، مدیر توسعه کسب‌وکار صرافی کیف پول من، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز»:
ناچاریم از طریق رسانه‌ها در جریان تصمیمات بانک مرکزی قرار بگیریم/ محدودیت‌ها، افت ۳۰ تا ۵۰ درصدی حجم معاملات و کاهش ۳۵ تا ۴۰ درصدی درآمد را به‌همراه داشت
مدیر توسعه کسب‌وکار صرافی کیف پول من معتقد است: متأسفانه تاکنون دستورالعمل مشخص و رسمی که به ما راهکار مدون بدهد، دریافت نکرده‌ایم. متأسفانه ما به عنوان کسب‌وکار مرتبط به این تصمیمات، ناچاریم از طریق رسانه‌ها در جریان تصمیمات بانک مرکزی قرار بگیریم. امیدواریم این خلأ قانونی و تعاملی به‌زودی برطرف شود.
بانک مرکزی در تاریخ ۶ دی 1403 درگاه ۷۸۰۰ صرافی رمزارزی را مسدود ساخت. اقدامی که موج گسترده‌ای از انتقادات و ابراز نارضایتی را نسبت به آن برانگیخت. انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی با صدور بیانیه‌ها و نامه‌نگاری‌های لازم واکنش نشان دادند اما بانک مرکزی در تمام این مدت در موضع سکوت خود باقی ماند و تغییری در وضع موجود ایجاد نکرد.
از سوی دیگر صبح روز چهارشنبه ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۳، شورای عالی فضای مجازی سند ساماندهی رمزدارایی‌ها را تصویب و ابلاغ کرد. فین‌تک سال‌هاست درگیر و گرفتار مشکلات مربوط به تنظیم‌گری است و به نظر می‌رسد بانک مرکزی به عنوان تنظیم‌گر بخشی این کسب‌وکارها نتوانسته رضایت عمومی بخش خصوصی را جلب کند.
یکی از آسیب‌های جدی مسدود شدن حساب واریزی ریالی، خروج کاربران از پلتفرم‌های رسمی و دارای مجوز است. این خروج و مهاجرت به بازار غیررسمی می‌تواند به تضعیف بازار رسمی بیانجامد. از طرف دیگر بازار غیررسمی می‌تواند زمینه‌ساز بروز جرایم شود. اعتماد و اعتبار کاربران طی این فرایند از بین می‌رود و شاید ضرر اصلی به کسب‌وکارها یا سکوهای تبادل ایرانی باشد.
در نشست «سکوهای تبادل رمزارز پیرو مسدودی خدمات پرداخت» به میزبانی اتاق بازرگانی ایران، نمایندگان تشکل‌های صنفی مانند انجمن فین‌تک، کمیسیون بلاکچین سازمان نظام صنفی، مدیران عامل و مدیران ارشد صرافی‌های معتبر کشور -که البته تعدادی قابل توجه از اسامی مهم در این نشست حضور نداشتند- و اهالی رسانه در این نشست حاضر بودند. شما می‌توانید برای مطالعه شرح آنچه که در این نشست گذشت گزارش اختصاصی تجارت‌نیوز با عنوان «اعتماد کاربران در حال از دست رفتن است/ با تقویت بازارهای غیررسمی، سونامی پرونده‌های قضایی در راه است» را مطالعه نمائید. البته تجارت‌نیوز در مدت مسدودسازی با کارشناسان مختلف مصاحبه داشته که شما می‌توانید مجموع این گزارش‌ها را از صفحه مخصوص «صرافی‌های ارز دیجیتال» دنبال کنید.
در مسیری که پیش از این آغاز شده بود و پیش از این به آن اشاره کردیم، سراغ کسب‌وکار دیگری رفتیم تا میزان تاثیر اقدام اخیر بانک مرکزی را در کسب‌وکارها بررسی کنیم. میلاد صفائی، مدیر توسعه کسب‌وکار صرافی کیف پول من در گفت‌وگویی که مشروح آن در ادامه گزارش آمده به سوالات تجارت‌نیوز پاسخ داده است.
***
اقدام بانک مرکزی شوک بزرگی به صرافی‌های داخلی وارد کرد و باعث سردرگمی فعالان بازار شد
*تصمیم بانک مرکزی برای مسدودسازی یا محدودسازی چه تاثیری بر فعالیت صرافی شما گذاشته است؟
مسدودسازی ناگهانی درگاه‌های پرداخت از طرف بانک مرکزی، شوک بزرگی به بازار و به‌خصوص صرافی‌های داخلی وارد کرد. این اقدام بیش از هر چیز، باعث سردرگمی فعالان بازار شد و اعتماد کاربران را نسبت به صرافی‌های ایرانی تحت تاثیر قرار داد. در واقع تصمیم بانک مرکزی، صنعت را با عدم شفافیت و بلاتکلیفی مواجه کرده است و ما هم مانند دیگر صرافی‌ها مجبور شده‌ایم راهکارهای جایگزین برای نقل‌وانتقال وجوه کاربران ارائه تا از اختلال کامل جلوگیری کنیم.
کاهش قابل‌توجهی در حجم معاملات روزانه و ماهانه داشته‌ایم
*آیا بعد از این تصمیم‌گیری‌ها، حجم معاملات روزانه یا ماهانه شما تغییر قابل‌توجهی داشته است؟
بله، ما کاهش قابل‌توجهی در حجم معاملات روزانه و ماهانه داشته‌ایم. بسته شدن درگاه‌ها غیر از کاهش واریزهای ریالی، باعث کاهش معاملات هم شد. چون این‌گونه شوک‌های خبری اثر منفی روی معامله‌گران دارد. می‌توان گفت به‌صورت میانگین، حجم معاملات ما در هفته‌های اول پس از این تصمیم حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد افت کرد. اگرچه به مرور راهکارهای موقتی برای واریز و برداشت ریالی کاربران در نظر گرفتیم و کمی از حجم معاملات بازیابی شد، اما همچنان حدود ۳۰ درصد کمتر از سطح قبل از محدودیت‌هاست.
تعداد کاربران روزانه ما حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش داشته است/ حدس می‌زنیم تعدادی فعالیت خود را در پلتفرم‌های خارجی افزایش داده‌اند
*در رفتار کاربران چه تغییراتی مشاهده کرده‌اید؟ مثلا آیا تعداد کاربران فعال کاهش پیدا کرده یا الگوی خرید و فروش آن‌ها تغییر کرده است؟
مهم‌ترین تغییر، افت اعتماد و اطمینان کاربران به بازار داخلی است. حدس می‌زنیم که تعدادی از کاربران فعال ما، به‌ویژه تریدرهای حرفه‌ای، فعالیت خود را در پلتفرم‌های خارجی افزایش دادند یا به خرید و فروش‌های غیرمستقیم روی آوردند. همچنین در بخش کاربران خرد، شاهد کاهش حجم خریدهای لحظه‌ای یا کوتاه‌مدت بوده‌ایم. از نظر تعداد کاربران فعال روزانه حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش را تجربه کردیم. همچنین برخی کاربران موقتاً صبر کرده‌اند تا وضعیت قانونی و زیرساختی روشن‌تر شود.
مجبور شدیم منابع جایگزین یا روش‌های دیگر برای تامین نقدینگی داشته باشیم
*آیا این محدودیت‌ها دسترسی شما به منابع مالی یا نقدینگی را دچار مشکل کرده است؟
طبیعتاً هرگونه مسدودی و محدودسازی در درگاه‌های پرداخت، جریان نقدینگی صرافی را دچار مشکل می‌کند. وقتی راه ارتباطی کاربران با ما برای واریز و برداشت وجه محدود می‌شود، نقدینگی در گردش ما نیز کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه مجبور شدیم منابع جایگزین یا روش‌های دیگر برای تامین نقدینگی داشته باشیم که این موضوع هم هزینه‌بر است و هم ریسک عملیاتی بالاتری دارد.
محدودیت‌ها، افت ۳۰ تا ۵۰ درصدی حجم معاملات و کاهش ۳۵ تا ۴۰ درصدی درآمد را به‌همراه داشت
*درآمد صرافی شما بعد از اجرای این محدودیت‌ها چقدر افت داشته؟ آیا می‌توانید درصد یا عدد دقیقی ارائه کنید؟
درآمد صرافی‌ها به میزان قابل‌توجهی به حجم معاملات وابسته است. با توجه به افت ۳۰ تا ۵۰ درصدی حجم معاملات در مقاطع مختلف پس از محدودسازی درگاه‌ها، می‌توان گفت درآمد ما نیز به همان نسبت - حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد - کاهش پیدا کرد. البته این عدد به مرور زمان در حال تغییر است، اما هنوز به سطح قبل از محدودیت‌ها نرسیده‌ایم.
یافتن روش‌های جایگزین پرداخت و برداشت ناگزیر هزینه‌های فنی و امنیتی را بالاتر برده است
*برای مقابله با این محدودیت‌ها، آیا هزینه‌های عملیاتی شما افزایش پیدا کرده؟ اگر بله، بیشتر در چه بخش‌هایی مثل فنی، حقوقی یا بازاریابی بوده است؟
بله، برای یافتن روش‌های جایگزین پرداخت و برداشت، ناگزیر هزینه‌های فنی و امنیتی ما بالاتر رفته است. ما باید سیستم‌های پرداخت متفاوت را تست و پیاده‌سازی کنیم و در کنار آن، نظارت‌های ضد پولشویی (AML) و احراز هویت مشتری (KYC) را قوی‌تر از قبل اعمال کنیم. همچنین برای بازگرداندن اعتماد کاربران، هزینه‌های بازاریابی و اطلاع‌رسانی ما رشد قابل‌توجهی داشته است.
پس از محدودیت‌ها، ثبت‌نام کاربران ۳۰ درصد کمتر از میانگین دوره‌های قبل بود
*آیا تعداد کاربران جدیدی که در پلتفرم شما ثبت‌نام می‌کنند، نسبت به قبل کاهش یا افزایش داشته؟
در مقطع کوتاهی پس از اعلام محدودیت‌ها، ثبت‌نام کاربران جدید افت محسوسی داشت؛ حدود ۳۰ درصد کمتر از میانگین دوره‌های قبل بود. اما به‌مرور و با شفاف‌تر شدن شرایط و اطلاع‌رسانی ما درباره روش‌های جایگزین، این عدد در حال نزدیک شدن به وضعیت عادی است. با این حال، همچنان ثبت‌نام کاربران جدید نسبت به دوران قبل از محدودیت‌ها کمتر است.
ناچاریم از طریق رسانه‌ها در جریان تصمیمات بانک مرکزی قرار بگیریم
*از سوی بانک مرکزی یا نهادهای نظارتی، آیا دستورالعمل خاصی برای ادامه فعالیت‌تان دریافت کرده‌اید؟
متأسفانه تاکنون دستورالعمل مشخص و رسمی که به ما راهکار مدون بدهد، دریافت نکرده‌ایم. متأسفانه ما به عنوان کسب‌وکار مرتبط به این تصمیمات، ناچاریم از طریق رسانه‌ها در جریان تصمیمات بانک مرکزی قرار بگیریم. امیدواریم این خلأ قانونی و تعاملی به‌زودی برطرف شود.
جایگاه رگولاتور باید از قانون‌گذار تفکیک شود تا خلا قانونی باعث چنین اتفاقاتی نشود!
*تعامل شما با بانک مرکزی یا نهادهای قانونی در این شرایط چگونه بوده؟ آیا پیشنهادی به آن‌ها ارائه کرده‌اید؟
ما تلاش کردیم پیشنهادات خود را از طریق رسانه‌ها به گوش مسئولان برسانیم. سه پیشنهاد مشخص ما این موارد بوده: اولاً قانون‌گذار تعریف‌های دقیق حقوقی برای مفاهیم حوزه ارز دیجیتال ارائه کند تا از ابهام‌ها و سوء تفاهم‌ها کاسته شود. ثانیاً به جای برخوردهای قهری و ناگهانی، قوانین شفافی برای تخلفات وضع شود و با هر صرافی که مرتکب این تخلفات شد برخورد شود. سوماً جایگاه قانون‌گذار از رگولاتور تفکیک شود تا خلا قانونی باعث اقدامات اینچنینی از سوی رگولاتور نشود.
با رفتارهای قهری، کسب‌وکارها بیشتر به فکر مهاجرت می‌افتند
*آیا برنامه‌ای دارید که فعالیت‌های خود را به حوزه‌هایی با قوانین ساده‌تر یا محدودیت‌های کمتر منتقل کنید؟
ما در حال حاضر قصد تغییر فعالیت نداریم. اما طبیعی است که رفتارهای قهری با کسب‌وکارها باعث آسیب دیدن کل مارکت می‌شود. هم کسب‌وکارها تضعیف می‌شوند، هم نیروی کار این کسب‌وکارها ناامید می‌شوند و بیشتر به فکر مهاجرت می‌افتند، هم فعالان بازار دچار نگرانی و بلاتکلیفی می‌شوند.
این بازار می‌تواند به‌سرعت رشد کند و بخشی از نیازهای اقتصادی را مرتفع سازد
*با توجه به شرایط فعلی، آینده بازار ارزهای دیجیتال در ایران را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
بازار ارزهای دیجیتال در ایران پتانسیل بالایی دارد و علاقه‌مندان زیادی را جذب کرده است. اما تداوم محدودیت‌ها و نبود قانون شفاف، می‌تواند روند رشد را کند یا حتی موقتا متوقف کند. با این حال، معتقدم در بلندمدت و با توجه به جهانی‌شدن حوزه رمز ارزها و ضرورت همگام‌تر شدن ایران به این اکوسیستم، مسیر قانونی‌سازی و رسمیت‌بخشی هموارتر خواهد شد. اگر بانک مرکزی و سایر نهادها به تعامل سازنده روی بیاورند، این بازار می‌تواند به‌سرعت رشد کند و بخشی از نیازهای اقتصادی را مرتفع سازد.
نخستین اقدام، ایجاد یک چارچوب قانونی و نظارتی شفاف است
*از نظر شما، چه اقداماتی می‌تواند به بهبود رابطه بین بانک مرکزی و کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک کمک کند؟
نخستین اقدام، ایجاد یک چارچوب قانونی و نظارتی شفاف است که تکلیف همه بازیگران را مشخص کند. برگزاری جلسات منظم مشورتی میان نهادهای حاکمیتی، متخصصان و همچنین مدیران صرافی‌ها، تبادل نظر و ارائه راهکارهای عملی را تسهیل می‌کند. در نهایت، اعتمادسازی و اطلاع‌رسانی درست به افکار عمومی درباره خطرات، فرصت‌ها و ریسک‌های حوزه رمز ارزها نیز اهمیت زیادی دارد.
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه علم و فناوری تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات