نرخ بیکاری استان مرکزی افزایشی است/ هزینه خانوارهای روستایی؛ بیشتر از درآمد

به گزارش تجارت نیوز،

استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹ هزار و ۱۲۷ کیلومتر مربع، حدود یک میلیون و 570 هزار نفر جمعیت دارد. بر اساس آخرین گزارش‌های مرکز آمار، نرخ بیکاری در این استان افزایشی و نرخ تورم کاهشی است.

جایگاه کمترین نرخ بیکاری، از دست رفت

استان مرکزی، در فصول گذشته در میان 31 استان کشور کمترین نرخ بیکاری را داشت اما در پاییز 1403، این  جایگاه را از دست داد و به رتبه دهم سقوط کرد. دلیل این شرایط را باید در تفاوت روند بیکاری در این استان و کل کشور جست‌وجو کرد. در حالی که میانگین نرخ بیکاری، نسبت به فصل گذشته کاهشی بوده، این شاخص در استان مرکزی، روند افزایشی را طی کرده است. 

البته، نرخ بیکاری در این استان همچنان پایین‌تر از میانگین کشوری قرار دارد و در مقایسه با پاییز 1402 نیز نزولی است.

مرکز آمار، نرخ بیکاری استان مرکزی را در فصل پاییز، 5.9 درصد اعلام کرده؛ این رقم گویای 1.6 واحد درصد افزایش نسبت به بهار سال جاری و 0.4 واحد درصد کاهش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است.

این نهاد هنوز برخی از داده‌های مربوط به تحولات بازار کار را در پاییز منتشر نکرده. بر اساس طرح آمارگیری نیروی ‌کار در تابستان، نرخ بیکاری مردان و زنان این استان نسبت به بهار امسال و مدت مشابه سال گذشته کاهشی بوده است. البته با توجه به تغییر روند نرخ بیکاری استان مرکزی در پاییز، ممکن است تغییراتی در این موارد نیز رخ داده باشد.

جدول اول، تغییرات نرخ بیکاری را در کشور و استان مرکزی در پاییز 1403 نشان می‌دهد. 

جدول زیر، برخی از شاخص‌های مربوط به تحولات بازار کار را در کشور و استان مرکزی در تابستان 1403 نشان می‌دهد. 

روند کاهشی نرخ تورم 

شرایط در مورد نرخ تورم اما متفاوت است و این شاخص، در استان در راستای روند کشوری حرکت می‌کند. 

در عین حال، نرخ تورم ماهانه در استان مرکزی بالاتر و نرخ تورم سالانه آن، پایین‌تر از میانگین کشوری ثبت شده و نرخ تورم نقطه به نقطه در کشور و این استان هم‌اندازه است.

مرکزی سیزدهمین استان کشور با کمترین نرخ تورم محسوب می‌شود. این استان، ماه گذشته نیز همین جایگاه را داشت.

شاخص فلاکت (ترکیبی از نرخ بیکاری و تورم) نیز در استان مرکزی در فصول اخیر، کمتر از میانگین کشوری بوده است.

چالش هزینه-درآمد خانوارهای روستایی 

بر اساس داده‌های مرکز آمار از هزینه-درآمد ایرانیان در سال 1402، میزان دریافتی و البته هزینه خانوارهای شهری در استان مرکزی در سال گذشته، کمتر از متوسط کشوری بود.

در عین حال، درآمد خانواردهای روستایی این استان از متوسط کشوری کمتر و هزینه آنها بیشتر بود. به عبارتی، این خانوارها، درآمدی کمتر از هزینه‌ای که در سال داشتند کسب کردند.

جدول اول، داده‌های گزارش مرکز آمار را دراین‌باره نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، ضریب جینی- شاخصی برای سنجش برابری و نابرابری درآمد جامعه- در خانوارهای شهری و روستایی استان مرکزی از متوسط کشوری کمتر است اما روندی مشابه آن دارد.

به گزارش مرکز آمار، ضریب جینی عددی است بین صفر و یک که در آن صفر به معنی توزیع کاملاً برابر درآمد یا ثروت و یک به معنای نابرابری مطلق در توزیع درآمدی است. 

جدول دوم، داده‌های این گزارش را در مورد شاخص توزیع درآمد در ایران نشان می‌دهد.

رتبه یازدهم استان مرکزی از نظر امنیت سرمایه‌گذاری

گزارش «امنیت سرمایه‌گذاری» را بازوی کارشناسی مجلس به صورت دوره‌ای و برای هر فصل منتشر می‌کند. این گزارش رتبه استان‌ها را از این نظر، با استفاده‌ از داده‌های رسمی و نظرسنجی از فعالان اقتصادی مشخص می‌کند.

آخرین گزارش «امنیت سرمایه‌گذاری» که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده است، به بهار 1403 مربوط می‌شود. نمره و رتبه استان مرکزی در این گزارش، 5.67 و یازدهم است.

این مرکز، نمره و رتبه استان‌ها را در امنیت سرمایه‌گذاری، با استفاده از سنجش چند نماگر مختلف مشخص می‌کند. برای مثال، استان مرکزی در نماگرهای «عملکرد دولت» و «ثبات اقتصاد کلان» به‌ترتیب رتبه‌های 20 و 25 را کسب کرده است. 

همچنین این استان در نماگرهای «شفافیت و سلامت اداری»، «مصونیت جان و مال شهروندان از تعرض» و «ثبات و پیش‌بینی‌پذیری مقررات و رویه‌های اجرایی» به‌ترتیب جایگاه 4، 9 و 12 را دارد.

جدول زیر تغییرات نمره امنیت سرمایه را در کشور و استان مرکزی در فصول اخیر نشان می‌دهد.

تنزل رتبه استان مرکزی در مساعد بودن محیط کسب‌ و‌ کار

بازوی کارشناسی پارلمان بخش خصوصی نیز به صورت فصلی گزارشی را با عنوان «پایش ملی محیط کسب‌ و کار کشور» منتشر می‌کند. این گزارش، بر اساس مولفه‌ها و شاخص‌های مشخص و با نظرسنجی از فعالان اقتصادی، ارزیابی آنها را از فضای کاری خود نشان می‌دهد.

مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، محیط کسب‌وکار را مجموعه عواملی تعریف می‌کند که بر عملکرد یا اداره بنگاه‌های اقتصادی تاثیر می‌گذارند اما تا حدود زیادی خارج از کنترل مدیران بنگاه‌ها هستند؛ مواردی مانند «قوانین و مقررات و برداشت‌های سلیقه‌ای از آنها»، «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات» و «فرهنگ کاری در یک منطقه».

آخرین گزارش «پایش ملی محیط کسب و کار کشور» به تابستان 1403 مربوط می‌شود. وضعیت استان مرکزی از این نظر نسبت به فصل قبل بدتر شده است. جدول زیر، جزئیات موضوع را نشان می‌دهد.

کاهش جایگاه صنعتی استان

کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند استان مرکزی، مزیت‌های زیادی در زمینه نیروی انسانی متخصص و موقعیت مکانی دارد اما نبود برنامه‌ریزی و زیرساخت‌های ناکافی از جمله در مورد زمین، برق، گاز، جاده و آب، مانع از سرمایه‌گذاری کافی در حوزه صنعت استان شده است.

مهدی زندیه وکیلی، استاندار مرکزی، چندی پیش در همین زمینه گفته بود صنعت این استان تنزل رتبه پیدا کرده است اما مرکزی همچنان استانی صنعتی محسوب می‌شود. 

او سه مورد را در کاهش جایگاه صنعتی استان مرکزی موثر می‌داند: عدم سرمایه‌گذاری، بی‌توجهی به مسائل محیط‌زیستی و نادیده گرفتن ظرفیت اکولوژیکی استان از جمله در حوزه آب (تسنیم).

شرایط آب استان مرکزی، بحرانی است

در این میان، مقامات دولتی و نمایندگان مجلس، وظعیت آب را در استان بسیار بحرانی و ناتراژی انرژی را نیز مشکلی جدی می‌دانند. سعید حمیدی، سرپرست فرمانداری شهرستان اراک، اخیراً بر همین نکته تاکید کرده و گفته است دستگاه‌های اجرایی باید موضوع آب را مدیریت کنند تا استان عوارض کاهش بارندگی‌ها را با کمترین آسیب، پشت سر بگذارد (ایلنا).

حشمت‌اله عباسی، مدیرعامل شرکت آبفای استان مرکزی، نیز بحران آب را مهم‌ترین چالش شهر اراک (مرکز استان) به شمار آورد و اذعان کرد که تولید و مصرف آب، به نقطه سربه‌سر رسیده است؛ به گونه‌ای که در بعضی روزها کاهش فشار یا قطعی آب نیز در شهر رخ می‌دهد (ایرنا).

به گزارش تجارت‌نیوز، آلودگی هوا و خاک نیز یکی از دیگر چالش‌های جدی استان مرکزی است و توجه به دو موضوع بحران آب و آلودگی در برنامه‌ریزی‌های رشد صنعتی استان ضرورت دارد.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه دو گزارش استان هایی با کمترین و بیشترین نرخ بیکاری و چالش تورم و کمبود نیروی کار در سمنان پیشنهاد می‌شود.