چگونه با یارانه ثروت را به کم‌درآمدها انتقال دهیم؟

با وجود آنکه چندین سال از اجرای طرح یارانه‌ها می‌گذرد، اما همچنان بحث بر سر آن چه در بین عموم مردم و چه در رسانه‌ها داغ است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، روزنامه دنیای اقتصاد صبح امروز در مطلبی با عنوان « انتقال ثروت به کم‌درآمدها » به بررسی یارانه انرژی در ایران و ارائه مدلی بهینه برای بازتوزیع یارانه انرژی پرداخته است.

دنیای اقتصاد در ابتدا اشاره می‌کند که یارانه اعطایی به بنزین در ایران بیشتر به دهک‌های بالای درآمدی می‌رسد. بنابراین اقشار آسیب‌پذیر عملا از این سوبسید بهره‌ای نمی‌برند.

این روزنامه در مورد ناکارآمدی سیاست فعلی در قبال یارانه بنزین می‌نویسد: این کالای استراتژیک در دهه‌های قبل عموما از دو طریق مدیریت می‌شد یا در خلال «نظام اصلاح بدون جبران» سوبسید آن به «قاچاقچیان» و «مصرف‌کننده کشورهای هم‌جوار» منتقل شده یا در خلال «نظام اصلاح با جبران» سوبسید ناشی از شکاف قیمت آن به «اقشار پر درآمد» و «خودروسازان» رسیده که نتیجه هر دو عدم اصابت سوبسید سیاست‌گذار به اهداف و تشدید نابرابری درآمد بین اقشار جامعه بوده است.

دنیای اقتصاد که مکانیزمی مبتنی بر کوپن فردی برای یارانه انرژی ِ ارائه داده، دو معضل «تقویت قاچاق» و «معضلات زیست‌محیطی» را نتیجه سیاست فعلی یارانه انرژی در ایران می‌داند.

این روزنامه در ادامه در مورد مدل یارانه مبتنی بر کوپن می‌نویسد: مجرای عملی این مکانیزم به گونه‌ای است که دولت معادل حجمی از مصرف متعارف بنزین در دنیا را به‌صورت روزانه بین تمام ایرانیان در قالب کوپن توزیع می‌کند. مصرف‌کنندگان می‌توانند مازاد نیاز خود را از طریق خرید سهمیه سایرین تامین کنند.

دنیای اقتصاد ادامه می‌دهد: به این ترتیب با تشکیل بازاری برای این حامل و استخراج قیمت آن از طریق عرضه و تقاضا زمینه برای بازتوزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها و همراهی مردم با اصلاحات اقتصادی فراهم می‌شود. اما در مدل ارائه شده دنیای اقتصاد، نگارنده اعتقاد دارد تابع رفاه بازیگران این مدل بعد از اجرای آن تغییر می‌یابد. دولت، خودروسازان، قاچاقچیان، خانوارهای بدون خودرو بازیگران عمده این مدل هستند.

این روزنامه در مورد بهبود تابع رفاه خانوارهای بدون خودرو می‌نویسد: روستاییان، عمده زنان و خانوارهای پر جمعیت عمدتا در زمره این گروه قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه مصرف بنزین این گروه نزدیک به صفر است، در خلال مکانیزم مذکور، این قشر یارانه خود را از طریق شارژ کوپن نقدی خود دریافت خواهند کرد. در نهایت، این گروه می‌توانند بنزین سهمیه خود را در بازار به فروش برسانند.

دنیای اقتصاد در مورد قاچاقچیان نیز می‌نویسد: در مکانیزم مذکور، بسته به اهتمام دولت و کارآیی اجرایی آن، انتظار می‌رود قیمت بنزین در بازار آزاد به سمت قیمت جهانی متمایل شود. تحت چنین شرایطی، زمینه برای جمع‌آوری بنزین از سوی قاچاقچیان کاهش می‌یابد.

روزنامه همشهری نیز در مطلبی با عنوان « یارانه نقدی سفره‌ها را کوچکتر کرد »، به پرداخت یارانه نقدی در ایران انتقاداتی را وارد کرده است.

همشهری در همین زمینه می‌نویسد: نتیجه 7 سال هدفمندی یارانه‌ها و پرداخت یارانه نقدی به بیش از 75 میلیون نفر شهروند ایرانی نشان می‌دهد که سرانه مصرف خوراکی‌های اساسی کمتر شده و بر تعداد فقرای جامعه افزوده شده است.