بازگشت صندوق توسعه به کارکرد اصلی

افزایش بی رویه و پرشتاب قیمت دلار در ماه های اخیر بار دیگر توجه کارشناسان و مسئولان را به نقش صندوق توسعه ملی در تثبیت ارزش پول ملی جلب کرد؛ حسن معتمدی کارشناس پولی بانکی نقش این صندوق را در اقتصاد کشور اعلام کرده است.

به گزارش تجارت‌نیوز،طرح اصلاح ساختار صندوق توسعه ملی به منظور تثبیت قیمت ارز مدتی است در مجلس مطرح شده، این طرح موافقان و مخالفانی دارد نظر شما چیست؟

منبع اصلی درآمدهای ارزی کشور نفت و مشتقات آن است و این درآمدها به دو دلیل نوسان می‌کند. دلیل اول افزایش و یا کاهش مقدار صادرات نفت است که این موضوع از برخی عوامل همچون شرایط بازار، جنگ و تحریم تاثیر می‌پذیرد و دلیل دوم، نوسانات قیمت نفت در بازار جهانی است، ما در ۲۰ سال گذشته نفت ۱۰ دلاری تا ۱۱۰ دلاری را تجربه کرده‌ایم و این نوسان شدید در هر دو حالت می‌تواند منجر به شوک ارزی و بروز مشکلات عدیده شود. درآمد ارزی بالا ضمن تقویت ارزش پول ملی می‌تواند صادرات را کاهش و واردات را افزایش دهد؛ به این پدیده بیماری هلندی می‌گویند، همچنین هزینه‌های جاری دولت به دنبال رشد درآمدهای ارزی، معمولا افزایش پیدا می‌کند؛ از طرف دیگر درآمد نفتی پایین نیز باعث مشکلات فراوانی برای توسعه کشور می‌شود. این مشکلات باعث شده در همه کشور های صادر کننده نفت از نروژ تا کشورهای عربی صندوقی برای کنترل تاثیرات نوسانات نفت تشکیل شود.

در ایران نیز سال‌ها پیش صندوق توسعه ملی با چنین هدفی تاسیس شد تا به هنگام درآمد ارزی بالا، بخشی از آن را ذخیره کنیم و زمانی که درآمد ارزی کاهش پیدا کرد از آن صندوق برای جبران کمبودهای ارزی استفاده شود؛ بنابراین صندوق توسعه ملی می‌تواند بسیار مفید باشد به شرط آنکه کارکردش را از دست ندهد، اما متاسفانه چنین نشده و زمانی که نفت ۱۱۰ دلار فروش می رفت درآمد های حاصل از آن وارد صندوق نمی‌شد.

هم اکنون برای احیای این صندوق دیر است؟

هیچ وقت دیر نیست، با توجه به قیمتی که در بودجه سال ۹۷ برای فروش نفت تعیین شده بود، کشور آمادگی پیدا کرده با نفت ۵۰ دلار اداره شود اما امروز نفت بالای ۷۰ دلار است و مقدار فروش نیز نسبتا مناسب است، هم اکنون باید ذخایر ارزی را افزایش دهیم و صندوق را به کارکرد اصلی آن بازگردانیم. این قضیه مستلزم آن است که منابع صندوق را برای هر مسئله‌ای مصرف نکنیم و هر جا پول کم آوردیم از صندوق برداشت نکنیم، از صندوق باید برای نیازهای واقعی و ضروری بهره برد، اصولا کشورهایی که صندوق موفقی دارند از منابع صندوق، مگر در موارد بسیار استثنائی، خرج نمی‌کنند.