جزئیات مالیات از مالكان خانه‌های ۱۰ میلیارد تومانی

به گزارش تجارت‌نیوز ، اخذ مالیات از خانه‌ها و خودروهای لوكس با مصوبه كمیسیون تلفیق بودجه سال 1399. این خبر مهمی بود كه در اخبار شهادت سردار قاسم سلیمانی و شلیك موشك‌های ایران به پایگاه عین‌الاسد عراق (پایگاه نظامی آمریكایی‌ها) مورد توجه واقع نشد.

بخشی از جزئیات این طرح اخذ مالیات از خانه‌های بالای ده میلیارد تومان و خودروهای بالای یك میلیارد تومان با توجه به ارزش معاملاتی آن است. ایالات متحده آمریكا از برجام خارج شد و به تبع آن همه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را با شدت بیشتری بازگرداند. آمریكا قصد داشت صادرات نفت ایران را به صفر برساند، با این‌كه هنوز موفق نشده، اما صادرات قابل چشمگیری اتفاق نمی‌افتد و درآمد ارزی زیادی نصیب دولت نمی‌شود.

هرچند رهبر معظم انقلاب سال‌ها سیاست جداسازی نفت از بودجه را به دولت‌ها پیشنهاد دادند و در سال 92 در قالب یك سیاست كلی به نام اقتصاد مقاومتی بیشتر روی این موضوع تاكید كردند، اما وقتی راه باز بود و امكان فروش نفت وجود داشت دولت‌ها نتوانستند از این درآمد سهل و شیرین چشم بپوشانند.

حضرت سعدی در این باره می‌فرماید: «علاج واقعه پیش از وقوع باید كرد، دریغ سود ندارد چو رفت كار از دست/ به‌روزگار سلامت سلاح جنگ بساز، وگرنه سیل چو بگرفت، سد نشاید بست».

حال در تنگنای اقتصادی، اعضای كمیسیون تلفیق بودجه مجلس تصمیم گرفتند که تا حدی درآمد دولت از بخش مالیات افزایش یابد.

میزان فرار مالیاتی

رقم تقریبی كه برای فرار مالیاتی اعلام می‌شود حدود 60 هزار میلیارد تومان است. اما نكته قابل توجه اینجاست كه فرار مالیاتی به آن معنا نیست كه برخی افراد فعالیت‌های اقتصادی انجام می‌دهند و قانون را دور می‌زنند و مالیات نمی‌پردازند، بلكه در برخی موارد مربوط به ضعف قوانین است. به عنوان مثال افرادی كه دارای خانه و خودروی لوكس بودند تاكنون بدون مالیات اقدام به خرید و فروش می‌كردند. اكنون با مصوبه كمیسیون تلفیق بودجه مجلس امید می‌رود قانون مالیات بر عایدی سرمایه و مسكن نیز پس از آن به اجرا در بیاید.

در این میان باید توجه داشت قیمت خودروها در بازار تقریبا مشخص است و اخذ مالیات از خودروهای لوكس، آسان است. اما شناسایی خانه‌های میلیاردی كمی دشوار است. ممكن است دوخانه در یك محله و حتی یك ساختمان با امكانات مشابه قیمت‌های متفاوتی داشته باشند كه تعیین قیمت در این زمینه كمی سخت می‌شود. البته كارشناسان معتقدند باید ضریبی از قیمت منطقه‌ای برای دریافت مالیات مشخص شود تا خانه‌های بالای ده میلیارد تومان قابل‌شناسایی باشند.

برخی كارشناسان هم معتقدند سازمان امور مالیاتی و بدنه دولت در این زمینه باید تصمیم‌گیری كنند. طرحی كه قرار است قانون شود می‌تواند زمینه‌ساز خوبی برای زیرساخت مالیات در كشور باشد، اما اجرای نادرست آن ممكن است تبعاتی را به دنبال داشته باشد. در این زمینه پیشنهاد می‌شود دولت از همین ابتدا زیرساخت مربوط به اجرای این طرح را آماده كند تا عملكرد مناسبی را شاهد باشیم.

با یك گل بهار نمیشه

قطعا اجرای قانون دریافت مالیات از خانه و خودروهای لوكس نمی‌تواند به مشكلات دولت پایان دهد، اما می‌تواند سرآغازی باشد برای مسیرهای آتی. در كشورهای پیشرفته طبق قانون مالیات بر عایدی سرمایه اگر یك خانه و خودرو داشته باشید از پرداخت مالیات معاف و در صورت خرید خانه دوم باید بیش از 60 درصد سود حاصل از آن را به عنوان مالیات به دولت پرداخت كنید.

در اقتصادهای پیشرفته هزینه‌های دولت كاملا از محل مالیات تامین می‌شود و در ازای آن امنیت و ثبات را در كشور فراهم می‌كنند اما ظاهرا اجرای برخی قوانین مفید در ایران هنوز مخالفانی دارد كه بعضا برای خودشان مضر است.

تصمیم برای بهبود زیرساخت اقتصاد

وحید عزیزی، كارشناس اقتصادی درباره طرح دریافت مالیات از خانه و خودروی گران قیمت گفت: این طرح برای اولین سال است كه مطرح شده و آن‌طور كه در قانون دیده شده در پایان هر سال مودیان باید نسبت به پرداخت مالیات تعیین شده اقدام كنند.
وی افزود: افرادی كه اقدام به پرداخت مالیات تعیین شده در موقع مقرر نكنند مشمول جریمه خواهند شد و معامله خانه یا خودرو در این شرایط امكان‌پذیر نخواهد بود.

عزیزی به میزان مالیات تعیین شده در این طرح اشاره كرد و گفت: از خودروها و خانه‌های لوكس میزان اندكی به عنوان مالیات دریافت می‌شود و به نسبت قیمتی كه تعیین شده، درآمد زیادی را نصیب دولت نخواهد كرد. برای خانه‌های ده تا 15 میلیارد تومان یك در هزار در نظر گرفته شده است. به بیان بهتر یك خانه ده میلیارد تومانی باید سالانه ده میلیون تومان مالیات پرداخت كند. همچنین برای خودروی یك میلیارد تومانی پنج میلیون مالیات سالانه در نظر گرفته شده است.

این كارشناس اقتصادی گفت: برای قیمت‌گذاری مسكن بهترین راهی كه وجود دارد این است كه طبق قانون مالیات‌های مستقیم یك ضریب برای ارزش منطقه‌ای خانه‌ها تعیین شود. اگر تنها ارزش منطقه‌ای مورد محاسبه قرار بگیرد به دلیل به‌روز نبودن سیستم، بسیاری از خانه‌ها مشمول این مالیات نمی‌شوند.

وی تاكید كرد: این طرح زمینه‌ساز اجرای طرح‌های بعدی خواهد بود و در بخش اول درآمد زیادی را نصیب دولت نمی‌كند. رقمی كه پیش‌بینی می‌شود در بخش درآمدهای جدید دولتی قرار بگیرد، حدود 4000 میلیارد تومان است.

عدالت خودبه‌خود ایجاد نمی‌شود

محسن كوهكن، عضو كمیسیون تلفیق بودجه 99 در این باره گفت: طرحی كه در كمیسیون تلفیق به تصویب رسید اخذ مالیات از خانه‌های بالای ده میلیارد تومان و خودروهای بالای یك میلیارد تومان است اما محاسبات ما نشان می‌دهد درآمد حاصل از این طرح زیاد نیست اما اجرای آن به نفع جامعه و گامی در مسیر عدالت است.

وی با اشاره به این كه كشورهای پیشرفته این قانون را سال‌هاست اجرا می‌كنند، افزود: در بسیاری از كشورهای پیشرفته صنعتی بیش از نصف مالیات را حدود یك درصد جامعه پرداخت می‌كنند و افراد كم‌درآمد سهمی در پرداخت مالیات ندارند. حتی در برخی موارد خانوارهای كم‌درآمد یارانه‌هایی را از دولت دریافت می‌كنند.

همچنین در برخی كشورها مالیات بر دارایی و ثروت نیز اخذ می‌شود اما هنوز زیرساخت دریافت این نوع مالیات‌ها در كشور ما وجود ندارد اما اجرای این قوانین می‌تواند محكی برای اجرای ابعاد دیگر این قانون باشد.

كوهكن به لزوم وجود یك نظام عادلانه برای اخذ مالیات اشاره كرد و گفت: وقتی افراد دارایی بیشتری در اختیار دارند به این معناست كه شرایط كشور به گونه‌ای بوده كه آنها توانسته‌اند فعالیت اقتصادی داشته باشند درنتیجه باید نسبت به دارایی خود، مالیات بپردازند كه این در راستای عدالت اجتماعی است.

عضو كمیسیون تلفیق بودجه 99 ادامه داد: اجرای این قانون در اختیار دولت است و می‌تواند راه‌های مختلفی را برای آن تعریف كند. آن طور كه در این طرح ذكر شده ارزش معاملاتی خانه و خودرو ملاك عمل است و سختی زیادی در این بخش نیست.

وی در مورد تشخیص قیمت خانه تصریح كرد: كسی كه در منطقه سعادت‌آباد خانه 160 متری در برج دارد باید به دولت مالیات پرداخت كند و شناسایی این مالكان بسیار راحت است. عدالت خودبه‌خود ایجاد نمی‌شود بلكه باید قوانین را طوری طرح و تصویب كنیم كه در این مسیر قرار بگیریم.

كوهكن تاكید كرد: ملاك دریافت مالیات واحد خانه یا خودروست و اگر كسی دارای چند خانه یا خودرو باشد كه ارزش آنها بیش از ده میلیارد و یك میلیارد باشد مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود.

ثروتمندان بهره بیشتری از یارانه می‌برند

عباس گودرزی، عضو كمیسیون تلفیق بودجه مجلس هم به طرح دریافت مالیات از خانه و خودروهای لوكس اشاره كرد و توضیح داد: افرادی كه در جامعه ثروت و دارایی بالایی دارند باید مالیات بیشتری پرداخت كنند و این اولین گام برای تحقق عدالت در كشور است.

وی تاكید كرد: اقشار ثروتمند جامعه از ‌یارانه‌های پنهان مانند آب، برق، گاز، بنزین و دیگر حامل‌های انرژی بیشتر بهره می‌برند. افرادی كه خانه لوكس دارند قطعا در بخش حامل‌های انرژی مصرف بیشتری نسبت به افراد كم برخوردار جامعه دارند؛ درنتیجه باید مالیات بیشتری بپردازند.

به گفته این نماینده مجلس، صاحب یك خودروی یك میلیارد تومانی از یارانه بنزین بهره بیشتری می‌برد و بنزین را با یارانه دریافت می‌كند، اما كسی كه دارای خودرو نیست از یارانه بنزین بهره‌مند نخواهد شد.

گودرزی با بیان این كه اخذ مالیات از ثروتمندان در همه كشورها مرسوم است، تصریح كرد: شكرانه بازوی توانا بگرفتن دست ناتوان است و از نظر عقلایی و شرعی این مالیات باید توسط ثروتمندان پرداخت شود تا دولت بتواند به اقشار آسیب‌پذیر جامعه كمك بیشتری كند.

كاهش فاصله طبقاتی با مالیات بر ثروت

كمیسیون تلفیق مجلس اخذ مالیات سالانه از خودروها و خانه‌های لوكس را برای سال آینده تصویب كرد. بر این اساس خودروهای بالای یك میلیارد تومان و خانه‌های بالای ده میلیارد تومان مشمول مالیات شدند. این مالیات كه مالیات بر ثروت محسوب می‌گردد و كمترین اثرات منفی اقتصادی را دارد، علاوه بر افزایش درآمد دولت، موجب كاهش فاصله طبقاتی و تقویت عدالت در جامعه می‌شود.

بر این اساس واحدهای مسكونی و انواع خودروهای سواری و وانت دو كابین كه دارای ارزش‌های زیر باشند در سال آینده مشمول مالیات هستند:

واحد مسكونی با ارزش روز معادل ده میلیارد تومان و بیشتر به نرخ زیر مشمول مالیات می‌شود:

۱ ــ نسبت به مازاد ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان، یك در هزار

۲ ــ نسبت به مازاد ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومان، دو در هزار

۳ ــ نسبت به مازاد ۲۵ تا ۴۰ میلیارد تومان، سه در هزار

۴ ــ نسبت به مازاد ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومان، چهار در هزار

۵ ــ نسبت به مازاد ۶۰ میلیارد تومان به بالا، پنج در هزار

بر اساس این مصوبه اگر خانه‌ای ۱۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد صاحب این واحد مسكونی باید سالانه پنج میلیون تومان مالیات پرداخت كند، اگر خانه‌ای ۲۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد صاحب آن باید سالانه 25 میلیون تومان مالیات بپردازد.

مالیات خودروهای لوكس

۱ ــ نسبت به مازاد یك تا 5/1 میلیارد تومان، 5/0 درصد

۲ ــ نسبت به مازاد 5/1 تا سه میلیارد تومان، 1 درصد

۳ ــ نسبت به مازاد سه میلیارد تومان به بالا، 5/1 درصد

بر این اساس، خودروی سه میلیارد تومانی، مالیات سالانه ۱۵ میلیون تومان و خودروی پنج میلیارد تومانی نیز مالیات سالانه ۳۰ میلیون تومان را باید پرداخت نماید.

معافیت‌های این مالیات چیست؟

بر این اساس، خانه‌های در حال ساخت، خودرو و ملك در سال تملك، املاك و خودروهای دولتی، خودروهای مونتاژ شده یا به فروش نرسیده در نمایندگی‌های مجاز از این مالیات معاف شده‌اند.

سازو كار و ضمانت اجرایی این نوع از مالیات بر ثروت چیست؟

در مورد سازوكار اجرایی این مالیات، وزارت مسكن، راه، سازمان ثبت اسناد، شهرداری‌ها و وزارت صنعت موظفند امكان دسترسی برخط به اطلاعات مالكیت املاك و نیروی انتظامی موظف است امكان دسترسی برخط اطلاعات مالكیت خودروها را برای سازمان امور مالیاتی كشور فراهم كنند.

سازمان امور مالیاتی مكلف است نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش آنها حداكثر تا پایان خرداد اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برسانند.

انتقال خودرو و خانه لوكس بدون پرداخت مالیات ممنوع است

طبق این مصوبه همه مشمولان حقیقی و حقوقی مكلفند مالیات مربوط به هر یك از واحدهای مسكونی و خودروهای مشمول تحت تملك خود و افراد تحت تكفل را حداكثر تا پایان بهمن‌ پرداخت كنند.

تعویض پلاك خودروها و ثبت نقل و انتقال املاكی كه به موجب این بند برای آنها مالیات وضع‌شده قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره ممنوع است. متخلف از حكم این جزء در پرداخت مالیات متعلقه مسؤولیت تضامنی خواهد داشت.

قانون موقتی كه باید دائمی و تكمیل شود

این اقدام كمیسیون تلفیق كه بر اخذ مالیات از كالاهای تجملی كه به نوعی مالیات بر ثروت محسوب می‌گردد، قابل تحسین است؛ زیرا در شرایط ركود و كسری بودجه، بهترین اقدام حركت به سمت دریافت مالیات‌ها، به‌ویژه مالیات از ثروت و كالاهای لوكس است.

نكته قابل ذكر در این زمینه، ضرورت بهبود این قانون در سال‌های آتی و تبدیل شدن آن به قانون دائمی است. به این ترتیب درآمدهای مالیاتی دولت بدون آن كه پیامد منفی بر اقتصاد بگذارد، افزایش پیدا می‌كند و از سوی دیگر این سیاست به بهبود توزیع درآمدها و عدالت در جامعه می‌انجامد.

منبع: جام‌جم