آینده سهام عدالت چه خواهد شد؟ / سازوکار احتمالی ورود سهام عدالت به بورس

معاملات زیرزمینی سهام عدالت این روزها بازار داغی به‌هم زده است. با وجود این، سازمان خصوصی‌سازی بارها اعلام کرده است امکان تغییر مالک سهام عدالت وجود ندارد و سود این برگه‌ها فقط و فقط به حساب‌هایی واریز می‌شود که به نام مالک اولیه باشد. علیرضا صالح، رییس سازمان خصوصی‌سازی هم یک ماه پیش اعلام کرده بود که سهام عدالت تا آبان ۹۹ آزادسازی می‌شود و امکان خرید و فروش آن در سازو کار بازار سرمایه وجود دارد.

این وعده سازمان خصوصی‌سازی در شرایطی است که دولت لایحه آزادسازی سهام عدالت را از دی ۹۶ به مجلس داده است و همچنان خبری از موافقت نمایندگان با عرضه برگه‌های عدالت در بو.رس وجود ندارد.

شاپور محمدی، رییس سازمان بورس اوراق بهادار در واکنش به زمان قطعی آزادسازی سهام عدالت به تجارت‌نیوز می‌گوید که مردم فعلا منتظر این اتفاق نباشد. به عقیده او عرضه سهام عدالت در بورس پیچیدگی زیادی دارد و به نظر نمی‌رسد که این پیچیدگی‌ها به سرعت رفع شود.

او توضیح می‌دهد که برای سازوکار آزادسازی سهام عدالت سه تفکر وجود دارد. یکی اینکه سهام عدالت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی عرضه شود. دیگری اینکه واگذاری‌ها به صورت مستقیم به مردم انجام شود و تفکر سوم معتقد است که سهام عدالت از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک قابل معامله عرضه شود.

محمدی می‌گوید: تفکر دیگری هم وجود دارد که می‌گوید سهام عدالت با ترکیبی از هر سه این سازوکار واگذار شود و البته تصمیم‌گیری درباره این موضوع به عهده مجلس است و نمایندگان هنوز در این زمینه تصمیم‌گیری نکرده‌اند.

بر اساس اعلام سازمان خصوصی‌سازی در حال حاضر سهام عدالت در دست ۴۹ میلیون و ۲۲۶ هزار ایرانی است که ۱۰ میلیون نفر آنها افراد زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند که برگه‌های عدالت خود را با تخفیف ۵۰ درصدی از دولت گرفته‌اند.

در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون نفر در بازار سرمایه سهامدار هستند و با عرضه سهام عدالت در بورس جمعیت سهامداران نزدیک به ۶۰ میلیون نفر می‌شود. ورود این حجم سهامدار به بورس نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. این احتمال وجود دارد که دارندگان سهام عدالت به یکباره سهام خود را بفروشند و عرضه بالا قیمت برگه‌ها را کاهش دهد و تعادل بازار سرمایه را به‌هم بریزد. به جز این سهام عدالت ترکیبی از سهام کارخانه‌ها و شرکت‌های مختلف است و همین منفک نبودن سهام شرکت‌ها و وضعیت سود و زیان آنها معامله سهام عدالت را در بورس دشوار می‌کند.

صرف نظر از دشواری عرضه سهام عدالت به بورس و زیان‌دهی بسیاری از شرکت‌هایی که در قالب سهام عدالت عرضه شده‌اند مجلس دهم روزهای پایانی فعالیت خود را می‌گذراند و مشخص نیست که نمایندگان مجلس یازدهم چه رویکردی به سهام عدالت داشته باشند و اصولا آزادسازی آن را جز اولویت‌هایشان بدانند و یا خیر؟