آزمایش بزرگ استارلینک و سرگیجه برای ذی‌نفعان فیلترینگ!

به گزارش تجارت نیوز،

داده‌های موجود در گزارش کیفیت اینترنت ایران نشان می‌داد بیش از ۳۰ هزار کاربر در کشور از خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک استفاده می‌کنند. این درحالی‌ است که توسعه شبکه فیبر نوری در کشور هنوز تکمیل نشده و بزرگ‌ترین پروژه ارتباطی تاریخ ارتباطات ایران به پایان نرسیده است. اینترنت در ایران وضعیت مخصوصی دارد و کشمکش بر سر آن بسیار است. 

کشمکش اصلی بر سر اینترنت ایران، در مورد شکل اتصال کاربران به شبکه اینترنت جهانی است. در حالی که ایلان ماسک از فعال شدن سرویس جدید خود خبر می‌دهد، کل شبکه اینترنت ایران تحت تاثیر فیلترینگ آلوده و ناامن است.

توسعه اینترنت ماهواره‌ای این روزها به بحث داغی تبدیل شده است. ورود فناوری‌هایی مانند استارلینک می‌تواند چالشی جدی برای سیاست‌های محدودکننده اینترنت در ایران ایجاد کند.

آغاز آزمایش بتای سرویس ارتباط مستقیم استارلینک با تلفن همراه

شرکت استارلینک، ارائه‌دهنده خدمات ارتباطات ماهواره‌ای تحت مالکیت کارآفرین برجسته، ایلان ماسک، قصد دارد انقلابی در حوزه اتصال به اینترنت ایجاد کند. این شرکت روز جمعه اعلام کرد آزمایش بتای سرویس جدیدش برای اتصال مستقیم ماهواره‌ها به تلفن‌های همراه طی سه روز آینده آغاز خواهد شد. این گام، نقطه عطفی مهم در تلاش‌های جهانی برای ارتقای ارتباطات اینترنتی محسوب می‌شود.

ایلان ماسک که به پروژه‌های بلندپروازانه‌اش و همچنین نفوذ در حوزه فناوری و سیاست شناخته می‌شود، برنامه‌های استارلینک برای گسترش خدمات فراتر از اینترنت ماهواره‌ای سنتی را اعلام کرد. ویژگی جدید این شرکت، امکان برقراری ارتباط مستقیم بین ماهواره‌ها و تلفن‌های همراه معمولی را فراهم می‌کند و دیگر نیازی به زیرساخت‌های زمینی نخواهد بود.

آغاز دوره دوم ریاست‌ جمهوری ترامپ می‌تواند فرصت چشمگیری برای افرادی مانند ماسک باشد. حضور کارآفرینانی مانند ماسک و بزوس در صف اول مراسم تحلیف ترامپ، بسیار خبرساز شد. این ارتباط نزدیک، نفوذ ماسک را نشان می‌دهد. نفوذی که می‌تواند برای پیشبرد اهدافش به کمک او آید. استارلینک تنها یکی از این پروژه‌هاست. 

ناوگان ماهواره‌ای استارلینک

استارلینک از زمان تاسیس در سال ۲۰۱۸، تعداد چشمگیری ماهواره را به مدار زمین پرتاب کرده است. از مجموع ۶۹۱۲ ماهواره ارسال‌شده، ۶۸۷۴ ماهواره در حال حاضر فعال هستند که این نشان‌دهنده تعهد این شرکت به حفظ شبکه‌ای قدرتمند و عملیاتی است.

ماهواره‌های استارلینک در مدار پایینی زمین (LEO) قرار دارند که به آنها امکان می‌دهد اینترنتی با سرعت بالا و تاخیر کم ارائه دهند. برخلاف خدمات اینترنت سنتی که به کابل‌ها و زیرساخت‌های فیزیکی وابسته هستند، سیستم ماهواره‌ای استارلینک اتصال بی‌وقفه‌ای به‌ویژه در مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار فراهم می‌کند.

یک جنجال جهانی/ استارلینک تهدید یا فرصت؟

استارلینک تاکنون در مناطق مختلف جهان، به‌ویژه در مناطقی که زیرساخت‌های اینترنتی محدود یا وجود ندارند، تاثیر بسزایی داشته است. این خدمات به منبع حیاتی ارتباطات برای جوامع روستایی و کشورهایی با اتصال ضعیف تبدیل شده است.

نمونه‌ای برجسته از اهمیت استراتژیک استارلینک، نقش آن در جنگ روسیه و اوکراین است که از اوایل سال ۲۰۲۲ آغاز شد. در طول این درگیری، استارلینک خدمات اینترنتی را به مناطق جنگ‌زده اوکراین ارائه و امکان برقراری ارتباط را برای غیرنظامیان و مقامات فراهم کرد، حتی زمانی که زیرساخت‌های محلی تخریب شده بودند.

بااین‌حال، حضور جهانی استارلینک بدون جنجال نبوده است. برخی کشورها نگرانی‌هایی درباره توانایی این سرویس در دور زدن قوانین محلی ابراز کرده‌اند. فراهم کردن دسترسی به وب‌سایت‌های مسدودشده یا دور زدن محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی دولت‌ها، چالش‌هایی برای سیاست‌های اینترنتی تحت کنترل دولت‌ها ایجاد کرده است. این موضوع باعث شده برخی کشورها استارلینک را تهدیدی برای حاکمیت خود بدانند.

آزمایش بتای اتصال مستقیم ماهواره به تلفن همراه گامی پیشگامانه در تکامل استارلینک محسوب می‌شود. به‌ طور سنتی، اینترنت ماهواره‌ای نیاز به پایانه‌ها یا دیش‌های ویژه‌ای برای دسترسی به شبکه داشت. اما با این فناوری جدید، استارلینک قصد دارد خدمات خود را مستقیماً از طریق تلفن‌های همراه معمولی دسترس‌پذیر کند.

پیش از این ممانعت از تاسیس زیرساختی زمینی استارلینک، یک عامل موثر در جلوگیری از توسعه آن به حساب می‌آمد. این نوآوری می‌تواند نحوه برقراری ارتباط مردم را متحول کند. اگرچه جزئیات فنی این سرویس هنوز منتشر نشده، کارشناسان صنعت پیش‌بینی می‌کنند این فناوری با استفاده از شبکه ماهواره‌ای موجود استارلینک برای ارتباط مستقیم با گوشی‌های هوشمند سازگار تحقق یابد. به عبارت دیگر شاید هنوز زمان آن نرسیده باشد که این طرح به طور کامل اجرایی و عملیاتی شود، اما آن روز دور نخواهد بود و به‌زودی اتصال گوشی موبایل به ماهواره بدون نیاز به زیرساخت زمینی امکان‌پذیر خواهد شد.

رشد فزاینده استارلینک و سرگیجه ذی‌نفعان فیلترینگ!

سیاست‌گذاری ارتباطی در کشور نسبت به آنچه در جهان رخ می‌دهد، فاصله‌ای چندین‌ساله دارد. مصوبه شورای عالی فضای مجازی با اینترنت ماهواره‌ای بی‌نسبت است و این مورد قابل چشم‌پوشی نیست. اینترنت به عنوان یک بستر برای اقتصاد دیجیتال عامل حیاتی به شمار می‌رود و کیفیت اتصال حائز اهمیت بالایی است. سیاست‌گذاری فیلترینگ در سال‌های اخیر شکست خورده است. گردش مالی شبکه غیررسمی فروش فیلترشکن در کشور و آلوده ساختن شبکه اینترنت شاید مهم‌ترین ایرادات وارده به این سیستم به شمار آید. در گزارشی اختصاصی، تجارت‌نیوز به سراغ محاسبه گردش مالی سالانه این شبکه رفت و اعداد سرسام‌آور بودند؛ در گزارشی با عنوان «بازاری که در تاریکی می‌فروشد/ گردش مالی مافیای فیلتر شکن چقدر است؟» کارشناس ذکر می‌کند که مجموع گردش مالی سالانه گروه اسنپ و ایرانسل باز هم از گردش مالی شبکه فروش فیلترشکن کمتر است. هرچند گمانه‌زنی‌ها ارجاع معتبر ندارد اما خالی از اعتبار نیست. 

یکی از اهداف فیلترینگ، گذار به پلتفرم‌های داخلی بود. بعد از گذشت چند سال این گذار اتفاق نیفتاده و سیاست حمایتی دولت‌ها از سکوهای داخلی با بحران مواجه شده است.

سرویس Direct To Cell استارلینک، به‌زودی سیستم فیلترینگ را دچار مشکل جدی خواهد کرد. این اتفاق برای ذی‌نفعان فیلترینگ یک چالش جدی خواهد بود. هرچند به نظر می‌رسد جریانی در دولت چهاردهم متوجه این موضوع شده است و در جهت‌ محدودیت‌زدایی حرکت می‌کند. باید دید سرعت فزاینده توسعه اینترنت ماهواره‌ای، در سیاست‌گذاری صنعت ارتباطی کشور چه تاثیری می‌گذارد.

اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه علم و فناوری تجارت‌نیوز بخوانید.