اوضاع خاص نظام بانکی ایران

علی دیواندری در پنل سیاست‌های بانکی در همایش اقتصاد ایران گفت: وضعیت نظام بانکی، یک اوضاع خاص است و نگرانی‌هایی در رابطه با آن وجود دارد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، این در حالی است که در قالب یک طرح کلان که مطالعات جامع اقتصاد ایران را دنبال می‌کند، نظام بانکی مورد تحلیل قرار گرفته است. این طرح اکنون در اختیار بانک مرکزی قرار داده شده و البته این بانک نیز به دستور رئیس جمهور، اقداماتی را در رابطه با اصلاح نظام بانکی انجام داده است.

همچنین در این پنل، آمینه محمودزاده، پژوهشگر اقتصادی گفت: روند تولید ناخالص داخلی از ابتدای دهه ۸۰ تا سال ۱۴۰۰ متغیر بوده است.

اگر قرار باشد که رشد اقتصادی پایدار رخ دهد، هیچگاه به روند قبلی که رشد بالا داشته است، بازنخواهیم گشت و حتی اگر بخواهیم در سال‌های پیش رو، با نرخ رشد ۸ درصدی هم پیش رویم، تا سال ۱۴۰۰ نیز زمان نیاز خواهیم داشت تا به نرخ‌های رشد قبلی بازگردیم.

وی افزود: اگر رشد در اقتصاد ایران رخ نمی‌دهد، به دلیل عدم سرمایه‌گذاری کافی است، این در حالی است که سرمایه‌گذاری‌هایی که در کشور انجام می‌شود، منفعت پایینی را برای کارآفرین ایجاد کرده و در نهایت، هزینه تأمین مالی نیز بالا برود.

البته منابع پس‌اندازی و ورودی بازارهای مالی ممکن است اندک باشد و همین امر، نرخ را بالا برد، یا اینکه واسطه گرهای کارایی در اقتصاد ایران وجود نداشته باشند تا منابع را به تسهیلات تبدیل کنند.

محمودزاده گفت: موانع رشد اقتصادی شامل قیمت‌سایی بسیار بالا و وابستگی فعالان اقتصادی به موانع موجود است.

ضمن این که در کوتاه‌مدت مانع رشد، تأمین مالی بوده است که سبب می‌شود نرخ رشد صورت نگیرد.

ایران با کشورهای با درآمد متوسط، فاصله زیادی به لحاظ رشد اقتصادی داشته است، بنابراین وقتی ایران را در بستر مقایسه با سایر کشورهای منطقه قرار می‌گیرد، وضعیت مالی مناسبی رقم نمی‌خورد.

وی اظهار داشت: تسهیلات به خالص سپرده، در حال کاهش بوده و این قدرت وام‌دهی بانکها را تقلیل می‌دهد، علاوه بر آن، نرخ سود تسهیلات نیز بالا رفته است.

ضمن اینکه نسبت مطالبات غیرجاری از نرم بین‌المللی که 5 درصد است، بسیار بالا است، در کنار این بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز در حال افزایش بوده و بانک‌ها امکان تأمین مالی خود را هم نداشته‌اند.

اینجا است که وضعیت نامناسب نظام بانکی، رقم می‌خورد که حاصل یک شوک نیست، بلکه در یک روند، این اتفاق رخ داده است.

محمودزاده گفت: در حالی که نرخ در بازار بین بانکی، بالا رفته است، بانک‌ها وجوه بیشتری را از بازار بین بانکی طلب می‌کنند که یک بازی پانزی است.

یعنی نرخ تأمین مالی افزایش می‌یابد و رجوع به آن شیوه تأمین مالی همزمان زیاد می‌شود، پس اینجا است که سودآوری بانک‌ها کاهش یافته و در مواردی حتی منفی شده است، پس منبع مالی اختیار شده است که قادر به پاسخگویی آن در آینده نخواهیم بود.

وی اظهار داشت: جریان نقدینگی، کاهش یافته و بانک‌ها به بازار سپرده رجوع کرده و مؤسسات غیرمجاز نیز به عنوان لیدر عمل کرده بودند، پس جنگ قیمتی باعث شده بود که جریان هزینه‌ای بانک‌ها افزایش یابد.

این در حالی است که منابع بازار سپرده و منابع بانکی تکافو نخواهد داشت و بانک‌ها از منابع بانک مرکزی این منابع را تأمین می‌کنند. پس نسبت بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در حال افزایش است و قدرت اعطای تسهیلات از سوی بانک‌ها نیز کاهش می‌یابد.

پژوهشگر نظام بانکی خاطرنشان کرد: داستان فقط سودآوری بانک‌ها نیست، بلکه باید جنبه‌های دیگر را نیز در نظر گرفت. به نحوی که قدرت تسهیلات دهی بانک‌ها کاهش پیدا است، این در حالی است که توسعه مالی نیز نامتوازن شده است.

منبع: مهر