تحولات نظام بانکی در سال ۹۶

نظام بانکی در سالی که گذشت تحولات زیادی را پشت سر گذاشت، موضوع موسسات مالی غیرمجاز و ساماندهی آن یکی از مهم‌ترین و پر بحث‌ترین مسائل نظام بانکی در سال 96 بود که حواشی زیادی را ایجاد کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، برقراری روابط کارگزاری با بانک‌های خارجی پس از برجام، کاهش نرخ سود بانکی، اجرای طرح ضربتی وام ازدواج، تلاش برای انعقاد پیمان‌های پولی و.. از مهم‌ترین تحولات نظام بانکی در این سال بود.

ساماندهی موسسات غیرمجاز

بانک مرکزی برای حل مشکل موسسات غیرمجاز 11 تعاونی را تعیین تکلیف کرد. تعاونی‌های فرشتگان، الزهرا مشهد، حسنات اصفهان، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، بدر توس مشهد، پیوند، امید جلین گرگان و عام کشاورزان مازندران، هشت تعاونی بودند که در مجموعه کاسپین گرد آمدند و بانک مرکزی مجوز فعالیت را برای این موسسه صادر کرد،

همچنین تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تعاونی وحدت به موسسه ملل، البرز ایرانیان به بانک تجارت و افضل توس به بانک آینده سپرده شد و براساس آمار اعلام شده 98 درصد سپرده‌گذاران این 11 تعاونی تعیین تکلیف شدند.

ابلاغ بخش‌نامه هشت‌بندی الزامات سود بانکی

شهریورماه سال جاری بخش‌نامه هشت بندی الزامات سود بانکی ابلاغ شد. براساس این بخشنامه از یازدهم شهریورماه بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری موظف شدند نرخ سود علی الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار یک‌ساله را که برابر ضوابط اعلام شده، حداکثر 15 درصد سالیانه اعلام شده بود، به طور دقیق رعایت کنند.

همچنین نرخ سود علی الحساب مذکور برای سپرده‌های کوتاه مدت عادی (روزشمار) حداکثر 10 درصد سالیانه لازم‌الاجرا شد.

ارتقای رتبه ریسک اعتباری ایران

بر اساس اعلام رسمی کمیته رتبه بندی ریسک کشورهای دنیا در OECD رتبه ریسک اعتباری ایران یک پله ارتقا یافت و از رتبه 6 به 5 رسید.

ارتقای یک پله‌ای رتبه ریسک ایران، در آخرین جلسه اتحادیه برن گام دیگری در راستای بهبود وضعیت مالی و اعتباری کشورمان در بازارهای بین المللی محسوب می‌شود که پس از برجام و رفع تحریم‌های مالی و بانکی علیه ایران آغاز شده بود.

رونمایی از سامانه جامع معاملات ارزی

سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی با عنوان «نیما» با هدف تسهیل تامین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابتی برای صرافان در ماه‌های پایانی سال 96 به صورت آزمایشی آغاز به کار کرد.

با استفاده از این سامانه، خریداران و فروشندگان ارز می‌توانند متناسب با نیازهای خود نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام کنند.

رونمایی از طرح سامانه صیاد

با کمک این سامانه صدور چک در همه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور به صورت یکدست و استاندارد انجام می‌شود وعلاوه بر هویت بخشی به چک به عنوان یک اوراق بهادار و یکسان سازی طرح ظاهری چک‌ها، به برگه‌های چک صیاد ویژگی‌های امنیتی نیز افزوده شده است.

آغاز بهره‌برداری از سامانه تعاملی کاشف

کاشف سامانه‌ای تعاملی است که در حال حاضر دو خدمت گزارش‌دهی رخدادهای امنیتی و مسدودسازی کارت‌های بانکی توسط این سامانه ارائه می‌شود و در آینده نزدیک امکان مسدودسازی وجوه مشکوک و رفع مسدودی این وجوه نیز به قابلیت‌های این سامانه افزوده خواهد شد.

اجرای طرح ضربتی اعطای وام ازدواج

از تعداد یک میلیون و 62 هزار و 546 فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، به مبلغ 110 هزار و 811 میلیارد ریال که طی سال 1396 پرداخت شد، تعداد 520 هزار فقره تسهیلات به مبلغ 54 هزار میلیارد ریال تحت طرح ضربتی وام ازدواج در بازه زمانی مردادماه الی 15 مهر ماه 1396 بوده است.

افزایش سقف وام بانک‌های قرض‌الحسنه

بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانک‌های قرض الحسنه «رسالت» و «مهرایران»، افزایش سقف وام قرض‌الحسنه از 15 میلیون تومان به 20 میلیون تومان را ابلاغ کرد.

ساماندهی اضافه‌برداشت بانک‌ها

در اجرای طرح ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها مقرر شد، ضمن اخذ وجه‌التزام محاسبه شده از این بانک‌ها، بدهی بانک‌های مذکور به بانک مرکزی نیز ساماندهی و طی مهلت تعیین شده، توسط بانک‌های مزبور بازپرداخت شود.

در این راستا تفاهم‌نامه‌هایی نیز با بانک‌های عامل منعقد شده است. این امر به ایجاد شفافیت و بهبود مدیریت منابع و مصارف بانک‌ها، ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی و نیز امکان کنترل و کاهش نرخ سپرده‌های بازار بین بانکی و مدیریت نقدینگی کمک می‌کند.

ابلاغ مستند فعالیت پرداخت یاران

مستند «الزامات، ضوابط و فرایند اجرایی فعالیت پرداخت یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور» در راستای اجرای مفاد مستند «سیاست بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درخصوص فناوری مالی» پس از اخذ نظرات متخصصان حوزه پرداخت الکترونیک کشور، منتشر شد.

پرداخت یار به معنای شخص حقوقی است که در چارچوب سند تدوینی و براساس قرارداد منعقده با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت و تفاهم نامه منعقده با شرکت شاپرک فعالیت می‌کند.

پرداخت یار پرداخت‌های بدون حضور کارت از جمله پرداخت‌های درون برنامه‌ای مبتنی بر زیرساخت‌های همراه را دریافت کرده و به شبکه شاپرک ارسال می‌کند.

افزایش سرمایه بانک‌های دولتی

افزایش سرمایه بانک‌های دولتی که در دولت دوازدهم در دستور کار قرار گرفته است در سال 96 نیز ادامه داشت و در بودجه 97 نیز برنامه‌هایی برای این منظور تدارک دیده شده است.

تغییر سال پایه تورم از 1390 به 1395

بانک مرکزی، نرخ تورم را از مرداد ماه سال 1396 بر اساس سال پایه 1395 محاسبه و اعلام کرد. بر این اساس شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی که از سال 1315 تاکنون توسط بانک مرکزی محاسبه و منتشر می‌شود، دستخوش تغییرات در سال پایه شده و پس از سال‌های 1315، 1338، 1348، 1353، 1361، 1369، 1376 و 1383، سال 1390 به عنوان سال پایه جدید انتخاب شده است و در مردادماه سال 96 نیز، سال پایه به 1395 تغییر کرد.

برقراری بیش از 800 رابطه کارگزاری با بانک‌های خارجی

در یک سال گذشته بانک مرکزی تلاش گسترده‌ای برای برقراری و گسترش روابط کارگزاری و اخذ فاینانس از بانک‌های خارجی انجام داده است که عبارتند از:

افتتاح حساب نزد بانک‌های خارجی و امضا قرارداد پیمان پولی (سوآپ) دوجانبه،

امضا قراردادهای متعدد تامین مالی و خطوط اعتباری به میزان 45 میلیارد دلار، امضا قراددادهای دوجانبه همکاری با موسسات مالی به ویژه بیمه‌های صادراتی اروپایی

افتتاح حساب نزد بانک‌های Sohar عمان،VTB روسیه، شعبه فرانکفورت بانک سپه، RBI اتریش،QNB قطر وگازپروم سوئیس در ماه‌های اخیر

امضا قرارداد تامین مالی پروژه "برقی کردن قطار تهران-مشهد" به مبلغ (قرارداد تجاری) 11.5 میلیارد یوآن (حدود 1.7 میلیارد دلار) در تاریخ 3 مرداد ماه 1396 بین بانک صنعت و معدن و اگزیم‌بانک چین

امضا قرارداد خط اعتباری بین اگزیم‌بانک کره جنوبی و 12 بانک ایرانی به مبلغ 8 میلیارد یورو در تاریخ 2 شهریور 1396

امضا قرارداد خط اعتباری بین کنسرسیوم بانک‌های چینی به نمایندگی سیتیک تراست با 5 بانک ایرانی به مبلغ معادل 10 میلیارد دلار در تاریخ 24 شهریور 1396

امضا قرارداد خط اعتباری بین Ober بانک اتریش با 14 بانک ایرانی به مبلغ یک میلیارد یورو و امضاء قرارداد خط اعتباری بین دانسکه‌بانک دانمارک با 10 بانک ایرانی به مبلغ 0.5 میلیارد یورو در تاریخ 31 شهریور 1396

امضا موافقت‌نامه‌های مربوط به اعطای اعتبار صادراتی دولت فدراسیون روسیه به دولت ایران تا سقف حدود 2.2 میلیارد یورو برای تامین مالی دو پروژه دولتی بین وزارت امور اقتصادی و دارایی ایران و وزارت دارایی روسیه

امضا 4 فقره قرارداد کوتاه‌مدت بین اگزیم بانک کره جنوبی و بانک‌های پاسارگاد، پارسیان، توسعه صادرات و صنعت و معدن در مجموع به مبلغ معادل یورویی 400 میلیون دلار

امضا قرارداد کوتاه‌مدت بین بانک SMBC ژاپن و بانک ملت به مبلغ حدود 35 میلیون دلار

امضا 13 فقره قراردادهای کوتاه‌مدت بین شعب خارجی بانک‌های ایرانی، میربیزینس مسکو و پرشیا اینترنشنال (PIB) با شبکه بانکی کشور در مجموع به مبلغ حدود 365 میلیون دلار

فراهم آمدن امکان گشایش اعتبار اسنادی/ ثبت برات اسنادی دیداری به منظور واردات کالا و خدمت به مقصد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی، صرفا از محل ارز متقاضی و با دریافت حداقل 30 درصد مبلغ اعتبار/ برات اسنادی به عنوان پیش‌دریافت و اخذ وثایق معتبر و کافی از متقاضی به منظور حصول اطمینان از تامین مابقی وجه مربوطه در زمان مقرر با رعایت سایر ضوابط و مقررات در راستای تسهیل جریان مبادلات تجاری

امضا قرارداد با موسسه‌های بیمه صادراتی

امضا تفاهم‌نامه‌های همکاری بین بانک مرکزی و موسسه بیمه صادراتی ایتالیا (ساچه)، موسسه بیمه صادراتی اتریش (OeKB)، بانک‌های کره‌ای (اگزیم بانک کره و بانک توسعه کره - (KDB، طرف‌های روسی (موسسه بیمه صادراتی EXIAR و ونش اکونوم بانک - VEB)، اگزیم بانک هندوستان، بانک توسعه چین (CDB) و موسسه EXIAR

- علاوه بر پرداخت معوقات بانک‌های ایرانی به موسسات بیمه صادراتی کشورهای آلمان، ایتالیا، فرانسه، اتریش توسط بانک مرکزی، تعهدات معوق بانک صادرات به موسسات بیمه صادراتی EKF دانمارک، CESE اسپانیا و SERV سوئیس توسط این بانک تسویه شده است.

اتصال آزمایشی سامانه شتاب ایران به سوئیچ کارت کشور روسیه

اتصال سامانه شتاب ایران به سوئیچ کارت کشور روسیه به نام MIR کلید خورد که اکنون در مرحله آزمون قرار دارد. ضمنا اقدامات مقدماتی برای اتصال به سوئیچ کارت کشور عمان نیز انجام شده است.

انعقاد پیمان پولی با ترکیه

قرارداد پیمان پولی (سوآپ) دوجانبه ریال و لیر بین بانک مرکزی ایران و ترکیه امضاء شد که طبق آن اعتباری به میزان 5 میلیارد لیر و معادل آن به ریال ایران در اختیار یکدیگر قرار داده شد تا برای تأمین مالی تجارت و سرمایه‌گذاری بین دو کشور مورد استفاده قرار گیرد.

راه‌اندازی درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی

پروژه ایجاد درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران که در راستای قانون پولی و بانکی کشور، نظام شناور مدیریت شده و یکسان سازی نرخ ارز از نیمه دوم سال 1395 در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته بود پس از یک سال در مهرماه سال 96 به اتمام رسید و در روز 7 آبان ماه 1396 با حضور ادارات ذیربط بانک و معامله گران ارزی (Dealers) بانک‌های عضو بازار بین بانکی ارز، راه‌اندازی شد.

بانک‌های کشور می‌توانند در «سامانه معاملات الکترونیکی (ETS)» یا «رویترز داخلی» نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای کاری بانکی با یکدیگر و با بانک مرکزی اقدام کنند.

ابلاغ مقررات جدید مبادلات پولی بین بانکی به بانک‌ها

براساس مقررات جدید انتقالات سامانه «پایا» برای دستور پرداخت‌های مشتریان صرفا یک بار در روز و در روزهای غیر تعطیل رسمی و در سیکل ساعت 15:45 پردازش و برای اعمال نتیجه به بانک‌های مقصد ارسال می‌شود.

منبع: اکونومیست