درحالی بیش از سه سال از اجرای قانون جهش تولید مسکن می گذرد که به روایت آمار رسمی بانک مرکزی تا پایان شهریورماه امسال 15 بانک حتی یک ریال هم در بخش نهضت ملی مسکن تسهیلات پرداخت نکرده اند. البته جای امیدواری است که تعداد بانک هایی که عملکرد صفرشان در این بخش بسیار قابل تأمل است درحال کاهش است؛ پیش از این 18 بانک در گزارش های بانک مرکزی دارای عملکرد صفر بودند ولی به تازگی این آمار به 15 بانک کاهش یافته است. عملکرد بانک‌های اقتصاد نوین، ایران‌زمین، گردشگری، مؤسسه ملل، کارآفرین، شهر، سامان، پست ایران، پاسارگاد، آینده، توسعه تعاون، دی، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه در مشارکت نهضت ملی مسکن که مربوط به زمین‌های دولتی می‌باشد به ‌روایت تازه‌ترین آمار بانک مرکزی صفر بوده است. طی سه سال گذشته از اجرای قانون جهش تولید مسکن تا پایان شهریورماه امسال، بانکها جمعاً 813.845 میلیارد ریال تسهیلات در نهضت ملی مسکن پرداخت کرده‌اند. جمع تسهیلات مسکن پرداخت‌‌شده تا 31 شهریورماه امسال توسط 25 بانک 2.542.258 میلیارد ریال بوده است. این آمار مربوط به تسهیلات پرداختی در تسهیلات خودمالکی، نهضت ملی مسکن، مسکن شهری، مسکن روستایی، ودیعه مسکن و حوادث غیرمترقبه می‌باشد. جمع تسهیلات مسکن شهری پرداخت‌شده توسط بانکها 1.331.026 میلیارد ریال بوده است؛ مجموع تسهیلات پرداختی در مسکن روستایی توسط بانک‌ها 594.525 میلیارد ریال بوده است. مجموع تسهیلات ودیعه مسکن پرداختی توسط بانک‌ها تا پایان شهریورماه سال جاری نیز 535.967 میلیارد ریال بوده است. کوتاهی و کم کاری بانکها درحالی همچنان ادامه دارد که طبق قانون بانک های متخلف مشمول پرداخت جریمه به دولت می شوند و باید مالیات این کم کاری را به دولت بپردازند. طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها مکلف به پرداخت 20 درصد از تسهیلات پرداختی خود به ساخت مسکن هستند و اگر این بند از قانون اجرایی نشود، بانک‌ها مشمول پرداخت جریمه به دولت می‌شوند. براساس این قانون، اگر بانک‌ها به این وظیفه تمکین نکنند، باید معادل یک‌پنجم سهمیه تکلیفی انجام‌نشده، جریمه به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. مبالغ این جرائم نیز به صندوق ملی مسکن واریز خواهد شد تا در عرصه‌های ساخت‌وساز مسکن به‌کار گرفته شود هرچند طبق گفته اسماعیلی مدیرعامل صندوق ملی مسکن تا کنون هیچ مبلغی از کم‌کاری بانک‌ها به صندوق واریز نشده است. کسب اطلاع خبرنگار تسنیم از بانک های متخلف در این حوزه البته بیانگر آن است که ظاهرا سازمان مالیاتی برای بانک های متخلف برگه مالیاتی صادر کرده و برخی بانک ها نیز درحال پرداخت مالیات ابلاغی هستند هرچند سازمان مالیاتی و وزارت اقتصاد اطلاع رسانی دقیقی در این باره نداشته اند. هرچند عملکرد بانک‌های اقتصاد نوین، ایران‌زمین، گردشگری، مؤسسه ملل، کارآفرین، شهر، سامان، پست ایران، پاسارگاد، آینده، توسعه تعاون، دی، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه در بخش تسهیلات پرداختی به نهضت ملی مسکن صفر بوده ولی این بانک ها در بخش هایی مانند تسهیلات ساخت خودمالکی، مسکن شهری، ودیعه مسکن و مسکن روستایی در مجموع 13 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده اند. عملکرد بانک های مذکور جمعاً در تسهیلات ساخت خودمالکی، مسکن شهری، ودیعه مسکن و مسکن روستایی عبارت است از ؛ بانک اقتصاد نوین 8،114 میلیارد ریال، ایران زمین 2،161 میلیارد ریال، گردشگری 1،571 میلیارد ریال، ملل 3،565 میلیارد ریال، کارآفرین 5،810 میلیارد ریال، شهر 15،064 میلیارد ریال، سامان 14،296 میلیارد ریال، پست ایران 16،512 میلیارد ریال، پاسارگاد 15،010 میلیارد ریال، آینده 10،574 میلیارد ریال، توسعه تعاون 1،543 میلیارد ریال، دی 486 میلیارد ریال، کشاورزی 35،112 میلیارد ریال و خاورمیانه 290 میلیارد ریال. گفتنی است، عملکرد بانک سرمایه در تمام بخش های قانون جهش تولید مسکن صفر بوده است.البته بانک سرمایه در توضیح به خبرگزاری تسنیم مدعی شده که این بانک طی سال‌های اخیر به دلیل عدم تعادل منابع و مصارف از اعطای کلیه تسهیلات تکلیفی و بودجه ای از جمله قرض الحسنه ازدواج، فرزندآوری و جهش تولید مسکن دوره سوم مستثنی شده است. باتوجه به تکرار عملکرد صفر بانکها در نهضت ملی مسکن، تصمیم گرفتیم تا مروری به عملکرد بانک ها در بخش تسهیلات پرداختی به کارمندان و مدیران خود و همچنین شرکت های زیرمجموعه خودشان داشته باشیم. همانطور که در خبرهای قبلی آمده، بانک ها در سال قبل 91.5 همت به کارمندان خود وام پرداخت کرده اند؛ انتشار این آمار از همان ابتدا با واکنش های تندی همراه شد؛ مردم گله مند بودند که چرا بانک ها به مردم عادی وام نمی دهند اما به خودشان میلیاردی وام می دهند آنهم با سود پایین! هرچند توجیهات بانک ها در این زمینه مورد اقبال مردم و مجلس قرار نگرفت ولی همچنان این گلایه ی به حق مردم برجاست که چرا بانک ها به مردم در خوش بینانه ترین حالت، تسهیلات بانکی را با کش و قوس های فراوان و سخت گیری های بیش از حد و در نهایت با چندین ماه معطلی پرداخت می کنند اما به خودشان بدون سخت گیری های رایج وام میلیاردی می دهند. در ادامه مروری خواهیم داشت که به وضعیت تسهیلات پرداختی 15 بانکی که یک ریال هم به نهضت ملی مسکن وام نداده اند، اما به خودشان (کارمندان و شرکت های زیرمجموعه) با دست و دلبازی 188 هزار میلیارد تومان وام داده اند. مجموع تسهیلات پرداختی بانک ها به کارمندان و مدیران خود در سال قبل، 91 هزار و 598 میلیارد تومان بوده است که از این رقم معادل 18.5 هزار میلیارد تومان متعلق به 15 بانک (بانک‌های اقتصاد نوین، ایران‌زمین، گردشگری، مؤسسه ملل، کارآفرین، شهر، سامان، پست ایران، پاسارگاد، آینده، توسعه تعاون، دی، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه) است. در سال 1402 بانک اقتصاد نوین 11،540،280 میلیون ریال، بانک ایران زمین 143،550 میلیون ریال، بانک گردشگری 1،210،256 میلیون ریال، موسسه اعتباری ملل 4،816،920 میلیون ریال، بانک کارآفرین 9،237،572 میلیون ریال، بانک شهر 10،312،985 میلیون ریال، بانک سامان 6،676،003 میلیون ریال، پست ایران 11،788،476 میلیون ریال، بانک پاسارگاد 16،818،615 میلیون ریال، بانک آینده 24،041،438 میلیون ریال، بانک توسعه تعاون 19،960،000 میلیون ریال، بانک دی 10،430،338 میلیون ریال، بانک کشاورزی 52،260،500 میلیون ریال، بانک خاورمیانه 2،952،883 میلیون ریال و بانک سرمایه 2،917،973 میلیون ریال تسهیلات به کارمندان و مدیران خود پرداخت کرده اند این درحالی است که سهم‌شان در نهضت ملی مسکن صفر بوده است! آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان میدهد که بانک های دولتی و خصوصی جمعا در سال قبل 2،152،981 میلیارد ریال وام به شرکت های زیرمجموعه خود پرداخت کرده اند. بانک های اقتصاد نوین، گردشگری، مؤسسه ملل، کارآفرین، شهر، سامان، پاسارگاد، آینده، دی، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه که تا کنون یک ریال هم وام مسکن ملی پرداخت نکرده اند در سال گذشته 169 هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت های زیر مجموعه خود وام داده اند. البته بانک های ایران زمین، پست ایران و توسعه تعاون طبق گزارش بانک مرکزی عملکرد صفر در این بخش داشته اند. وام پرداختی به شرکت های زیر مجموعه بانک اقتصاد نوین 2،369،0 میلیارد ریال، گردشگری 163،5 میلیارد ریال، ملل 180،328،2 میلیارد ریال، کارآفرین 4،361،1 میلیارد ریال، شهر 10،377،6 میلیارد ریال، سامان 8،499،7 میلیارد ریال، پاسارگاد 241،937،7 میلیارد ریال، آینده 1،232،759،0 میلیارد ریال، دی 6،702،4 میلیارد ریال، کشاورزی 4،294،3 میلیارد ریال، خاورمیانه 870،0 میلیارد ریال و سرمایه 1،883،2 میلیارد ریال بوده است. کم کاری محسوس بانک ها در قانون جهش مسکن درحالی با گذشت سه سال از ابلاغ این قانون همچنان ادامه دارد که باید از بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز بعنوان مقام ناظر این سوال را مطرح کرد چرا هیچ برخوردی با بانک های متخلف نمی شود؟ تا کی مردم باید برای دریافت وام های خرد بانکی که اتفاقا در قانون نیز آمده و بانک ها مکلف به پرداخت آن هستند ماه در رفت و آمد به شعب باشند و دست آخر هم با جواب رد بانک مواجه شوند ولی در مقابل بانک ها به خودشان و شرکت هایشان بدون هفت خوان های رایج، وام های میلیاردی می دهند. 15 بانکی که تا کنون یک ریال هم در نهضت ملی مسکن وام پرداخت نکرده اند، با چه منطقی از عمل به قانون امتناع کردند؟ مگر بانک ها نمی گویند ایراد از سامانه تم وزارت راه است؛ مگر نمی گویند این سامانه در سال اول مشکل داشت و ... . اما حالا که سه سال گذشته و ایرادات سامانه هم رفع شده بازهم می توان تنها علت کوتاهی بانک ها را به دلیل ایرادات سامانه دانست؟ چرا سامانه برای بانک های دیگر مشکل ندارد؟ مردم منتظر برخورد با بانک های مختلف در اجرای قانون جهش مسکن و اعلام گزارشات رسمی در اینباره هستند.
