حراج تک قیمتی در بورس چیست؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، بورس تهران یکی از بازارهای معاملاتی است که قوانین و شرایط خاص خود را برای معامله دارد. یکی از این شرایط حراج معاملاتی است؛ این حراج چیست و چگونه انجام می‌شود؟

حراج معاملاتی یک سیستم خرید و فروش بازار سرمایه است که خریدار و فروشنده بر اساس این سیستم، با در نظر گرفتن مبلغ خاص درخصوص اوراق بهادار، کالا یا خدمات و… به توافق می‌رسند و معاملات خود را انجام می‌دهند.

در اصل منظور از حراج اعمال تخفیف بر سهام نیست بلکه دو مرحله از داد و ستد در جریان معاملات است. تمامی معاملات بورس و فرابورس با استفاده از مکانیسم حراج معاملاتی، قیمت‌گذاری و خرید و فروش می‌شوند. دو نوع حراج در بازار وجود دارد نخست حراج پیوسته و دوم حراج ناپیوسته.

حراج پیوسته چیست؟

در حراج پیوسته، فاصله زمانی بین خرید و فروش وجود ندارد. به عبارتی در حراج پیوسته اگر سفارش فروش سهمی را ثبت شود، به محض پیدا شدن خریداری در آن قیمت، سهم به فروش می‌رسد. همچنین اگر خریدار سهمی باشید، هر زمان که فروشنده‌ای با قیمت سفارش خرید پیدا شود، سهم برای پیشنهاد دهنده خرید می‌شود.

البته در زمان حراج پیوسته، تا وقتی که هنوز خریدار یا فروشنده‌ای با قیمت پیشنهادی برای فروش یا خرید پیدا نشده باشد، می‌توان سفارش را حذف یا ویرایش کنید. حراج پیوسته همان ساعات معاملاتی عادی است که در بورس ایران شنبه تا چهارشنبه از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر است. بنابراین اگر تا به حال سهمی معامله شود، سازوکار معامله حراج پیوسته است.

حراج ناپیوسته یا حراج تک قیمتی

در حراج ناپیوسته یا حراج تک قیمتی تا زمان معین معامله‌ای بین خریدار و فروشنده انجام نمی‌شود. انگار که مانعی برای رسیدن سفارش‌های خرید و فروش به یکدیگر وجود داشته باشد. این نوع حراج برای کشف قیمت و رقابت میان خریداران و فروشندگان (یا میان عرضه و تقاضا) شکل گرفته است.

هدف از حراج ناپیوسته رسیدن به قیمتی متعادل است که خریدار و فروشنده به آن راضی بوده و رقابت میان عرضه‌وتقاضا آن را کشف می‌کند.

برای نمونه پیش‌گشایش در بورس نوعی حراج ناپیوسته است که در آن زمان خریدار و فروشنده تنها ثبت سفارش می‌کنند و خرید یا فروش انجام نمی‌شود.

در انتهای حراج ناپیوسته، وقتی رقابت میان خریدار و فروشنده قیمت را به یک توافق مشترک رساند، مچینگ قیمت (برابری قیمت خریدار و فروشنده) انجام شده و حراج ناپیوسته به حراج پیوسته تبدیل می‌شود. در این هنگام معامله انجام گرفته و عرضه و تقاضا به توازن می‌رسند.

بنابراین تفاوت میان حراج پیوسته و ناپیوسته در زمان انجام شدن معامله است. در حراج ناپیوسته ابتدا یک مرحله پیش‌گشایش داریم تا عرضه و تقاضا بتوانند با هم رقابت کنند. در انتها با مچینگ قیمت، حراج صورت گرفته و معاملات انجام می‌شوند.

زمان حراج ناپیوسته

اولین موقعیتی که برای حراج ناپیوسته وجود دارد، پیش‌گشایش است. در پیش‌گشایش سفارشات ثبت می‌شوند و پس از رقابت میان قیمت‌ها، به یک قیمت مشخص می‌رسند. البته به واسطه دامنه نوسان قیمت صفر تابلو نیز همان قیمت پایانی روز قبل است.

دومین موقعیت زمانی است که سهم به مجمع می‎‌رود و برای بازگشایی مجدد نماد حراج ناپیوسته انجام می‌شود. در مجامع متفاوت، اطلاعات متفاوتی داده می‌شود که روی ارزندگی سهم تأثیرگذارهستند. به همین خاطر نیاز است که عرضه و تقاضا مجدد با یکدیگر رقابت کنند تا قیمت جدید کشف شود.

سومین موقعیت افشای اطلاعات شرکت‌هاست؛ شرکت‌های بورسی و فرابورسی موظف هستند که تمامی اطلاعات با اهمیتی که در وضعیت شرکت مؤثرند را به صورت افشاء اطلاعات روی سامانه کدال ببرند. در این هنگام سهم بسته شده و بعد از مدتی بازگشایی می‌شود. به این علت که اطلاعات افشاء شده بر عملکرد شرکت تأثیر دارند، بازگشایی نیاز به کشف مجدد قیمت و به تبع، حراج ناپیوسته دارد.

چهارمین موقعیت نیز نوسان بیش از ۲۰ و ۵۰ درصد قیمت است. اگر سهمی در ۵ روز کاری بیش از ۲۰ درصد نوسان کند، با یک مرحله حراج ناپیوسته بازگشایی مجدد می‌شود. برای نوسان ۲۰ درصد، سهم تنها از حراج پیوسته به حراج ناپیوسته منتقل می‌شود و در همان روز به صورت حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

تفاوت بین حراج پیوسته و ناپیوسته

حراج ناپیوسته یک مرحله پیش‌گشایش اضافی دارد که در آن زمان معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. برخلاف حراج ناپیوسته، در حراج پیوسته به صورت همزمان و دوطرفه، امکان معامله خرید و فروش وجود دارد. همچنین حراج ناپیوسته می‌تواند در شرایط خاصی بدون محدودیت دامنه نوسان انجام شود. اما حراج پیوسته در بورس ایران همواره دارای محدودیت در دامنه نوسان است.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه اخبار بورس بخوانید.