علت تاخیر در خرید واکسن کرونا

برای درک آنچه این روزها در بزرگترین پروژه زنجیره تامین دارو و تجهیزات پزشکی جهان، یعنی تامین و توزیع واکسن کرونا، می‌گذرد، باید قادر باشیم مسائل فنی و اقتصادی و ملاحظات اجتماعی و سیاسی را در یک قاب واحد ببینیم.

به طور خلاصه مهمترین گلوگاه‌های تولید و توزیع واکسن کرونا در مقیاس جهانی، به خصوص برای آن دسته از کشورها که محدودیت عمده در تامین زنجیره سرد و خدمات پزشکی برای استفاده از واکسن ندارند، ظرفیت بسیار محدود ساختارهای تولیدی و زمان طولانی مورد نیاز برای ساخت و راه اندازی ساختارهای جدید با کیفیت مطلوب است.

این گلوگاه، صحنه تولید و توزیع واکسن را به عرصه کشمکش قدرتهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی گوناگون تبدیل کرده است.

طبیعی است که همه کشورها، با توجه به اثرات مثبت اجتماعی و اقتصادی ایجاد ایمنی نسبت به کووید-۱۹ برای دریافت این واکسن عجله دارند و برای کسب سهمیه از این ظرفیت عرضه محدود با یکدیگر در ستیز هستند و طبیعی است در این شرایط، فارغ از شعار و آرمان، کشورهای قدرتمندتر و ثروتمندتر دست بالا را خواهند داشت.

در مورد ایران اما، نگاهی به جایگاه کشور در رتبه بندی سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب قدرت خرید (که نمادی از قدرت و ثروت ملی است) و جایگاه ما در رتبه بندی میزان تامین واکسن و انجام واکسیناسیون حاکی از یک تضاد عجیب است.

در حالی که که ایران در شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب قدرت خرید در یک سوم بالایی جدول رتبه بندی کشورها قرار دارد و در شاخص تامین قطعی واکسن و انجام واکسیناسیون در یک سوم پایینی جدول رده بندی کشورها جا خوش کرده است.

این موضوع به طور خلاصه حاکی این واقعیت است که در میدانی که، بنا به ماهیت و طبیعت آن، محل ورود بازیگران دولتی برای تبدیل مزایای ناشی از قدرت و ثروت ملی به دسترسی به امکانات درمانی و بهداشتی بوده، نهاد متولی این امر در دولت، یعنی وزارت بهداشت و به طور مشخص سازمان غذا و دارو عملکرد قابل قبولی نداشته است.

این عملکرد ضعیف در کنار عدم شفافیت و اظهارات ضد و نقیض مسئولان مربوطه سبب شده است تا نارضایتی اجتماعی روز به روز ابعاد بزرگتری پیدا کنند.

در این میان فعالان بخش خصوصی نیز که سرمایه و اعتبار و ارتباطات شخصی خود را برای تسهیل و تسریع روند واردات واکسن به کار گرفته تا با توجه به شرایط خاص کشور و عدم پاسخگویی مسئولین، لااقل دسترسی بدنه اصلی نیروی کار کشور را به واکسن کرونا تامین کنند؛ آماج حملات فرافکنانه مسئولان و سخنگویان سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرند.

کاش برای عبور هر چه سریعتر کشور از این بحران، مسئولان سازمان غذا و دارو، به جای مانورهای تبلیغاتی بیهوده و مقصر شمردن این و آن در مورد ناکامی خود در اجرای ماموریت ذاتی این سازمان، چند وقتی به قول رئیس جمهور محترم «تاجرمسلک» شوند و مانند فعالان بخش خصوصی، با عملگرایی و جدیت و شفافیت، تامین ملزومات سلامت مردم را بر هر ملاحظه و اولویت دیگری مرجح بدانند.

برای مطالعه بیشتر مطلب نکاتی که قبل و بعد از تزریق واکسن کرونا باید رعایت کنید را بخوانید.