الهام میرمحمدی 
ونزوئلا در بحران
ونزوئلا کشوری با ذخایر نفتی قابل توجه، به دلیل ضعف مدیریتی دولت و کاهش قیمت نفت در سال‌های اخیر در بحران به سر می‌برد. تحلیل‌گران تنها راه حل رهایی از این بحران را مذاکره برای انتقال قدرت می‌دانند.
الهام میرمحمدی: ونزوئلا کشوری که مدعی است بیش از عربستان سعودی ذخایر نفتی دارد، حالا چیزی حدود 93 درصد از شهروندانش قادر به تامین مواد غذایی مورد نیاز خود نیستند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، دولت در حالی چنین مصیبتی را برای شهروندانش به وجود آورده که مدعی حمایت دائمی از فقرا است. مقامات این کشور متهم به اختلاس هستند و کشور ونزوئلا بالاترین میزان فساد مالی را در میان کشورهای آمریکای لاتین دارد.
چرا دموکراسی مهم است؟ در کشورهایی که دولت‌های ضعیف بر سر کار می‌آیند، برقراری دموکراسی می‌تواند نقش بسزایی در تغییر وضعیت موجود داشته باشد. دموکراسی به مردم این اجازه را می‌دهد که از دولت انتقاد کنند. شاید به همین دلیل است که نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، در تلاش است، آخرین آثار باقی‌مانده از دموکراسی را در این کشور از بین ببرد.
یکشنبه گذشته انتخاباتی برای تشکیل مجلس موسسان و اصلاح قانون اساسی در این کشور برگزار شد. حزب مخالفان دولت اما، این انتخابات را تحریم کرد. مخالفان معتقدند، نیکلاس مادورو قصد دارد با تشکیل مجلس موسسان قانون اساسی، در مقابل مجلس ملی قدرت و کنترل بیشتری به دست بگیرد. این مجلس با 545 عضو، رقیب مجلس ملی خواهد شد که در حال حاضر، اکثریت آن در دست مخالفان رئیس‌جمهوری است.
مادورو قصد دارد با برگزاری این انتخابات، دولت سوسیالیستی خود را حفظ و در مقابل قدرت مجلس ملی را تضعیف کند. مجلس ملی تهدیدی برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده در این کشور است، که اگر آزادانه و عادلانه برگزار شود، قطعا مادورو در آن شکست خواهد خورد. قانون اساسی ونزوئلا پیش‌تر در سال 1999، در دوران زمامداری هوگو چاوز بازنگری شد. نیکلاس مادورو که در دوران ریاست‌جمهوری چاوز وزیر امور خارجه کشور بود، پس از مرگ او در سال 2013 به ریاست‌جمهوری رسید.
مجلس موسسان در ونزوئلا با ۵۴۵ عضو، رقیب مجلس ملی خواهد شد که در حال حاضر اکثریت آن در دست مخالفان رئیس‌جمهوری است.
مخالفان همچنین بر این باورند که با تشکیل مجلس موسسان قانون اساسی، خشونت در خیابان‌ها افزایش خواهد یافت. بر اساس گزارش‌ها، در 4 ماه گذشته، بیش از صد نفر در خشونت‌های خیابانی کشته شده و صدها نفر به دلایل سیاسی زندانی شده‌اند. افزایش خشونت، عصبانیت بیشتر مردم ونزوئلا را به دنبال داشته که البته باید هشداری جدی برای جهان بیرون هم باشد.
بحران اقتصادی در ونزوئلا
در حال حاضر، ونزوئلا شدیدترین بحران اقتصادی خود از سال 2012 تاکنون را تجربه می‌کند. درآمد شهروندان ونزوئلایی برابر با دستمزد آنها در دهه 1950 است. کارشناسان اقتصادی معتقدند، چنین فاجعه‌ای دلایل ایدئولوژیک دارد. دولت جدید ونزوئلا که سیاست‌های رهبر پیشین، هوگو چاوز را پیش گرفته است، در حال ولخرجی و هزینه کردن بودجه عمومی کشور برای طرفدارانش است.
قیمت پایین نفت از یک‌سو و مدیریت ضعیف مادورو از سوی دیگر باعث شده که دولت نتواند بدهی‌هایش را پرداخت کند. به همین دلیل دولت مادورو در حال چاپ اسکناس بی‌رویه است و محتکرین و دلالان را برای افزایش نرخ تورم سرزنش می‌کند.
بر اساس پیش‌بینی‌ها، نرخ تورم در ونزوئلا تا پایان سال 2017 به 1000 درصد می‌رسد. قیمت دلار آمریکا در بازار سیاه این کشور، 900 برابر نرخ رسمی آن است. کمبود غذا و دارو به بحرانی بزرگ تبدیل شده است.
نبود تجهیزات کافی در بیمارستان‌ها موجب شده، مرگ‌ومیر مادران در سال گذشته 66 درصد افزایش یابد. در حال حاضر قاچاق دارو و مواد غذایی به میزان قابل توجهی در این کشور انجام می‌شود. در حالی که مقامات دولتی ونزوئلا به راحتی به پول و کالاهای اساسی دسترسی دارند.
کاهش شدید ارزش پول ونزوئلا
در حال حاضر کاهش ارزش پول این کشور یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اقتصادی ونزوئلا محسوب می‌شود. نرخ بالای تورم در ونزوئلا موجب شده هزینه‌های روزانه مردم برای رفع نیازهای اساسی‌شان نظیر دارو و مواد غذایی افزایش یابد.
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، هر دلار آمریکا روز دوشنبه و جمعه به ترتیب به 10389 بولیوار و 8820 بولیوار رسید. این در حالی است که هر دلار آمریکا در آغاز سال میلادی جاری 3164 بولیوار بود.
از سوی دیگر، مردم ونزوئلا تنها می‌توانند روزانه 30 هزار بولیوار -معادل 288 دلار- از دستگاه خودپرداز بانک‌های خصوصی و 10 هزار بولیوار -معادل 96 سنت- از دستگاه خودپرداز بانک‌های دولتی دریافت کنند. کاهش ارزش پول ونزوئلا در سال‌های اخیر غافلگیرکننده بوده است.
تصویر مقابل ارزش 20 دلار در 27 جولای 5 سال مختلف را در این کشور نشان می‌دهد.
راه حل چیست؟
در حال حاضر ده‌ها هزار ونزوئلایی به کشورهای همسایه خود پناه برده‌اند. با ادامه بحران‌های اقتصادی و سیاسی در این کشور، قطعا تعداد مهاجرها افزایش می‌یابد. بنابراین بحران ونزوئلا تهدیدی برای مردم این کشور و همین‌طور منطقه است.
بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند، بهترین راه حل در حال حاضر، مذاکره برای انتقال قدرت است. مادورو باید بپذیرد که قدرت دولت رو به افول است. او باید به قانون اساسی احترام بگذارد، زندانیان سیاسی را آزاد کند و تضمین کند که انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده در فضایی آزاد برگزار شود. اگرچه به نظر نمی‌رسد مادورو و حامیانش به طور داوطلبانه قدرت را واگذار کنند.
مخالفان مادورو نیاز به انسجام و یک‌دستی بیشتری دارند تا بتوانند دولتی قابل اعتماد را جایگزین دولت فعلی کنند.
از سوی دیگر، مخالفان دولت فعلی اگرچه ناتوان نیستند، اما قدرت چندانی هم ندارند. اپوزیسیون ونزوئلا بیشتر بر خواسته‌های شخصی خود تمرکز کرده‌اند و نیاز به انسجام و یک‌دستی بیشتری دارند تا بتوانند دولتی قابل اعتماد را جایگزین دولت فعلی کنند. آنها هنوز برای انتخاب یک شخص واحد به عنوان رئیس‌جمهور به توافق نرسیده‌اند.
برخی از مخالفان تنها سرنگونی رژیم را هدف خود می‌دانند و سرعت بخشیدن به اعتراض‌های خیابانی را در انجام این امر مهم تلقی می‌کنند. البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که ارتش این کشور به مادورو اعلام وفاداری کرده است. از سوی دیگر، مقامات کوبایی هم که خود در سرکوب و حذف مخالفان کم‌تجربه نیستند، مدام به او مشاوره می‌دهند.
تحریم‌های بیشتر علیه دولت ونزوئلا، راه حل نهایی
ونزوئلا در حال حاضر در انزوا به سر می‌برد. سال گذشته مرکوسور این کشور را از بلوک اقتصادی آمریکای لاتین اخراج کرد. مرکوسور یک بلوک منطقه‌ای متشکل از کشورهای آرژانتین، برزیل، پاراگوئه، اروگوئه و ونزوئلا است که حدود 25 سال پیش، با هدف تسهیل تجارت و هماهنگی اقتصادی میان کشورهای عضو تشکیل شد. وزرای خارجه این کشورها سال گذشته در بیانیه‌ای دلیل اخراج ونزوئلا از مرکوسور را نادیده گرفتن مقررات از سوی کاراکاس و اضافه نکردن مقررات اساسی این سازمان به قوانین ملی خود اعلام کردند.
حدود سه ماه پیش هم شورای دائم سازمان کشورهای آمریکایی OAS با برگزاری نشستی در واشنگتن، مواضع تندی درباره تحولات اخیر ونزوئلا -بحران سیاسی و اقتصادی- اتخاذ کرد. به گونه‌ای که دبیر کل این سازمان، اخراج ونزوئلا را از این سازمان خواستار شد. اما روند اخراج این کشور با حمایت متحدان و برخی از کشورهای جزایر کارائیب، که نفت ارزان‌قیمت از ونزوئلا خریداری می‌کنند، متوقف شد.
رئیس‌جمهور ونزوئلا همواره آمریکا و احزاب راستگرای وابسته به واشنگتن را عامل ناآرامی‌ها در این کشور می‌داند. مادورو آمریکا را متهم می‌کند که قصد دارد حکومت چپ‌گرای ونزوئلا را سرنگون کند و حامیان غرب را به قدرت برساند.
برخی معتقدند، ایالات متحده آمریکا باید فشارهای بیشتری برای خروج این کشور از سازمان کشورهای آمریکایی اعمال کند. در حال حاضر، دونالد ترامپ تحریم‌هایی از جمله تحریم واردات نفت از ونزوئلا را علیه این کشور وضع کرده است.
اگرچه بسیاری این گونه تحریم‌ها را اشتباه می‌دانند. چرا که مادورو به راحتی می‌تواند کشورهای دیگری را برای فروش نفت خود جایگزین کند. در این میان، مردم ونزوئلا هستند که ناچار به تحل فشار بیشتری هستند و نه طرفداران مادورو.
تحلیل‌گران بر این باورند که اتحادیه اروپا و آمریکای لاتین باید اقداماتی در جهت افزایش تحریم‌ها علیه ونزوئلا انجام دهند.
از سوی دیگر، هفته گذشته دولت دونالد ترامپ تحریم‌های جدیدی را علیه 13 مقام ارشد ونزوئلایی وضع کرد؛ مقاماتی که متهم به فساد مالی و نقض حقوق بشر هستند. این مقامات ونزوئلایی اجازه گرفتن ویزا و همین‌طور انجام معامله با بانک‌ها و شرکت‌های آمریکایی را ندارند.
تحلیل‌گران بر این باورند که اتحادیه اروپا و آمریکای لاتین هم باید اقداماتی در جهت افزایش تحریم‌ها علیه ونزوئلا انجام دهند. همچنین افشاگری‌ها درباره این مقامات و سوء استفاده آنها از بودجه عمومی باید افزایش یابد.
اگر چه اعمال تحریم‌ها به تنهایی نمی‌تواند این دولت را تغییر دهد، اما ترکیب اقداماتی نظیر تحریم و انجام مذاکرات برای تغییر دولت توسط کشورهای خارجی، می‌تواند منجر به نتیجه بهتری شود.
در غیر این صورت قطعا ادامه سیاست‌های مادورو، اعتراضات و خشونت‌های بیشتری را به دنبال خواهد داشت. افراط‌گراهایی که در هر دو سوی این میدان قرار دارند، دیگر تحت کنترل رهبران خود نیستند و در صورت عدم جایگزینی دولتی جدید، ونزوئلا به کوبای دوم تبدیل شده و شرایط به مراتب بدتر خواهد شد.
منبع: اکونومیست، CNNMoney
نظرات