برگزیت؛ پایان یک همراهی سست

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری، سرانجام نظر 52 درصد بریتانیایی‌ها که در همه ‌پرسی 24 ژوئن 2016 به خروج کشورشان از اتحادیه اروپا رای داده بودند شکل قانونی به خود گرفت و پس از کش و قوس‌های فراوان رهبران بریتانیا و اتحادیه اروپا بر سر چارچوب کلی خروج انگلستان از اتحادیه به توافق رسیدند.

به گزارش تجارت‌نیوز،دیدگاه‌های گوناگونی در مورد مزایا و معایب چنین اقدامی برای هر دو طرف توافق ارائه می‌شود و در کل هیچ یک از دو طرف رضایت صد در صدی را از تحولات نشان نمی‌دهند. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که مقام‌های سیاسی طرفدار «ترزا می»، توافقی را که نخست وزیر این کشور با بروکسل امضا کرده را بهترین و قابل حصول ترین نوع آن عنوان کرده‌اند. در طرف مقابل مقام‌های اتحادیه اروپا هم ضمن ابراز رضایت از به نتیجه رسیدن مذاکرات، به لندن هشدار دادند به فکر کسب شرایط بهتر برای جدایی از این اتحادیه نباید باشند.

اگرچه نخست وزیر انگلیس هم توافق کنونی را بهترین معامله ممکن برای لندن توصیف کرد اما از هم اکنون در انگلستان صداهای مخالف با آن به شدت بلند است. یکی از بارزترین مخالفت‌ها در داخل این کشور از سوی رهبر حزب کارگر بیان شده است. «جرمی کوربین» از هفته گذشته و پیش از نهایی شدن توافق خروج هشدار داده بود که به طور قطع چنین توافقی در پارلمان این کشور رای نخواهد آورد. حتی برخی وزرای کابینه «می» از جمله وزیر برگزیت بریتانیا هم طرح توافق نخست وزیر را ناکافی توصیف و تهدید کردند از آن حمایت به عمل نمی‌آورند. تعدادی از نمایندگان هم حزبی ترزا می از حزب محافظه کار در پارلمان هم از نتیجه مذاکرات نخست وزیر اظهار نارضایتی کرده‌اند.

دو موضوع در توافق میان بروکسل و لندن بیشتر از دیگر مسائل مورد توجه قرار گرفت: نخست تعیین وضعیت شهروندان دو طرف که از برگزیت تحت تاثیر قرار می‌گیرند و دوم شرایط مرز ایرلند با اتحادیه اروپا. ضمن اینکه نوع روابط اقتصادی و تجاری میان کشورهای عضو اتحادیه و انگلستان نیز از زمان جدایی کامل لندن یعنی روز 29 مارس 2019 مهم ارزیابی شده است. بعد از تایید طرح خروج انگلیس از سوی سران کشورهای اروپایی، اکنون پارلمان انگلیس باید مراحل اجرایی روند خروج را به تصویب برساند. البته پس از آن نیز بیش از یک سال به عنوان دوره انتقال تعیین شده که قابل تمدید است. در این دوره مذاکرات در مورد جزئیات صورت می گیرد تا نقایص طرح برطرف شود.

انگلیس و اتحادیه اروپا رویای مشترک نداشتند

تارنمای «The News» وابسته به خبرگزاری فرانسه اعتقاد دارد پایان ازدواج 46 ساله بدون عشق انگلستان و اتحادیه اروپا فرارسیده است و 27 رهبر اروپایی مقررات خروج این کشور را مورد تایید قرار دادند. بیانیه پایانی شورای سران اتحادیه اعلام کرد که ضمن موافقت با خروج بریتانیا و ایرلند از اتحادیه اروپا و جامعه اروپایی انرژی اتمی، از همه موسسه های خود درخواست می کند تا برای اجرای توافق تا 30 مارس 2019 و خروج واقعی لندن از اتحادیه گام های لازم را بردارند.

این گزارش همراهی بیش از 4 دهه ای دو طرف باهم را از روی ملاحظه کاری، احتیاط و نه به علت داشتن رویای مشترک دانست و به نقل از یک استاد تاریخ بریتانیایی تبار در دانشگاه سوربن پاریس آورد، نمود چنین شرایطی در این مساله آشکار بود که از سال 1973همیشه بر ابعاد اقتصادی این همراهی تاکید می شد و امور سیاسی میان دو طرف از اهمیتی زیادی برخوردار نبودند.

«آنا مانون» استاد سیاست اروپایی در دانشگاه کینگز لندن هم در توضیح نبود اشتیاق از سوی انگلستان به داشتن روابط قوی با اتحادیه اروپا اعتقاد دارد: لندن هیچ گاه به اندازه کافی احساس تهدید نمی کرد تا برای پیوستن به اتحادیه تحریک شود و به جای آن بریتانیا ترجیح داده است تا به روابط ویژه خود با ایالات متحده تکیه داشته باشد. انگلیس از همگرایی بیشتر قاره اروپا هم حمایت نکرد و به رغم درخواست چرچیل در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، در جهت ایجاد ایالات متحده اروپا تلاشی را انجام نداد.

روزنامه «گاردین» هم در گزارشی نوشت: سرانجام پس از حدود دو سال نیم از برگزاری همه پرسی جدایی، گام‌‎های عملی و قانونی برای انجام خروج برداشته شد. اگرچه در ابتدا رهبران کشورهای مهم اروپا نسبت به این موضوع با ابراز تاسف می کردند و اظهار می داشتند که به رای مردم احترام می‌گذارند؛ اما به نظر نمی‌رسد اتحادیه اروپا در آینده دلتنگ از دست دادن بریتانیا باشد.

بر اساس این نوشته بسیاری از رهبران آن زمان کشورهای اروپایی اکنون در قدرت نیستند و احزاب پوپولیست و راست افراطی ضداروپا قدرت گرفته اند اما با این وجود اتحادیه توانست در اتحادی بی سابقه، گفت‌وگوها بر سر جدایی را به سرانجام برساند. از نگاه اروپایی انسجام درونی اتحادیه برای آن ها بیشتر از هر موضوع دیگری اهمیت داشته است.

مسیر سخت ترزا می

با این وجود به اعتقاد کارشناسان برگزیت برای لندن بدون پیامد نخواهد بود. به نظر می رسد پارلمان انگلستان یکی از مهمترین موانع در اجرای چنین توافق خواهد بود. نخست وزیر انگلیس هفته گذشته توافق را معامله خوب خود خواند و گفت اگر چنین توافقی تایید نشود به معنی آن است که برگزیتی هم وجود نخواهد داشت.

از سوی دیگر احتمال موفقیت محافظه کاران در پارلمان اندک ارزیابی می شود زیرا آن ها اکثریت مجلس را ندارند ضمن اینکه در میان آن ها هم مخالفان توافق کم نیستند. پیش بینی می شود پارلمان به مذاکرات بیشتر برای دریافت امتیازات بزرگ تر رای دهد اما مقام ها اروپایی پیش از آن اعلام کرده اند تمایلی به گفت وگوی بیشتر ندارند. ضمن اینکه یک توافق دوباره ممکن است حتی دستاوردهای کنونی را هم برای لندن نداشته باشد.

تارنمای «New Federalist»بر این اعتقاد است اگر شرایط به بن بست منجر شود گزینه هایی همچون خروج بدون توافق یا برگزاری همه پرسی دوباره و رجوع به نظر مردم مطرح می شود. نظرسنجی ها نشان می دهند تمایل به ماندن در اتحادیه این بار بیشتر از برگزیت شده است زیرا اکنون ساکنان انگلیس به پیامدهای خروج از اتحادیه اروپا آشناتر شده اند به ویژه آنکه در اسکاتلند و حتی شهر لندن موافقان حضور در اتحادیه بسیار بیشتر هستند و بسیاری از حامیان خروج که از میان افراد مسن بودند هم اکنون وجود ندارند.

نشریه «فوربس» نیز توافق برگزیتِ ترزا می را برای انگلستان فاجعه بار دانست و عنوان داشت ممکن است بسیاری از سیاستمداران در انگلستان حامی خروج از اتحادیه باشند اما آن ها از توافقی که نخست وزیر امضا کرده است متنفر هستند. آن ها وضعیت مرز ایرلند شمالی را یکی از چالش ها می دانند زیرا باز بودن این مرز موجب می شود دو ایرلند با یکدیگر صاحب مرز بین المللی شوند و بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی، مقررات خاص تعرفه ای در این مرز برقرار شود. کارشناسان اعتقاد دارند در این شرایط ممکن است تنش های تاریخی گذشته دوباره زنده شود.

به نوشته این نشریه معتبر اقتصادی، بریتانیا اولویت تلاش‌های خود را بر وادار ساختن اتحادیه اروپا به تضعیف مفاد قوانین اتحادیه قرار داد. آزادی انتقال کالا، خدمات، سرمایه، و اطلاعات و افراد از اصول اتحادیه اروپا هستند که بخشی از ایجاد بازار یکپارچه این اتحادیه به شمار می‌روند. لندن تلاش کرد به ویژه آزادی جابجایی را در توافق با بروکسل محدود کند تا با پدیده مهاجرت مقابله نماید. اما اتحادیه اروپا بر خواسته خود در زمینه حفظ این آزادی‌ها تاکید و آن را تثبیت و اجرایی کرد.

بر اساس این تحلیل مسائل گوناگونی در توافق وجود دارد که منافع لندن را تامین نمی کند. به اعتقاد تحلیلگران شاید بریتانیا به دنبال خرید زمان باشد اما ماده 50 قانون اتحادیه اروپا با اعلام ضرب الاجل مانع از اجرایی شدن خواسته لندن شده است به گونه‌ای که حتی برگزاری دوباره همه پرسی هم نمی‌تواند به سادگی باعث بازگشت انگلستان شود. در این شرایط لندن باید خواسته‌های سخت بروکسل را بپذیرد. اکنون دولت بریتانیا چارچوب اجرایی مشخصی را به علت نداشتن اکثریت پارلمان در اختیار ندارد و به نظر می‌رسد همه جاده ها به یک انتخابات عمومی یا برگزاری دوباره همه پرسی ختم می‌شود.

منبع:ایرنا