امکان تولید نفت‌ خام مورد نیاز بازار با دانش فنی ایرانی

دکتر سرود زاهدی عبقری، مدیر پروژه و استادیار پژوهشی ‌پژوهشکده توسعه فرآیند و فناوری تجهیزات پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به نقش اختلاط نفت‌خام و فرآورده در بخش‎های مختلف صنعت نفت، افزود: استفاده از این تکنولوژی باعث می‌شود تا مشخصات مختلف ماده نفتی به مقدار مطلوبی تغییر یابد تا امکان انتقال بهتر فراهم شود و یا فرآیند نفتی مشخصی تسهیل شود.

به گزارش تجارت‌نیوز، وی به تغییرات ایجاد شده در کیفیت نفت خام و لزوم تنوع بخشی به سبد صادراتی و مدیریت مناسب تولید در پالایشگاه‌های نفتی اشاره کرد و یادآور شد: در این راستا توسعه تکنولوژی اختلاط در دستور کار پژوهشگاه صنعت نفت قرار گرفت و مطالعاتی در زمینه توسعه این سیستم آغاز شد.

زاهدی با بیان اینکه اختلاط نفت خام و فرآورده به دو شیوه اختلاط در مخزن (سیستم ناپیوسته) و اختلاط در خط انجام می‌شود، ‌خاطرنشان کرد: روش اختلاط در مخزن (ناپیوسته) شامل انتقال همزمان حجم معینی از هر یک از جریان‌های مخلوط شونده از مخازن ذخیره به مخزن محصول است که عملیات اختلاط جریان‌ها و همچنین یکنواخت شدن محصول در مخزن و با استفاده از همزن‌های مکانیکی یا پمپ‌هایی با جریان برگشتی انجام می‌شود.

به گفته وی این روش،‌ روش سنتی اختلاط بوده که انرژی و زمان زیادی را به خود اختصاص داده و از سودآوری پایینی نیز برخوردار است.

زاهدی روش اختلاط در خط (پیوسته) را روش مدرن اختلاط توصیف کرد که در آن اختلاط با استفاده از تجهیزات اختلاط‌گر در خط انجام می‌شود و اظهار کرد: استفاده از این شیوه ضمن تسریع در فرآیند اختلاط باعث کاهش مصرف انرژی نیز خواهد شد.

مجری طرح اضافه کرد: فرآیندهای پیوسته به گونه‌ای طراحی می‌شوند که اغلب در هنگام انتقال نفت خام و فرآورده، اختلاط صورت می‌گیرد و این امر باعث ‌شده این شیوه در مراحل مختلف تولید،‌ انتقال و فرآورش نفت خام بکار رود.

زاهدی با تاکید بر اینکه از سال 1387 مطالعات گسترده‌ای در زمینه توسعه سیستم اختلاط پیوسته نفت خام و فرآورده آغاز شده است،‌ افزود: در اولین گام نرم‌افزار RIPI Blend با حمایت پژوهش و توسعه شرکت پخش و پالایش توسعه داده شد و بعد از انجام آزمون‌های مختلف در شواری عالی انفورماتیک کشور به ثبت رسید.

وی با تاکید بر اینکه با استفاده از این نرم‌افزار اختلاط بهینه نفت خام در پالایشگاه‌های کشور انجام شد، گفت: با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان با در اختیار داشتن چند خوراک نفتی و یا فرآورده نفتی به نسبت اختلاط بهینه این مواد برای رسیدن به محصولی با کیفیت مشخص دست یافت.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه صنعت نفت با بیان اینکه این نرم‌افزار بومی توانایی شناسایی خواص نفت خام و برش‌های نفتی با استفاده از چند خاصیت پایه را دارد، ادامه داد: محاسبه خواص مخلوط حاصل از چند نفت خام و یا برش نفتی، بهینه‌سازی اختلاط نفت خام و برش‌های نفتی برای صادرات، تولید و توزیع در کشور از مهمترین مزایای این نرم‌افزار بشمار می‌رود.

زاهدی تولید نفت خام‌های مختلف را از جمله مزایای استفاده از این سیستم نام برد و یادآور شد: استفاده از این سیستم در بخش صادرات نفت خام می‌تواند باعث گسترش سبد صادراتی کشور شود، به صورتی که با اختلاط نفت خام با نسبت‌های مشخص و محاسبه شده می‌توان نفت خام مورد نیاز مشتریان مختلف در بازار بین‌المللی نفت را تامین و نوسانات قیمت نفت خام را مدیریت کرد.

به گفته وی با همکاری شرکت پایانه‌های نفتی ایران سیستم پیوسته اختلاط نفت خام در پایانه صادراتی خارگ آغاز شده است. در این سیستم با استفاده از نفت خام‌های در دسترس در محدوده نفت خام‌های فوق سبک و فوق سنگین امکان تولید طیف گسترده‌ای از نفت خام‌ها وجود خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به تولید نفت خام‌هایی با مشخصات نزدیک به مشخصات نفت خام‌های تولید شده در خاورمیانه اشاره کرد.

مجری طرح با تاکید بر اینکه در کشورهایی چون آمریکا،‌ مکزیک،‌ هلند،‌ ونزوئلا و هند سیستم‌هایی بر اساس این تکنولوژی توسعه داده و برای تولید نفت خام و برش‌های نفتی مختلف استفاده شده است، ‌افزود: پژوهشگاه صنعت نفت نیز مطالعات امکان‌سنجی،‌ طراحی مفهومی و طراحی پایه سیستم اختلاط پیوسته نفت خام را انجام داده و بعد از جمع‌بندی و اعمال تغییرات مورد نیاز این دو فعالیت،‌ طراحی تفصیلی این سیستم را با همکاری جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت مدرس آغاز خواهد کرد.