آیا صادرات نفت ایران به صفر می‌رسد؟

اویل‌پرایس در گزارشی به تغییر مواضع سختگیرانه دولت ترامپ برای کشورها و نخریدن نفت ایران اشاره می‌کند و می‌نویسد: به نظر می‌رسد با افزایش قیمت نفت دست ترامپ برای سخت‌گیری علیه ایران بازتر می‌شود و برعکس با ارزان شدن طلای سیاه، ترامپ راحت‌تر می‌تواند عرصه را برای ایران تنگ‌تر کند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، ایالات متحده درخواست وزرای برخی از کشورها نظیر آلمان، فرانسه و انگلیس را مبنی بر معافیت از تحریم‌های برخی صنایع ایران نپذیرفت. هدف این کشورها این بود که بتوانند فعالیت‌های تجاری خود را با ایران ادامه دهند. واشنگتن این تقاضا را رد کرد تا بتواند بیشترین فشار را بر تهران اعمال کند.

از سوی دیگر، ایران نیز اعلام کرده تنها در صورتی که اتحادیه اروپا بتواند به نوعی منافع ایران را تضمین کند، به توافق هسته‌ای که در سال 2015 میان این کشور و قدرت‌های جهان امضا شد، پایبند می‎‌ماند. اما تحریم‎های ایالات متحده چنین تضمینی را برای اروپا دشوار و یا شاید بتوان گفت غیرممکن می‌کند.

اولین موج تحریم‌های ایالات متحده در ماه آگوست به اجرا در می‌آیند. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه و استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده با ارسال نامه‎ به وزرای خارجه کشورهای اروپایی اظهار کرده‌اند که دولت امریکا تنها در شرایطی که منافع خاص امنیت ملی یا دلایل بشردوستانه وجود داشته باشد، برای اعطای معافیت اقدام می‌کند. نامه‌های اعضای کابینه ترامپ به شرکت‌های خارجی، خط مشی سخت‌گیرانه واشنگتن را تایید می‌کند. به دنبال این نامه‌ها شرکت‌های اروپایی بسیاری که تا پیش از این در ایران فعالیت می‌کردند، قراردادهای خود را با این کشور لغو کردند.

اما کمی بعد، مواضع امریکا بار دیگر نرم‌تر شد. پوپمئو، وزیر امور خارجه در جریان سفر خود به ابوظبی اعلام کرد: تعداد کمی از کشورها وجود دارند که از ما درخواست معافیت کرده‌اند. ما به تقاضای آنها رسیدگی می‌کنیم.

نظرات مختلفی در این زمینه وجود دارد که موجب سردرگمی شده است. بر اساس برخی از این اظهارنظرها شاید گزینه‌هایی برای معافیت از تحریم‌ها در بازاری که با اختلال شدید مواجه می‌شود، برای برخی کشورها وجود داشته باشد.

در روزهای اخیر، دولت ترامپ، مواضع روشنی نداشته است. منوچین هفته گذشته در جمع خبرنگاران گفت: ما از کشورها می‌خواهیم خرید نفت خود از ایران را به صفر برسانند، اما در موارد خاص اگر نتوانستند یک‌شبه این کار را انجام دهند، ما استثنائاتی در نظر خواهیم گرفت. این صحبت‌ها نشان می‌دهد که گویا امریکا از مواضع خود برای به صفر رساندن فروش نفت ایران عقب‌نشینی کرده است.

اما بار دیگر وزیر خزانه‌داری اعلام کرد: ما صحبتی از معافیت نکردیم. در مورد استثناها ما فقط می‌خواهیم در مورد بازارهای انرژی اطمینان حاصل کنیم تا کشورهایی که زمان نیاز دارند، فرصت داشته باشند به‌تدریج خرید نفت از ایران را کاهش دهند. وی در ادامه افزود: وزارت امور خارجه توانایی صدور قطعنامه‌های مربوط به کاهش قابل توجه در بازارهای نفت را دارد.

اما کاهش ناگهانی قیمت نفت در بازار می‌تواند دست ترامپ را برای در پیش گرفتن سیاست‌های سخت‌گیرانه‌اش علیه ایران بازتر کند. افزایش قیمت نفت در اواخر ماه ژوئن به نظر می‌رسد که او را دچار تردید کرد.

طبق این گزارش اویل‌پرایس عربستان و روسیه پیشنهاد کرده‌اند که کشورهای اوپک و غیراوپک می‌توانند در صورت نیازِ بازار، تولید خود را بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند. افزایش 800 هزار بشکه‌ای تولید نفت لیبی نیز فضای بهتری را برای تسریع فشارهای ایالات متحده بر ایران فراهم می‌آورد؛ آن هم در شرایطی که این میزان نگرانی را برای اختلال بازار نفت کمتر می‌کند.

همچنین دولت ترامپ در حال بررسی گزینه‌هایی برای آزاد کردن نفت از ذخایر نفتی استراتژیک است تا اختلالاتی که در عرضه بین‌المللی تحت تاثیر کاهش فروش نفت ایران حاصل می‌شود، جبران کند.

اما همچنان باید منتظر ماند و دید که آیا ارزان‌ شدن قیمت نفت و بازگشت لیبی به جمع کشورهای مهم تولیدکننده، تاثیری بر سخت‌گیرانه‌تر شدن مواضع ترامپ علیه ایران دارد؟