توافق هسته‌ای قیمت نفت را کاهش می‌دهد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، شاخص بازار جهانی نفت برنت این هفته با نزدیک به ۱.۵ درصد کاهش به ۹۵ دلار رسید. این کاهش قیمت نفت عمدتاً به دلیل امید به افزایش منابع نفت ایران به دنبال مذاکرات میان ایالات متحده و اروپا در خصوص احیای برجام صورت گرفته است. امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز پنجشنبه در خصوص از سر گیری توافق با ایران ابراز امیدواری کرد.

مارک کاتز، استاد دانشگاه جورج میسون در ایالات متحده، به دویچه‌وله گفت: «توافق هسته‌ای احیا شده به ایران این امکان را می‌دهد که بتواند نفت خود را بفروشد ., به این معنا که نفت بیشتری در بازار موجود می‌شود و در نتیجه قیمت‌ها پایین‌تر می‌آید».

به نقل از دویچه‌وله ، پیش از انکه واشنگتن در سال ۲۰۱۸ تحریم‌ها علیه ایران را از سر بگیرد، ایران پس از عراق و عربستان سعودی سومین تولید کننده بزرگ اوپک بود. در سال ۲۰۱۷،نیز ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت پس از آمریکا، عربستان سعودی و روسیه بود.

ایران، چهارمین ذخائر بزرگ نفت در جهان را دارد.

اثرات مثبت کوتاه‌مدت

بنا به گزارش فایننشال تایمز، این موافقت به معنای بازگشت نفت خام ایران به بازارهای بین‌المللی به نرخ ۱.۳ میلیون بشکه در روز خواهد بود. تهران اجازه خواهد یافت چهار ماه پس از امضای قرارداد، ۵۰ میلیون بشکه در روز صادر کند. ایران حجم بسیار بالایی ذخیره نفتی شناور دارد که می تواند در صورت لزوم به سرعت آزاد شود.

به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، شرکت تحلیل و داده کپلر برآورد می‌کند که نفت خام ایران در ذخیره‌سازی شناور ۹۳ میلیون بشکه است. این ذخائر هم اکنون در سواحل خلیج فارس، سنگاپور و نزدیک چین نگهداری می‌شوند. بر اساس ارزیابی «آژانس بین‌المللی انرژی»، میانگین منابع نفت جهان در سال جاری حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است؛ بنابراین تاثیرات سریع و قابل توجهی از افزایش منابع ایران می‌پذیرد. بین یک تا دو میلیون بشکه نفت اضافی در روز می‌تواند در مدت کوتاهی تاثیر زیادی روی بازار بگذارد.

تحریم واردات نفت از روسیه در اتحادیه اروپا که قرار است ۵ دسامبر اجرایی شود، روزانه حدود ۲ میلیون بشکه از منابع در دسترس نفت در بازار جهانی کم می‌کند. توماس وارگا، تحلیلگر شرکت نفت «پی وی ام» در لندن می‌گوید: «اگر ایران بازگردد، اوپک می‌تواند به راحتی ۳۰.۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند. بر اساس این سناریو، پیش‌بینی من این است که در نیمه دوم سال ۲۰۲۳، قیمت نفت برنت به بشکه ای ۶۵ دلار برسد».

نفت ایران با تاخیر وارد بازار می‌شود

اما حجم عمده‌ی این ذخائر بلافاصله وارد بازار نمی‌شود، زیرا ابتدا باید مسائل مربوط به بیمه و حمل و نقل مورد رسیدگی قرار بگیرد. شرکت سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در مورد پیشرفت در آینده نزدیک تردید نشان داد. این شرکت در یادداشتی به سرمایه‌گذاران گفت که حتی اگر به توافق برسیم، این کار تا سال ۲۰۲۳ آغاز نخواهد شد.

برخی نیز می‌گویند انتظار دارند که ایران ابتدا مخازن ذخیره شناور را خالی و به بازار تزریق کند. در عین حال اقدامات زیرساختی و تدارکات لازم را برای افزایش صادرات خود انجام دهد. در سال ۲۰۱۶ و پس از توافق برجام، سه ماه طول کشید تا ایران صادرات خود را به ۱ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

چشم‌انداز مبهم نفت

اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۲۲ به طول کامل نفت روسیه را تحریم می‌کند. همچنین فروش نفت آمریکا از ذخائر استراتژیک خود در ماه اکتبر به پایان می‌رسد. تجار در تلاش هستند تا به چگونگی تاثیر این دو مساله بر قیمت نفت پی ببرند. واشنگتن طی شش ماه گذشته حدود ۱۸۰ میلیون بشکه نفت را از ذخائر استراتژیک خود خارج کرده است.

برخی متخصصان در این زمینه باور دارند که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران آنچنان به احیای توافق هسته‌ای تکیه نمی‌کنند. اما عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرد که به همان اندازه که ابران تولید نفت خود را افزایش دهد، عربستان از تولیدات خود می‌کاهد. مارک کاتز از دانشگاه میسون معتقد است که اگر سعودی‌ها این تهدید را عملی کنند ممکن است مشتریان غربی را به خرید نفت از ایران ترغیب کنند و بازار نفت را به ایران ببازند.

سیاست‌های داخلی و ابهام بازار نفت

در طی همه‌گیری کرونا ، میزان تقاضای سوخت‌های فسیلی با تضعیف فعالیت‌های اقتصادی در سراسر دنیا کاهش یافت. اکنون تقاضای سوخت‌ها به سرعت بازگشته است و قیمت نفت و گاز را به علت کمبود منابع در یک مسیر صعودی قرار داده است.

افزایش قیمت انرژی موجب تورم بالا در بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان شد. تورم، بانک‌های مرکزی در آمریکا، اروپا و دیگر کشورها را به افزایش نرخ بهره واداشت. با این وجود، نرخ‌های بهره بالاتر می‌توانند رشد اقتصادی را کند کنند و تقاضای سوخت را کاهش دهند. به ادعای برخی در نتیجه این امر، توافق هسته‌ای نسبت به زمانی که نفت بالای ۱۰۰ دلار بود تاثیرگذاری کمتری دارد.

وی با اشاره به این واقعیت که قیمت‌های بالای نفت و گاز به روسیه کمک می‌کند تا تاثیر تحریم‌های اعمال شده غرب را کاهش دهد، گفت: «بسته به اینکه قیمت‌های نفت خام برنت در ماه نوامبر بالای ۱۰۰ دلار خواهد بود یا زیر ۱۰۰ دلار، می‌توان شدت تاثیر تحریم‌های آینده علیه روسیه را تعیین کرد».