میلاد قزللو 
معدن زغال سنگ؛ آیا انفجاری دیگر؟
انفجار معدن زمستان یورت آزادشهر گلستان که سیزدهم اردیبهشت ماه جاری رخ داد، درسی دیگر از مخاطرات فعالیت معدنی به ویژه در بخش زغال سنگ است، عرصه‌ای که در پنج دهه گذشته، ده‌ها قربانی گرفته و این دفتر همچنان گشوده است تا مسئولان تدبیر کنند و مانع از انفجاری دیگر شوند.
به گزارش تجارت‌نیوز، انفجار معدن یورت پیامد تلفات 22 نفر از کارگران زحمتکش را تا زمان تنظیم این گزارش داشته و 13 تن دیگر همچنان در دل معدن محبوس‌اند.
مروری بر حوادث مشابه که می‌توان از سنگرود استان گیلان در سال 1375 با تلفات 20 نفره، انفجار شهریور 1384 باب نیزو زرند کرمان با 9 نفر قربانی، بار دیگر فروردین 1388 باب نیزو با 12 نفر قربانی و یال شمالی طبس در آذر 91 و هشت نفر قربانی نام برد، همگی جان خود را در پی قصور سلسله مراتب ذیربط از بهره‌بردار و مسوول ایمنی و فنی معدن گرفته تا مقام‌های وقت در ستاد وزارت صنعت، معدن وتجارت، از دست داده‌اند.
امروز بیش از پنج دهه (1345) از عمر اکتشاف سیستماتیک برای شناسایی منابع زغال سنگ سپری شده است که با هدف تامین نیاز کارخانه ذوب‌آهن بود، در عین حال پیش‌بینی تهیه زغال سنگ برای مراحل توسعه کارخانه در دستور کار قرار گرفت.
نواحی زغال‌خیز کشور
نتایج اکتشافات صورت گرفته در وسعتی حدود یک صد هزار کیلومتر مربع در دهه 40 نشان داد 2 میلیارد تن ذخایر زغالسنگ کک‌شو و حدود سه میلیارد تن زغال حرارتی در کشور وجود دارد که در مناطق طبس (خراسان جنوبی)، البرز (مرکزی، غربی و شرقی) و کرمان واقع شده است.
شمار معادن زغال سنگ
براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال 1391 تعداد 184 معدن زغال سنگ در کشور شناسایی شده که از این رقم بالغ بر 126 معدن کک‌شو و بقیه حرارتی است که استان‌های مازندران، سمنان، خراسان جنوبی، کرمان و گلستان کانون این معادن در کشور محسوب می‌شوند.
مازندران بیشترین تعداد معدن؛ خراسان جنوبی بالاترین ذخیره
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد استان مازندران با داشتن 50 معدن زغال سنگ که 23 معدن آن کک‌شو و بقیه حرارتی است، سهم 27.1 درصدی از کل معادن زغال سنگ را دارد و استان خراسان جنوبی با وجود 26 معدن و دارا بودن سهم 14.1 درصدی از معادن این بخش، رتبه اول کشور را در میزان ذخیره با سهم 75 درصدی به خود اختصاص داده است.
16 معدن زغال سنگ در گلستان
آمارهای رسمی نشان می‌دهد، استان گلستان در سال 1391 تعداد 16 معدن زغال سنگ داشت که 15 معدن آن کک‌شو بود و 12 معدن بهره‌بردار خصوصی، سه معدن دولتی و یک معدن توسط تعاونی معدنی مورد بهره‌برداری قرار داشت.
پایه مشکلات؛ انحصار ذوب‌آهن در خرید زغال سنگ
فعالان بخش زغال سنگ معتقدند: ذوب‌آهن به عنوان خریدار انحصاری زغال سنگ معادن کشور، پیامد تعیین قیمت نامناسب برای خرید این ماده معدنی را داشته و در چنین شرایطی بخش خصوصی به ناچار باید با قیمت نامناسب تعیین شده، اقدام به تولید و فروش محصول کند.
همچنین پرداخت نشدن به موقع مطالبات بهره‌برداران معادن زغال سنگ توسط ذوب‌آهن به عنوان مشکل دیگری از سوی آنها مطرح شده است.
وعده وزیر صنعت برای پرداخت معوقات معدنکاران یورت (آزادشهر)
وزیر صنعت، معدن و تجارت در آزادشهر گفته است معوقات کارگران معدن زغال سنگ زمستان یورت مربوط به سال 95 پرداخت شد و بقیه مربوط به سال‌های 94 و 93 است.
محمدرضا نعمت‌زاده درباره بخش زغال سنگ و وضعیت تولید آن نیز گفته است این بخش مشکلات بسیاری در بازار دارد و پارسال جلساتی با بازاریان بخش خصوصی و ذوب‌آهن برگزار شد و قرار است به منظور افزایش درآمد معدن، نرخ زعال‌سنگ افزایش یابد.
معاون امور معادن وزارت صنعت: بسته حمایتی برای معادن زغال سنگ
جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، آبان ماه 94 اعلام کرد: بسته حمایتی معادن زغال سنگ در خصوص ارتقای سطح ایمنی معادن زغال سنگ در کشور طراحی شده و قرار است در این ارتباط یک سری تجهیزاتی که بیشتر در حوزه ایمنی است، تهیه کنیم و در اختیار معادن زغال سنگ کشور قرار گیرد.
وزارت صنعت، تاکنون در این زمینه توضیح لازم را برای اصحاب رسانه نداده که این بسته حمایتی در چه مرحله‌ای است، آیا تهیه شده یا در دست تهیه است یا تهیه آن به زمان دیگری موکول شده است؟
سرقینی: رعایت نکردن اصول ایمنی عامل حادثه معدن یورت
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، متخصص این بخش است و در آزادشهر به خبرنگاران گفت، علت حادثه معدن یورت، ناشی از رعایت نکردن اصول ایمنی بوده است.
با این همه معلوم نیست آیا معدنکاران این معدن از آموزش‌های لازم برای عملکرد ایمن در معدن برخوردار شده بودند یا از حداقل‌ها هم بی‌بهره بودند که اینچنین جان خود را از دست دادند.
چنانچه معدنکاران اصول ایمنی را رعایت کنند، باز هم جان خود را به مخاطره می‌اندازند؟
واگذاری ذوب‌آهن؛ پیامد مشکلات صنعت زغال
رییس کمیته زغال سنگ خانه معدن گفت: واقعیت اینکه پس از واگذاری ذوب‌آهن و نبود الزام‌های لازم در کنار وابستگی سیستماتیک زغال و ذوب‌آهن در اجرای سیاست‌های اصل چهل و چهارم قانون اساسی، مشکلات صنعت زغال خود را بیشتر نمایان ساخت، به طوری که معادن زغال بخش دولتی و خصوصی با مشکلات زیادی روبرو شدند.
محمد مجتهدزاده افزود: دولت‌های نهم و دهم در چارچوب رد دیون، نسبت به واگذاری معادن بزرگ زغال سنگ به صندوق بازنشستگی فولاد اقدام کردند که این اقدام ضربه‌ای جدی به این بخش بود و با اشتباهاتی همراه شد که صنعت زغال را با مخاطره روبرو ساخته است.
به گفته وی، دولت‌های یاد شده برای رفع بدهکاری دست به این اقدام زدند که هیچ مشخصه کارشناسی نداشت و صلاحیت فنی دستگاه‌های تحویل‌گیرنده را مورد ارزیابی قرار ندادند و آنهایی که واجد شرایط فنی و تخصصی بودند، از این معادن بی‌بهره بودند.
واقعه معدن یورت آزادشهر، هشدار جدی برای مسوولان
مجتهدزاده گفت: واقعه اسفناک معدن یورت آزادشهر موجب همدری مردم ایران با فعالان معدنی در این عرصه شد و کمیته زغال سنگ خانه معدن نیز این واقعه را به همه خانواده‌های داغدار تسلیت می‌گوید و با آنها ابراز همدردی دارد، در عین حال به مسوولان کشور تاکید می‌شود از این حادثه به عنوان یک هشدار جدی بهره‌گیری کنند تا مانع از بروز حوادث مشابه شوند.
در حادثه انفجار معدن زغال سنگ زمستان یورت آزادشهر واقع در 90 کیلومتری شرق شهر گرگان، مرکز استان گلستان که مقارن ظهر چهارشنبه سیزدهم اردیبهشت روی داد، 73 نفر مصدوم بر جای گذاشت که برخی به صورت سرپایی درمان و تعدادی نیز بستری شدند.
همچنین در این حادثه دردناک 22 نفر از معدنکاران جان خود را از دست دادند. تا زمان انتشار این گزارش از سرنوشت 13 تن دیگر خبری نیست و تلاش امدادگران برای رسیدن به آنها که در معدن محبوس شده‌اند، همچنان ادامه دارد.
معدن زمستان یورت آزادشهر دارای پنج تونل فعال استخراج سنگ کُک‌شُو و یک تونل آماده بهره‌برداری است که سالانه ظرفیت استخراج 100 هزار تن را دارد.
منبع: ایرنا
نظرات