عوامل تاثیرگذار بر تغییر نرخ ارز در آینده

بازار ارز در ماه‌های گذشته دستخوش تحولاتی بوده و جهش قابل ملاحظه‌ای در نرخ دلار و سایر ارزهای معتبر از جمله یورو و پوند اتفاق افتاد. دولت در واکنش به این اتفاقات در بازار ارز ، برنامه ساماندهی بازار ارز کشور را تدوین و از فروردین ماه امسال به اجرا گذاشته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، همچنین با تعیین برخی محدودیت‌ها و اولویت‌ها، نرخ‌هایی را برای ارزهای معتبر از جمله دلار با پایه ۴۲۰۰ تومان (در ابتدای برنامه ساماندهی) تعیین و از اختصاص آن به واردات کالاها به کشور خبر داد. مقامات دولتی عنوان کردند هیچگونه نگرانی از بابت کمبودهای ارزی وجود ندارد و دولت منابع مورد نیاز برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور را تامین می‌کند.

در عین حال، به منظور مقابله با شکل گیری سوداگری و دلالی در بازار ارز، با همکاری پلیس و قوه قضاییه نسبت به دستگیری و بازداشت برخی فعالان غیرمجاز در بازار ارز اقدام شد. بررسی آخرین نرخ‌ها نیز حاکی از آن است که هر دلار در بازار تهران در روز شنبه ۴۲۲۱ تومان، هر یورو ۴۹۶۳ تومان و هر پوند نیز ۵۶۵۵ تومان بوده است.

یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های فعالان اقتصادی و تجار کشور وضعیت آینده بازار ارز، تغییرات قیمت‌ها، توان تأمین نیازهای ارزی از سوی دولت برای انجام واردات و … است. برخی می گویند ممکن است دولت در زمان مناسب و به مقدار مورد نیاز، امکان تأمین ارزی برای تجار را نداشته باشد و از سویی نیز سیاست جدید ارزی، به یکباره دستخوش تغییر و تحول شود.

اینکه بازار ارز در ماه‌های آتی دستخوش چه تغییراتی خواهد شد به عوامل متعددی بستگی دارد که مرکز پژوهش‌های مجلس مهم‌ترین آنها را مطرح و بررسی کرده است.

به نوشته ایبِنا، هرگونه اعمال اصلاحات در شبکه بانکی باید با ملاحظات زیاد در خصوص بازارهای موازی و به خصوص بازار ارز و مسکن صورت گیرد. کاهش نرخ سود بانکی (که در دستور کار سیاستگذار پولی قرار دارد) می‌تواند به افزایش تقاضای سفته بازی در بازار ارز منجر شده و نرخ ارز را افزایش دهد. همانطور که این اتفاق برای نرخ ارز در اواخر پاییز و اوایل زمستان رخ داد و منجر به توقف روند کاهش نرخ سود بانکی از سوی سیاستگذار شد.

تحولات بین المللی و تغییر در مناسبات بین المللی ایران هم از جهت دسترسی ایران به منابع ارزی و هم از طریق انتظارات در بازار، بر نرخ ارز اثرگذار خواهد بود.

بهترین پیش بینی‌ها برای قیمت نفت در سال ۱۳۹۷، ۷۰ دلار به ازای هر بشکه خواهد بود که افزایش قیمت نفت نسبت به سال گذشته را در پی دارد.

در عین حال، درآمدهای ارزی دولت در یازده ماهه نخست سال قبل نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۳۱ درصد رشد داشته است. با این حال، با وجود افزایش درآمدهای ارزی دولت، خالص دارایی‌های خارجی هشت ماهه سال ۱۳۹۶ کاهش یافته که نشانگر افزایش قابل ملاحظه تقاضا برای ارز بوده است.

در مجموع به نظر می‌رسد که افزایش نسبی نرخ ارز در سال ۱۳۹۶ بر روی شاخص قیمت مصرف کننده هم از طریق انتظارات تورمی و هم شاخص قیمت مصرف کننده و تولیدکننده، اثرگذار بوده و بخشی از افزایش این شاخص را توضیح می‌دهد. این روند افزایشی نرخ ارز طی ماه‌های آینده می‌تواند تاثیر بیشتری بر شاخص قیمت تولیدکننده داشته و منجر به افزایش شاخص قیمت مصرف کننده شود.

با این حال دولت باید در خصوص نرخ ارز استراتژی و سیاست مشخصی داشته باشد. ادامه روند فعلی در بازار ارز که منجر به کاهش حراج ذخایر ارزی (دارایی‌های خارجی بانک مرکزی) ‌ شده، باعث شده تا سیاستگذار اصلاح در بازار مالی و کاهش نرخ سود را به تعویق بیندازد. این اقدام (عدم اقدام) هزینه زیادی برای اقتصاد کشور در پی داشته و نمی‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.

نرخ ارز باید به صورت تدریحی و با اعلام قبلی استراتژی‌های کوتاه‌مدت، روند افزایشی داشته باشد تا بتوان در کنار آن به اصلاح شبکه بانکی و کاهش نرخ سود نیز پرداخت. عدم کنترل نوسانات بازار ارز توسط سیاستگذار پولی همزمان با کاهش نرخ سود بانکی و اعمال اصلاحات در شبکه بانکی می‌تواند یک جهش و نوسان قابل توجه را در این بازار به همراه داشته باشد که در این صورت تاثیر آن بر شاخص قیمت مصرف کننده قابل ملاحظه خواهد بود.

در مجموع انتظار می‌رود افزایش نرخ ارز در زمستان ۱۳۹۶ شاخص قیمت مصرف کننده را با افزایش در ماه‌های آتی مواجه کند، هر چند که بخشی از این افزایش با کاهش شاخص قیمت کالاهای وارداتی، در صورتی که بانک مرکزی استراتژی مشخصی در این بازار نداشته باشد، وقوع یک بحران ارزی با کوچکترین کاهشی در نرخ سود را ممکن کند.

قیمت کالاهای وارداتی ایران که از آن می‌توان به عنوان شاخص قیمت کالاهای وارداتی استفاده کرد، پس از یک کاهش در فروردین ماه ۱۳۹۶ روند تقریبا افزایشی داشته و این افزایش می‌تواند بر رشد شاخص قیمت مصرف کننده در سال ۱۳۹۶ نیز تاثیرگذار باشد.

در خصوص نحوه اثرگذاری نرخ ارز بر شاخص قیمت کالاهای وارداتی باید توجه داشت که وجود نرخ ارز دوگانه یعنی نرخ ارز بازار آزاد و نرخ مبادله‌ای باعث شده تا افزایش نرخ در بازار آزاد تنها باعث افزایش قیمت ریالی برخی از کالاها شود.

منبع: دنیای اقتصاد