آیا بورس ارز جایگزین سامانه نیما می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، چندی پیش عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که برای ساماندهی معاملات ارزی و پاسخگویی به نیازهای مردم با مشارکت بانک‌ها، صرافی‌های مجاز ‌و نظارت و بازیگردانی بانک مرکزی، در آینده نزدیک بورس ارز راه‌اندازی می‌شود که راه‌اندازی این بازار با هدف معامله آزاد، اعم از نقد و حواله اسعار (نرخ‌های بین‌المللی) توسط کارگزاران (بانک‌ها و صرافی‌های مجاز) است.

راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارز، مبتنی بر سازوکار حراج، با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل در تامین نیازهای خدماتی و خرد مردم است و با توجه به اینکه صادرکنندگان می‌توانند در چارچوب مقررات اعلامی، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند، آیا ممکن است بورس ارز جایگزینی برای سامانه نیما شود؟

فرشاد سرتیپی، کارشناس و تحلیلگر معاملات آتی بورس کالای ایران در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: به طور حتم راه‌اندازی بورس ارز در کشور خبر خیلی خوبی است، اما برای پرداختن به این موضوع باید به چهار سوال پاسخ داده شود. اولین سوال این است که راه‌اندازی بورس ارز به صورت معاملات آزاد نقدی و حواله کدام درد از اقتصاد بیمار ایران را دوا می‌کند؟

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: پر واضح است که راه‌اندازی بورس ارز می‌تواند به یکی از مهم‌ترین ابهامات و پیش‌فرض‌ها در اکثر مسائل اقتصادی کشور جواب روشنی دهد. مهم‌ترین عاملی که کماکان باعث می‌شود تا اکثر سرمایه‌گذاران خارجی تمایلی به حضور در بازارهای فیزیکی و بازارهای مالی ایران نداشته باشند و عطای این سرمایه‌گذاری را به لقایش ببخشند، موضوع نرخ ارز است.

به گفته سرتیپی، با تشکیل بورس ارز بخشی از مشکلات ارزی حل خواهد شد.

سرتیپی افزود: همچنین کشور ما با توجه به ساختار اقتصادی که دارد طی سیکل‌های زمانی که قبلا نیز شاهد آن بودیم دچار شوک افزایش قیمت‌ها شده است که معمولا جرقه این افزایش قیمت‌ها از افزایش نرخ ارز آغاز می‌شود و با یک تاخیر زمانی به اکثر بازارها اعم از سکه، مسکن و بورس اوراق بهادار نیز سرایت می‌کند، بنابراین به نظر می‌رسد که با تشکیل همچین بازاری بخشی از این مشکلات حل خواهد شد.

وی ادامه داد: به عبارت ساده‌تر زمانی که بازار شفاف و متشکلی برای نرخ ارز تشکیل شود تا فعالان این حوزه به صورت شفاف بتوانند معاملات خود را پیش ببرند و قیمت از جدال بین عرضه و تقاضا مشخص شود و حجم معاملات و دیگر مولفه‌ها در چنین بستر روشنی انجام شود، خود اتفاق مبارکی می‌تواند باشد که هر دو طرف یعنی هم طرف عرضه‌کننده که بخش اعظم آن در کشور ما خود دولت است می‌تواند سیاست‌های مالی و پولی خود را از این طریق پیش ببرد و هم طرف تقاضا می‌تواند با اطمینان خاطر به اهداف خود برسد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: دومین سوالی که باید به آن پرداخته شود این است که آیا بورس ارز جایگزینی برای سامانه نیما خواهد بود یا به موازات آن تشکیل خواهد شد و آیا راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی ارز می‌تواند تنها راهگشای مشکلات فعالان اقتصادی در حوزه‌های مختلف باشد؟

سرتیپی افزود: در خصوص موضوع اول هنوز ابهاماتی وجود دارد، اما راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی ارز می‌تواند بخشی از چالش‌های فعالان اقتصادی را تسهیل کند که می‌تواند تازه اول راه باشد. به عبارتی در کنار بازار معاملات آزاد نقدی ارز مسئولان ذیربط می‌توانند از پتانسیل‌های دیگر ابزارهای مالی نظیر اختیار معاملات و معاملات فوروارد و فیوچر استفاده کنند تا با مکمل شدن این ابزارها با بازار معاملات آزاد نقدی ارز، بخش بزرگی از دغدغه فعالان در مقوله نرخ ارز مرتفع شود.

وی ادامه داد: برای این منظور باید از تجربه معاملات فیوچر سکه درس گرفت تا تجربه تلخ آن تکرار نشود، بدون شک اعتماد فعالان هر بازار را می‌توان یکی از ارکان خطیر آن به حساب آورد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: سومین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا تشکیل چنین بازاری به لحاظ بستر معاملاتی و نرم‌افزاری در کشور ما میسر است؟ با توجه به اینکه معاملات دیگر دارایی‌های مالی چندین سال است که تحت نظر سازمان‌های مربوطه نظیر سازمان بورس و اوراق بهادار از طریق شرکت‌های زیرمجموعه نظیر شرکت بورس اوراق بهادار و بورس کالای ایران انجام می‌گیرد، پس فراهم کردن چنین بستری نیز امکان‌پذیر است.

سرتیپی افزود: چهارمین سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا تاکنون هیچ اقدامی در راستای تشکیل این بازار شفاف و کاملا کاربردی صورت نگرفته است؟ اینکه تصور کنیم مسئولان این حوزه به مزیت‌های کاملا ملموس تشکیل همچین بازارهایی آشنا نیستند، خیلی ساده‌انگارانه است. شفافیت اینگونه بازارها با وجود اینکه منافع عموم و ملی را پوشش می‌دهد، اما با منافع برخی سودجویان در تعارض است.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم با تشکیل بازار معاملات آزاد نقدی ارز، قیمت ارز که یکی از مولفه‌های مهم اقتصادی به شمار می‌رود و تاثیر مستقیمی بر معیشت مردم و ارزش‌گذاری اکثر کالاها دارد، در بستری معقول قیمت‌گذاری شود و دست دلالان در ارزش‌گذاری و اعلام نرخ آن به حداقل برسد.