بررسی کدهای شخصیتی هالند

همه ما به خوبی می‌دانیم که رضایت شغلی، زمانی در بالاترین میزان خود قرار دارد که کُنش‌ها (actions) و ریزکُنش‌های (micro-actions) موجود در حرفه‌ای که در آن مشغول به فعالیت هستیم، برای ما دل‌خواه و اشتیاق‌انگیز باشد.

این نتیجه شهودی با پژوهش‌های دکتر جان هالند (John L. Holland) -روانشناس آمریکایی و استاد دانشگاه جان هاپکینز- نیز تایید شده است. بنا بر تحقیقاتی که توسط او در سال ۱۹۷۰ انجام گرفت، دکتر هالند به این نتیجه رسید که افراد زمانی بهترین کارآیی را خواهند داشت که ویژگی‌های شغلی‌شان با علائق و شخصیت‌شان هم‌پوشانی داشته باشد.

کدهای هالند (Holland's Code) در واقع ترکیبی از انواع شخصیت‌های پایه هستند که اولین بار در یک نظریه منسجم از سوی او معرفی شد. او در این نظریه، شش ناحیه و تیپِ اصلی را برای کاراکتر افراد، تعریف کرد.

ممکن است همه یا اکثرِ تیپ‌های شخصیتیِ پایه، با قوت و ضعف در یک فرد وجود داشته باشد. اما اغلب افراد به لحاظ شخصیتی در دو یا سه قسمت از این نواحی قرار می‌گیرند، که در واقع نواحی اصلی شخصیتی را برای آن‌ها تشکیل می‌دهد. و در نهایت ترکیب این دو یا سه ناحیه -به ترتیب اولویت- کد شخصیتی او را نشان می‌دهد.

گفتیم کلیدِ یافتن رضایت شغلی تطبیق داشتن علاقه و شغل‌ است. هر کاراکتری که داشته باشید، همیشه شغل‌ها یا حتی وظایف مشخصی از یک شغل، وجود دارند که از انجام دادن آن‌ها لذت خواهید برد.

برای مثال، فردی که روحیه اجتماعی دارد، اگر در محیطی آرام و تنها برای ساعت‌های طولانی پشت میز بنشیند، به سرعت دچار نارضایتی شغلی می‌شود. یا شخصی که فضای هنری بر ذهن و شخصیتش حاکم است، از اینکه قوانین و چارچوب‌های ثابتی را در شغلش تحمل کند، آزار می‌بیند. به همین دلیل است که امروزه در آزمون‌های استخدامی، به‌طور وسیع از ابزارهای روانشناسی حرفه‌ای مانند کدهای هالند استفاده می‌شود.

نواحی شش‌گانه شخصیتی

تیپ‌های شخصیتی هالند، از متداول‌ترین مدل‌هایی است که برای آزمون‌های شغلی استفاده می‌شود. شش ناحیه پایه شخصیتی در مدل هالند وجود دارد، که اغلب افراد در تعداد محدودی از این نواحی قرار می‌گیرند. با هم مرور کوتاهی بر ویژگی‌های شاخص این شخصیت‌ها می‌کنیم.

۱- واقع‌بین (R)

آن‌ها افرادی هستند که فعالیت‌های سازمان‌یافته را دوست دارند، یا از کار کردن با اشیاء، ابزارها و ماشین‌ها لذت می‌برند.

افراد واقع بین(Realistic):

• خودشان را در کارهای مکانیکی و ورزشی مستعد می‌دانند، اما ممکن است با مردم تعامل خوبی نداشته باشند.
• برای چیزهای ملموس و عینی مثل قدرت، پول و مقام ارزش قائلند.
• از فعالیت‌های اجتماعی که نیاز به تعامل زیاد با مردم دارد، اجتناب می‌کنند.

ویژگی‌های مشترک:

سرسخت، نامنعطف، مُصِر، مادّی‌نگر، عمل‌گرا، صریح

۲- کاوش‌گر (I)

افراد کاوش‌گر فعالیت‌هایی را دوست دارند که در بردارنده جستجوی مبتکرانه جهان یا طبیعت باشد.

افراد کاوش‌گر(Investigative):

• خودشان را بسیار باهوش می‌دانند، اما در مهارت‌های رهبری کمبود دارند.
• برای تلاش‌های علمی ارزش قائلند.
• از فعالیت‌های پیشِ‌پاافتاده، تجاری یا ریسکی اجتناب می‌کنند.

ویژگی‌های مشترک:

تحلیلی، کنجکاو، بدبین، روشن‌فکر، دقیق، محتاط

۳- هنری (A)

افراد هنری فعالیت‌های خارج از چارچوب را دوست دارند و از خلق هنری لذت می‌برند.

افراد هنری(Artistic):

• خودشان را به عنوان هنرمندی مستعد می‌بینند.
• برای زیبایی‌شناسی ارزش قائلند.
• از شغل‌ها و موقعیت‌های قراردادی و متعارف گریزانند.

ویژگی‌های مشترک:

ایده‌آل‌نگر، پیچیده، درون‌گرا، حساس، سنت‌گریز

۴- اجتماعی (S)

افراد اجتماعی از خبر دادن، آموزش دادن، درمان کردن و معاشرت کردن با دیگران لذت می‌برند.

افراد اجتماعی(Social):

• خودشان را فردی مفید، فهیم و توان‌مند در برقراری ارتباط می‌دانند.
• برای فعالیت‌های اجتماعی ارزش قائلند.
• از شغل‌ها و موقعیت‌هایی که به واقع‌بینی زیاد احتیاج دارند، اجتناب می‌کنند.

ویژگی‌های مشترک:

بخشنده، صبور، قاطع، مردم‌دار، مجاب‌کننده، همکاری‌طلب

۵- اهل ریسک (E)

این افراد از رسیدن به اهداف سازمانی یا دستاوردهای اقتصادی لذت می‌برند.

افراد اهل ریسک(Enterprising):

• خودشان را رهبران یا سخنورانی بزرگ، تهاجمی و محبوب می‌دانند، که البته دارای توانایی کم‌تر در حوزه‌های علمی هستند.
• برای دستاوردهای سیاسی و اقتصادی ارزش قائلند.
• از موقعیت‌ها و شغل‌هایی که نیازمند روحیه کاوش‌گرانه است، اجتناب می‌کنند.

ویژگی‌های مشترک:

برون‌گرا، ماجراجو، خوش‌بین، بلندپرواز، معاشرتی، متظاهر و خودنما

۶- رسمی (C)

افراد رسمی کار با داده‌ها، ثبت اطلاعات، بایگانی و سازمان‌دهیِ داده‌های مکتوب یا عددی را دوست دارند.

افراد رسمی(Conventional):

• خودشان را داری توانایی منشی‌گری یا کار با اعداد می‌دانند.
• برای دستاوردهای اقتصادی و کسب‌وکار ارزش قائلند.
• از کارهای بدون چارچوب یا هنری اجتناب می‌کنند.

ویژگی‌های مشترک:

اثربخش، عملیاتی، درست‌کار، نامنعطف، تدافعی، روش‌مند

شش شخصیت پایه در کدهای شخصیتی هالند

تیپ شخصیتی خود را بیابید

دکتر هالند هیچ‌گاه ادعا نکرد که افراد فقط در یکی از این تیپ‌های شخصیتی جای می‌گیرند. او حتی تیپ‌های شخصیتی را منحصر به این موارد نمی‌دانست؛ اگرچه براین باور بود که اکثریت غالب انسان‌ها، ترکیبی از این تیپ‌های پایه هستند. او معتقد بود که انتخاب موقعیت شغلی، یکی از مهم‌ترین نمودهای تیپ شخصیتی افراد است.

هریک از ما با شدت و ضعف، آمیخته‌ای از شش نوع شخصیتِ مذکور هستیم. با محاسبه ساده مشخص می‌شود که از ترکیب این شش نوع شخصیت، تعداد ۷۲۰ کاراکتر متمایز ساخته می‌شود. به عنوان مثال، یک فرد می‌تواند دارای کد شخصیتی ISERAC و فرد دیگری دارای کد AIRSEC باشد.

اما معمولا دو یا سه نوع پایه شخصیتی که بیشترین شباهت را با علاقه‌های‌تان دارد، می‌تواند برای ارزیابی کاراکتر شما، معیار قرار داده شود. در این حالت از کد مختصرشده هالند استفاده می‌شود. (در مثال‌های بالا ISE یا AI)

پس از استخراج کد شخصیتی خود با آزمون‌های طراحی شده، می‌توانید این کد را با محیط‌ها و موقعیت‌های شغلی متناظر با آن تطبیق دهید و شغلی را با بیشترین تناسب پیدا کنید.

نظریه جان هالند همچنین نشان می‌دهد که هر دو نوع تیپی که پشت سر هم قرار می‌گیرند، بیش‌ترین ارتباط را با یکدیگر دارند. برای مثال، شخصی را تصور کنید که دارای کد RIASEC است. این شخص به ترتیب قوت شخصیت‌های پایه در کاراکترش، واقع‌بین،‌ کاوش‌گر، هنری، اجتماعی، اهل ریسک و رسمی است. طبیعتا روحیه جستجوگری او به روحیه واقع‌گرایی او نزدیکی بیشتری دارد. اما رسمیّتِ وی ارتباط بسیار کمی با روحیه واقع‌گرایی او خواهد داشت.