چرا گوگل در شبکه‌های اجتماعی موفق نیست؟

گوگل یک شرکت نرم‌افزار و خدمات اینترنتی است که کارش را با موتور جستجوی خود شروع کرد. امروزه ۹۲.۸۱ درصد جستجوهای اینترنتی با گوگل انجام می‌شود.

در کنار این، گوگل با‌ عرضه ابزارهای دیگری همچون جیمیل، نقشه گوگل، درایو، مجموعه اداری، مرورگر گوگل کروم، سیستم‌عامل کروم و کلی سرویس دیگر، سهم خود را در اینترنت بسیار گسترش داده است.

یکی از مهم‌ترین یا شاید پرکاربرترین بخش‌های اینترنت، شبکه‌های اجتماعی هستند. حال برخی از این شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک به‌عنوان شبکه‌های اجتماعی محتوا محور ساخته‌شده‌اند. برخی دیگر مثل اینستاگرام به‌عنوان شبکه‌های اشتراک‌گذاری عکس و برخی دیگر به‌عنوان ابزارهای پیام‌رسانی مثل تلگرام و واتس‌اپ ساخته‌شده‌اند.

گوگل هم تلاش کرده است که در هرکدام از این حوزه‌ها جایی برای خود باز کند. اما هیچ‌وقت آن‌قدر موفق نبوده است. اما چرا؟

گوگلی که دیر می‌کند

ما گوگل را به‌عنوان یک شرکت سریع می‌شناسیم. بخشی از استراتژی گوگل تولید سریع نرم‌افزارها و اجرای ایده‌های تازه است. گوگل خوب بلد است هر ایده‌ای را که به نظر ایده خوبی می‌آید، سریع به یک محصول تبدیل کند و ازآنجایی‌که سهم زیادی در اینترنت دارد، سریع می‌تواند کاربرهای زیادی را هم به آن جذب کند.

اما یکی از دلایلی که گوگل نتوانسته در شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای پیام‌رسانی چندان جایی در اینترنت داشته باشد، کند بودن گوگل است.

گوگل در سال ۲۰۱۱ با‌ عرضه گوگل‌پلاس تلاش کرد جایی برای خود در بازار شبکه‌های اجتماعی باز کند. اما دیر کرده بود. فیس‌بوک در سال ۲۰۰۴ و توییتر در سال ۲۰۰۵ ارائه شد بودند. اما گوگل تازه ۷ سال بعد از فیس‌بوک و ۶ سال بعد از توییتر وارد این بازار شد.

ورودی که البته چندان موفقیتی به همراه نداشت. با اینکه در سال‌های بعد از عرضه گفته می‌شد که گوگل‌پلاس ۵۰۰ میلیون کاربر دارد اما راستش این ۵۰۰ میلیون چندان درست نبود.

گوگل برای اینکه بتواند کاربران خود را به گوگل‌پلاس بیاورد، تقریبا همه خدماتش را به آن وابسته کرد. کاربران برای ساختن حساب کاربری یوتیوب، باید حساب کاربری گوگل پلاس خود را فعال می‌کردند. به همین دلیل این کاربران واقعا در گوگل‌پلاس فعال نبودند.

گوگل در همین زمین ابزار اجتماعی دیگر خود مثل گوگل باز (Google Buzz) را از بین برد تا کاربرانش به گوگل‌پلاس بیایند. ابزارهای اجتماعی گوگل ریدر (Google Reader) را هم به همین منظور غیرفعال کرد.

هرچند گوگل‌پلاس برای من و برخی از کاربران فارسی‌زبان به دلیل همین کم بودن کاربران و مهاجرت کاربرانش از گوگل ریدر، بهترین شبکه اجتماعی بود، اما به دلیل همین عدم موفقیت، گوگل آن را همین دو ماه پیش تعطیل و بسیاری از ما کاربران را بدون هیچ جایگزینی رها کرد.

باز هم گوگل دیر می‌کند

یکی دیگر از دلایل عدم موفقیت گوگل که ناشی از همین دیر کردن است، تغییر ترند‌های تجاری است. یکی از دلایلی که امروزه میزان کاربران فعال فیس‌بوک کم شده است، این است که این شبکه‌ اجتماعی برای نوجوانان و جوانان ده سال پیش طراحی‌شده بود. این نوجوانان نیز از دنیای وبلاگ وارد فیس‌بوک شده بودند و تلاش می‌کردند در فیس‌بوک هم محتوا تولید کنند.

اما نوجوانان امروز که شاید بیشترین کاربران اینترنت باشند، شبکه‌های اجتماعی آرام و محتوا محور را دوست ندارند. آن‌ها عکس و محتوای سریع محو شونده مثل اینستاگرام و اسنپ‌چپ را دوست دارند. فیس‌بوک و گوگل پلاس برایشان زیادی کند است.

نتیجه آنکه گوگل زمانی وارد حوزه شبکه‌های اجتماعی شد که شبکه‌های اجتماعی محتوا محور در حال محو شدن بودند. هرکسی هم‌ چنین جایی می‌خواست پیش از آن اکانت فیس‌بوک داشت و همه دوستانش هم در آنجا بودند در نتیجه اگر هم فعالیتی داشت در همان فیس‌بوک انجام می‌داد.

وقتی در پیام‌رسانی هم دیر می‌کند

ابزار چت گوگل که زمانی جی‌تاک (Gtalk) نام داشت یکی از خاطره‌انگیزترین ابزارهای گوگل برای من بود. گوگل با‌عرضه گوگل پلاس، نام این ابزار را به هنگ‌اوت تغییر داد و آن را با گوگل‌پلاس یکپارچه کرد.

تنها در سال ۲۰۱۳ بود که گوگل آن را به یک برنامه مستقل تبدیل کرد که باز هم دیر شده بود. زیرا در همین زمان پیام‌رسان‌هایی مثل واتس‌اپ، وایبر، تلگرام، لاین، وی‌چت و آی‌مسیج (iMessage) اپل بیشتر کاربران را به خود جلب کرده بودند. در نتیجه هنگ‌اوت با اینکه هنوز فعال است اما به‌اندازه اپلیکیشن‌های رقیب استفاده نمی‌شود.

در حوزه اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی تجاری هم باز گوگل دیر کرده است. گوگل تازه در سال ۲۰۱۷ این اپلیکیشن‌های چت تجاری را ارائه داده است. درحالی‌که اسلک (slack) از سال ۲۰۱۳ و مایکروسافت تیم (Microsoft Team) از سال ۲۰۱۶ این بازار را هم گرفته بودند.

شاید تنها محصول موفق اجتماعی گوگل یوتیوب باشد که البته یوتیوب به خاطر خاصیت شبکه اجتماعی‌اش این‌قدر پرکاربر نیست و البته آن‌ را هم گوگل نساخته بلکه خریده است.

وقتی کارت چیز دیگری است

طبق مدل تجاری گوگل بخش زیادی از درآمد این شرکت حاصل تبلیغات در صفحه جستجو یعنی adwords و تبلیغات در صفحات وب‌سایت‌ها یعنی adsense حاصل می‌شود.

نرم‌افزارهای دیگر بیشتر از اینکه روشی برای تولید درآمد باشند، بیشتر برای حفظ وفاداری و نگه‌داشتن کاربران و مشتریان ساخته‌شده‌اند.

در برخی از حوزه‌ها مثل سیستم‌عامل اندروید هم گوگل تلاش دارد داده‌های کاربران را داشته باشد و غلبه خود بر بازار را حفظ کند.

به همین دلیل گوگل همواره تمرکز زیادی روی‌ ساخت این ابزارها می‌گذارد. البته که همه این ابزارها به یک اندازه از سوی کاربران مورد استقبال قرار نمی‌گیرند.

گوگل‌ هم وقتی می‌بیند که محصولی مورد استقبال قرار نگرفته، سریع آن را نابود کرده و سراغ چیز دیگری می‌رود و آن‌قدر این کار را می‌کند تا بتواند فرمول درست ساخت چنین چیزی را بیابد.

گوگل این کار را در مورد برنامه‌های پیام‌رسان هم کرده است. گوگل الو (Google Allo) را که یادتان هست؟ برنامه پیام‌رسانی بسیار خوبی که فقط یک سال عمر کرد.

این کار گوگل‌ در نهایت باعث می‌شود دیگر کاربران خیلی به ابزارهای پیام‌رسانی و شبکه‌های اجتماعی ساخت گوگل اعتماد نکنند.

تصور کنید سال‌ها وقت بگذارید و دوستان خود را در یک شبکه اجتماعی ساخت گوگل جمع کنید و علی‌رغم این، چند ماه بعد گوگل آن را از بین ببرد.

چنین مشکلی باعث می‌شود به خاطر اینکه گوگل نتوانسته در این حوزه محبوب شود، کارش برای وارد شدن به آن سخت‌تر نیز بشود و احتمال شکست دوباره‌اش بیشتر هم افزایش یابد.