شیوه عجیب خرید خودرو در اروپا و آمریکا / خرید شاسی بلند با ماهی ۳۳۰ دلار!

برخی از خودروسازان بزرگ جهان ۶۰ تا ۷۰ درصد خودروهای خود را به شیوه لیزینگ می‌فروشند. شیوه‌ای که سبب می‌شود مصرف‌کننده با پرداخت پول کمتری، ماشین به‌روزتری سوار شود. در ایران اما از اظهارنظرهای مقامات اینگونه بر می‌آید که لیزینگِ خودرو اساسا غیرقانونی است و اگرشرایط لیزینگ هم در میان باشد، مصرف‌کننده باید پول بیشتری بدهد.

تجارت‌نیوز ، در این گزارش شیوه لیزینگ خودرو در شرکت‌های معروف خودروسازی جهان مانند بنز و بی‌ام‌و را بررسی کرده است و به این سوال جواب می‌دهد که چه میزان از فروش خودروهای جهان از طریق لیزینگ است و این شیوه چه مزیتی دارد؟

«لیزینگ» نوعی قرارداد است که در آن، خریدار می‌تواند کالایی را به صورت قسطی از فروشنده بخرد. این نوع قرارداد، عموما برای خریدِ کالاهای بادوام (مثل خانه، خودرو یا لوازم خانگی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همین حالا، شرکت‌های لیزینگ خودرو در ایران هم وجود دارند و حتی سهام آنها در بورس تهران معامله می‌شود. با این همه، خرید خودرو در قالبِ قرارداد لیزینگ، عملا سال‌هاست متوقف شده و حتی در سال ۱۳۹۹ از سوی پلیس غیرقانونی اعلام شد. با این همه، این شکل از خرید خودرو، نه فقط در سراسرِ دنیا بسیار محبوب است، که در برخی کشورها و برخی برندهای خودرو، بر خریدِ نقدی ارجحیت دارد.

کدام خودروسازان دستی بر آتشِ لیزینگ دارند؟

آمارهای سال ۲۰۱۷ میلادی نشان می‌دهند که حدود ۷۷ درصد از تمام خودروهای شرکت «ب. ام. و» به شیوه لیزینگ به فروش رسیده‌اند و این شرکت از این منظر، در آن سال در دنیا در جایگاه نخست قرار داشته است.

رتبه چهارم در اختیار شرکت «مرسدس بنز» است. در سال ۲۰۱۷ میلادی، حدود ۶۷ درصد از تمام خودروهای تولیدی توسط «مرسدس بنز» به صورت لیزینگ به فروش رسیده‌اند. «ولوو» دیگر خودروسازِ اروپاییِ حاضر در این فهرست است. در زمان مورد بررسی، حدود ۵۹ درصد از خودروهای تولیدیِ این شرکت به صورت لیزینگ به فروش رسیده‌اند.

بنز یکی از شرکت‌‌هایی است که بیشترین میزان فروش خودرو در قالب قرارداد لیزینگ را دارند.

این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های بزرگ خودروسازی، خودشان شرکت‌های لیزینگ هم دارند. «هیوندای»، یکی از این خودروسازان است. در واقع، خریدار می‌تواند خودرو را به صورت قسطی، مستقیما از خودِ خودروساز بخرد.

چرا لیزینگ خودرو این‌قدر محبوب است؟

اما دلیل محبوبیت قراردادهای لیزینگ خودرو در جهان چیست؟ نخست اینکه با لیزینگ کردنِ یک خودرو (در کشورهایی که این شیوه از قراردادها در آنها مرسوم است)، می‌توانید بدونِ پرداختِ تمامِ مبلغِ یک خودرو، یا هر کالایِ بادوامِ دیگر، صرفا آن را امتحان کنید و در صورتی که از آن خوش‌تان نیامد، پس از مدت مشخصی به شرکت برگردانید.

تفاوت خرید مدل‌های Compact SUV در برند «هیوندای» در سال ۲۰۲۱ میلادی، به دو روش نقدی و لیزینگ

مهم‌ترین مزیتِ خرید خودرو به روش لیزینگ این است که این روش، عملا اقتصادی‌تر از روشِ خرید نقدی یا با استفاده از اقساط بانکی است. بر این اساس، شما می‌توانید در صورت تمایل، بعد از مدت قرارداد (که در عمده موارد ۳ ساله است)، خودرو را به شرکت پس بدهید. علاوه بر این، وقتی یک خودرو را به روش لیزینگ تهیه می‌کنید، در تمام مدت از شرایطِ گارانتی بهره‌مند هستید.

در این شرایط، شما تنها بابت استفاده از خودرو در مدت زمان مشخصِ قرارداد هزینه پرداخته‌اید. بنابراین، اگر تمایل دارید خودرویی به روز داشته باشید و هر چند سال یک بار خودروی‌تان را با جدیدترین مدلِ موجود در بازار تعویض کنید، لیزینگ انتخاب مناسبی است. اما برای کسانی که قصد دارند سال‌ها از یک خودرو استفاده کنند، خریدِ نقدی بهترین گزینه است.

تفاوت لیزینگ و خرید نقدی خودرو در دنیای واقعی

اما یک مثال واقعی: در آمریکا، متوسط قیمت خریدِ نقدیِ مدل‌های Compact SUV در برند «هیوندای» در سال ۲۰۲۱ میلادی، حدود ۲۸ هزار و ۶۰۰ دلار است. اگر همین خودرو را در قالب یک قرارداد لیزینگ ۶ ساله خریداری کنید، حدود ۲ هزار و ۶۰۰ دلار کمتر پرداخت می‌کنید. در واقع، بر خلافِ ایران، در طول ۶ سال مدت قرارداد، نه فقط پول بیشتری نمی‌دهید، که پول کمتری هم می‌دهید! با دلار ۲۴ هزار تومانی، لیزینگ این خودرو حدود ۶۰۰ میلیون تومان هزینه دارد.

اما نکته جالب توجه این است که افراد در شیوه لیزینگ بخش اندکی از این مبلغ را می‌پردازند و بقیه پول آن را ماهانه پرداخت می‌کنند و گاهی این رقم ماهی ۳۳۰ دلار است!

لیزینگ خودرو در بسیاری از موارد، به «تملک» خودرو ختم نمی‌شود.

اما در اینجا یک تفاوت مهم وجود دارد: در قالب قرارداد لیزینگ، بعد از ۶ سال شما باید خودرو را به کارخانه یا شرکتِ لیزینگ‌کننده پس بدهید، در حالی که در قالب قرارداد خرید، شما از همان ابتدا صاحب خودرو بوده‌اید. (افت مدل و افت قیمت خودرو پس از هر دو حالت یکسان است.)

در واقع، در قالب قراردادِ لیزینگ، شما صرفا هزینه اجاره خودرو را در مدت زمان ۶ سال پرداخت کرده‌اید. پس از پایان زمان قرارداد، می‌توانید قرارداد را تمدید کنید و باز هم قسط بدهید و یا اینکه خودرو را پس بدهید تا قرارداد فسخ شود.

لیزینگ خودرو در ایران و جهان

نکته جالب توجه در مورد بازار لیزینگ خودرو اما این است که بر خلاف ایران، بخش بزرگی از خودروها در بازارهای جهانی، با استفاده از فرآیند لیزینگ به فروش می‌رسند. در واقع، شرکت‌های لیزینگ که سرمایه‌های کلانی در اختیار دارند، با شرکت‌های خودروساز قرارداد می‌بندند و خودرو را مستقیم از خودروساز خریداری می‌کنند و مشتریِ نهایی، خرید خودرو را با واسطه و از طریق این شرکت‌ها انجام می‌دهد.

برخی داده‌های آماری حکایت از آن دارند که در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ میلادی، حدود ۲۵ تا ۳۴ درصد (بیشترین آمار مربوط به سال ۲۰۱۷ و کمترین آمار مربوط به سال ۲۰۲۰ بوده است) از تمامی خودروهای فروخته شده در ایالات متحده آمریکا، در قالب قراردادهای لیزینگ به فروش رسیده‌اند.

این در حالی است که برخی اظهارنظرهای مقامات مربوطه نشان می‌دهد که لیزینگِ خودرو در ایران، در حال حاضر اساسا غیرقانونی است. بر این اساس، در آذرماه سال ۱۳۹۹، فرمانده انتظامی تهران بزرگ نسبت به فعالیت شرکت‌های لیزینگ خودرو هشدار داد.

در آن زمان، سردار حسین رحیمی، از دستگیری ۲۸۱ مجرم حرفه‌ای در تهران خبر داد و گفت: «مردم بدانند که الان فعالیت شرکت‌های لیزینگی صحت نداشته و دروغ است. مردم این فریب‌ها را باور نکنند. این شرکت‌ها برای لیزینگ کردن باید از یک جایی خودرو را بگیرند و در حال حاضر این اتفاق رخ نمی‌دهد. بنابراین، مردم فریب این شرکت‌ها را نخورند».

مدل «نتفلیکس» برای لیزینگ خودرو

همزمان اما شیوه‌های جدیدی از تملک خودرو هم در جهان به وجود آمده‌اند که در واقع، بر مدل‌هایِ تجاریِ شرکت های بزرگ بنا شده‌اند. گزارشی در وبسایت «CNBC» نشان می‌دهد که تقاضا برای خرید «اشتراک خودرو» در جهان رو به افزایش است.

لیزینگ خودرو در جهان، اکنون تا حدودی به مدل تجاری شرکت‌هایی مانند «نتفلیکس» شبیه شده است.

در این مدل، که شبیه به مدل تجاری «نتفلیکس» (Netflix) هم هست، شخصِ متقاضی خودرو را برای مدت زمان مشخصی «اجاره می‌کند» و این، اندکی با مدل «لیزینگ» تفاوت دارد. در واقع، در حالی که در یک قرارداد لیزینگ، فردِ لیزینگ‌کننده در نهایت می‌تواند مالک خودرو شود، در قرارداد پرداختِ «حق اشتراک» یا پرداخت «اجاره‌بها»، مالکیت خودرو همچنان در اختیار شرکت اجاره‌دهنده خواهد بود.

لیزینگ چیست؟

و اما تعاریف: قرارداد «لیزینگ» (Lease Contract) نوعی از قرارداد است که در قالب آن، یک شرکت، مالکیت یک کالایِ بادوام را پس از تکمیل فرآیند پرداختِ اجاره (یا اقساط) به مستاجر (یا پرداخت‌کننده قسط) واگذار می‌کند.

به عبارت ساده‌تر، سرمایه‌گذار، با استفاده از سرمایه خود کالایی با دوام (معمولا ملک، خودرو یا لوازم خانگی) را خریداری می‌کند و آن را به صورت اجاره در اختیارِ دیگری قرار می‌دهد و با پرداختِ آخرین قسطِ اجاره، مالکیت به مستاجر انتقال پیدا می‌کند.

انواع روش‌های لیزینگ خودرو

به طور کلی اما روش‌های متفاوتی برای خرید لیزینگی خودرو وجود دارد. یکی از این روش‌ها، پرداخت «یک قسطی» است که در آن، متقاضی در تاریخ معینی که در قرارداد به آن اشاره شده، کل مبلغ مورد اشاره در قرارداد را پرداخت می‌کند.

لیزینگ و خرید اقساطی خودرو در ایران، با محدودیت و ممنوعیت مواجه شده است.

روش دوم، روش پرداخت با «اقساط ادواری» است که مشابه پرداخت اقساط بانکی است. روش سومی هم وجود دارد که در واقع ترکیبی از دو روش بالا است. این در حالی است که معمولا فروشندگانی که محصولات خود را به صورت فروش اقساطی به فروش می‌رسانند، قیمت کالا را با توجه به نرخ بهره و ارزش زمانی پول افزایش می‌دهند.

جدایِ از این روش‌ها، روش دیگری هم وجود دارد که به «اجاره به شرط تملیک» موسوم است. در این روش، مالک خودرو (اجاره‌دهنده یا موجر) طی قراردادی حق استفاده از خودرو را در یک دوره زمانی معین در مقابل وصولِ مال‌الاجاره به شخصِ حقیقی یا حقوقی (اجاره‌کننده یا مستاجر) واگذار می‌کند.

در این روش، اجاره‌دهنده مالکِ قانونیِ داراییِ استیجاری است و در واقع، تا زمان عدم تسویه حساب، شما نمی‌توانید مالک خودرویی باشید که آن را به صورت لیزینگ خریداری کرده‌اید. بر این اساس، اجاره‌کننده به اصطلاح «مالک منافعِ آتیِ داراییِ مورد اجاره» است و پس از تسویه اقساط یا مبلغ قرارداد، می‌تواند صاحب خودرو شود.