اقتصاد ایران در گرداب
آیا سیاست مقدم بر اقتصاد است؟ این موضوع شاید با فایل صوتی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه طرح این پرسش را جدی‌تر کرده است.
فایلی که واژه "میدان" را برای تقدم سیاست معرفی کرد. با این حال، از عبارت فوق می‌توان تفاسیر و تعابیر مختلفی داشت که در جامعه نمودهای متفاوتی از آن را شاهد هستیم.
در فایل صوتی ظریف این واژه بیشتر به نظامیان نسبت داده شده است. اگر چه، دسته‌ای هم هستند که میدان را نه فقط برای نظامیان بلکه محلی برای مردم، مدیران و به طور کلی طرفداران ایدئولوژی تعبیر می‌کنند که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن شکل گرفته و حمایت از مظلوم و مقابله با استکبار جهانی را ترویج می‌کند.
در واقع، هواداران دیدگاه فوق سیاست را بر اقتصاد مقدم می‌دانند و قربانی کردن منافع ملی، آینده اقتصادی و معیشت عمومی در میدان سیاست را خالی از اشکال می‌انگارند.
غافل از اینکه با هر روز عقب انداختن اقتصاد و گزاره‌های اصلی آن امنیت اجتماعی و فرهنگی را چند قدم و سیاست را چندین گام به عقب می‌اندازند. به این منظور و برای اظهار نظر هشتگ‌های مختلفی نیز توسط کاربران در شبکه‌های اجتماعی ساخته شد که همچنان در بحث‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با این وجود، دوست دارم ترکیب تازه‌ای با این واژه بسازم و از کارآفرینان میدان یاد کنم. در چند سال گذشته از کارآفرینان، بازرگانان و فعالان اقتصادی که در پیشانی مبارزه با تحریم، کاسبان تحریم و دشواری‌های اقتصادی از یک سو قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر، مشغول اشتغال‌زایی، ارزآوری و مبارزه با تحریم‌های داخلی برای سرپا نگاه داشتن تولید و درآمد ملی بوده‌اند به عنوان سربازان اقتصادی کشور یاد شده است.
آن‌ها در این سال‌های بسیار سخت از پا ننشستند و با وجود خستگی فراوان با هدف حفظ پایه‌های مملکت، ایجاد ارزش، توسعه ملی و منافع جمعی کار کرده‌اند. یعنی در میدان مبارزه اقتصادی و رشد پایدار کشور قدم برداشته‌اند.
همچنین تمامی افراد و شرکت‌هایی که در حوزه صادرات، واردات، تولید، خدمات و… به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند و در آن شایستگی دارند به دنبال منافع جمعی و توسعه ایران بوده‌اند.
از این رو، در ذهن داشته باشیم که این افراد و فعالان اقتصادی همیشه باید در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی اولویت داشته باشند و اقدامات سیاسیون و علاج آن‌ها در نهایت بر کار این افراد تاثیر می‌‌گذارد. فعالیت اقتصادی در حقیقت به طور مستقیم تعیین کننده اشتغال و آینده توسعه کشور است.
مسئولان و سیاست گذاران فعلی متأسفانه این افراد را نادیده گرفته می‌گیرند و مردم نیز توجه چندانی به اهداف کارآفرینان و بخش خصوصی ندارند. در این فرصت دوست دارم اشاره کنم که اگر جامعه به دنبال شاخص‌هایی است تا به فرد قابل اعتماد در انتخابات ریاست جمهوری رأی دهد، به انتخاب کارآفرینان و فعالان اقتصادی کشور توجه کند.
به این علت که بخش خصوصی صرفاً برنامه‌ها و تیم اقتصادی هر نامزد را بیش از سایر بخش‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند و معیار انتخاب آن‌ها برنامه و آینده اقتصاد است. بیش از آنکه به عوام فریبی توجه کنند، برنامه‌محوری و سیاست‌‌های اجرایی نامزدها را در اولویت قرار می‌دهند.
از سوی دیگر، متأسفانه در سال‌های اخیر ما علاوه بر مهاجرت جوانان، دانشجویان و کسب‌وکارهای ایرانی با کوچ نخبگان نه صرفاً در سطح علمی بلکه کارآفرینان و تولیدکنندگان به کشورهای مختلف روبه‌رو بوده‌ایم.
این بخش با بردن سرمایه‌های فکری و مالی خود در نتیجه از پا افتادن بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی به دلیل شرایط ناپایدار کشور، تورم، مسائل مالیات، بیمه و نبود حمایت‌های بانکی و مالی، مشکلات مجوز و فقدان شکل‌گیری کسب‌وکارهای جدید که با انواع موانع جلوگیری می‌شوند، معضل تازه‌ای در اقتصاد ایران را نوید می‌دهد.
همچنین شاهد هستیم که کسب‌وکارهای خصوصی واقعی در چند سال گذشته بیشتر از بین رفته‌اند و اگر در پایگاه روزنامه رسمی کشور جست‌وجو کنید، می‌بینیم سهام آن‌ها از کم به زیاد به میدان واگذار شده است.
یعنی بخش زیادی از صنایع کشور از دست رفته و اگر برنامه این بوده که دولت بسیاری از کارخانه‌ها و صنایعی که در اختیار دارد را واگذار کند، اکنون شاهد بحرانی هستیم که سهام شرکت‌های خصوصی در حال واگذاری توسط دولت هستند.
در واقع، این بخش‌ها و صنایع مختلف با سرعت زیادی در حال تبدیل شدن به واحدهای شبه دولتی است. امکان دارد بخاطر دور زدن قوانین به طور مستقیم اسم شرکت‌های دولتی مادر در سهام شرکت‌های خصوصی بزرگ وارد نشود اما سهم‌ها به افرادی وابسته واگذار می‌شود که از بدنه همین بخش هستند.
بنابراین بسیاری از شرکت‌های خصوصی زیر مجموعه میدان قرار گرفته‌اند. پیام این روند آن است که کارآفرینان واقعی جای خود را به کارآفرینان شبه دولتی داده‌اند.
کارآفرینانی که بودجه‌های بزرگ و کلان در اختیار دارند و بر خلاف کارآفرینان واقعی که رانت قدرت گرفتن کار و پروژه را ندارند از قدرت نقد کنندگی برخوردار هستند.
به عنوان آخرین کلام، اگر پیام روند موجود در کشور و رویدادهایی که به صورت روزانه در حال وقوع است را جدی نگیریم فضای فعالیت اقتصادی و درآمد زایی ملی به شکل بی‌سابقه‌ای خطرناک و تاریک خواهد شد.
مطالعه یادداشت منتظر تورم ۶۷ درصدی باشیم؟ پیشنهاد می‌شود.
نظرات