حامد اناری 
رضا مسعودی‌فر، مدیرعامل تترلند، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز»:
اقدامات بانک مرکزی باعث شده تمام فرصت‌هایی که در مورد رمزارزها وجود داشت تبدیل به تهدید شود/ سوق دادن کاربران به سمت بازار غیررسمی به ضرر همه است
با ادامه روند کنونی قطعا به انتقال فعالیت‌ها به کشورهای همسایه فکر خواهیم کرد
بسته شدن درگاه پرداختی صرافی‌های ارز دیجیتال، واکنش فعالان صنعت فین‌تک را برانگیخته است. کسب‌وکارهای این حوزه با انتشار بیانیه‌های مختلف اعتراض خود را نسبت به اقدام اخیر بانک مرکزی اعلام کرده‌اند.
به طور کلی سیاست و شیوه برخورد با صنعت فین‌تک در طول یک دهه اخیر - از ابتدای پیدایش کسب‌وکارهای اولیه تاکنون - همواره مورد نقد بوده است. به طور طبیعی نهاد رگولاتور و قانون‌گذار عقب‌تر از جریان پیشران تکنولوژی و نوآوری حرکت می‌کند. در مورد ایران اما این فاصله در گذر زمان تبدیل به شکافی شده که عقب‌ماندگی نهاد قانون‌گذار را نشان می‌دهد. مسائلی که در گذشته رگولاتور موظف به حل آنها بود، هنوز کاربران، کسب‌وکارها و نهادهای تصمیم‌گیرنده را به خود درگیر کرده و اجازه پیشروی به صنعت را نمی‌دهد.
اقدام اخیر بانک مرکزی مبنی بر سلب امکان واریز ریالی از صرافی‌های ارز دیجیتال انتقادات گسترده‌ای به همراه داشت. در تاریخ ۲۸ آذرماه، سند چارچوب سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها منتشر شد که حسین افشین، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، آن را «فیصله‌بخش» خواند.
خود این سند از نظر ساختارشناسی اقتصادی محل بحث است. با این حال هدف ابتدایی رگولاتور برای تنظیم‌گری این صنعت موجب بروز نارضایتی‌هایی میان فعالان و کسب‌وکارها (همان صرافی‌ها) شده و در این چند روزه، بیانیه‌های مختلفی در نقد اقدام اخیر بانک مرکزی منتشر شده و به آسیب‌شناسی آن پرداخته‌اند.
تجارت‌نیوز برای نشر نظر کارشناسان و نمایندگان کسب‌وکارها به سراغ رضا مسعودی‌فر، نماینده و مدیرعامل صرافی تترلند، رفته تا تاثیر تصمیم اخیر بانک مرکزی مبنی بر مسدودسازی درگاه پرداخت ریالی صرافی‌ها را بررسی کند. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
***
بانک مرکزی ابتدا تلاش می‌کرد از پذیرش مسئولیت رمزارزها فرار کند/ بانک مرکزی نظارت و کنترل بر بازار رمزارزها را صرفاً به محدود و مسدود کردن خلاصه کرده است
*بانک مرکزی داعیه تنظیم‌گری صنعت فین را دارد. این در حالی است که تلاش جمعی فعالان این حوزه برای تعامل بیشتر با بانک مرکزی به نتیجه نرسیده و سیاست‌ها و روش آن هنوز تغییری نکرده است. هدف بانک مرکزی از ایجاد این محدودیت‌ها چیست و آیا این اهداف با اقدامات گذشته تطابق دارند؟
بانک مرکزی در زمینه رمزارزها چند سال این سیاست را داشت که از قانون‌گذاری و پذیرش مسئولیت رمزارزها فرار کند. حتی بانک مرکزی تلاش می‌کرد موضوع رمزارزها را از سر خود باز کند که درگیری بیشتری بابت آنها نداشته باشد. ولی در چند ماه اخیر، بانک مرکزی هدف خود را نظارت و کنترل بر این بازار قرار داد. اما متاسفانه بانک مرکزی نظارت و کنترل بر این بازار را صرفا به محدود و مسدود کردن خلاصه کرده است. در صورتی که هیچ کدام از این اتفاقات و اقداماتی که بانک مرکزی انجام داده، نتوانسته این نهاد را به اهداف خود برساند.
همه‌چیز را با دستان خودمان خراب می‌کنیم/ کشورهایی که دچار تحریم‌های جدی هستند، رمزارز را به عنوان یک فرصت شناخته‌اند
*برخی از فعالان حوزه فین‌تک معتقدند این اقدامات بانک مرکزی نشان‌دهنده شناخت ناکافی از فناوری‌های نوین است. آیا شما با این نظر موافق هستید؟
بله ما شاهد این هستیم که در کشورمان، نه‌تنها در بانک مرکزی و حوزه اقتصاد دیجیتال، هرگونه فناوری نوظهوری که وارد کشور ما می‌خواهد شود در همان ابتدا بخش تصمیم‌گیرنده جلوی آن گارد می‌گیرد و آن را مخرب می‌داند. در صورتی که می‌تواند فرصتی باشد که از آن بسیار زیاد استفاده و بهره‌برداری کند. ما داریم می‌بینیم که کشورهای همسایه ایران و همچنین کشورهایی که دچار تحریم‌های جدی هستند، رمزارز را به عنوان یک فرصت شناخته و از آن برای مبادلات خود استفاده می‌کنند. ما داریم همه‌چیز را با دستان خودمان خراب می‌کنیم.
اقدامات بانک مرکزی باعث شده تمام فرصت‌هایی که در مورد رمزارزها وجود داشت تبدیل به تهدید شود
*آیا بانک مرکزی تاکنون گزارشی شفاف و مستند درباره اثربخشی این محدودیت‌ها ارائه داده است؟ اگر خیر، چرا به نظر شما این گزارش‌ها منتشر نمی‌شوند؟
خیر! بانک مرکزی نه تنها گزارشی ارائه نمی‌دهد، بلکه اصلا خود را ملزم به پاسخ‌گویی نمی‌داند و تصمیمات خودسرانه خود را می‌گیرد. چون همه‌چیز واضح و مشخص است، گزارش‌ها منتشر نمی‌شود. زمانی که اقدامی بی‌ربط به کنترل نرخ ارز است در این جهت انجام می‌شود، مشخص است که گزارش‌ها حاکی از آن است که این اقدامات هیچ تاثیری بر نرخ ارز نداشته و مشخص است که نهاد مربوطه چنین گزارشی ارائه نمی‌دهد.
چیزی که در جامعه مشخص است و در بیرون داریم نمود آن را مشاهده می‌کنیم، این است که اقدامات بانک مرکزی نه تنها آغازگر روند مثبتی نبوده‌اند، بلکه بدتر همه‌چیز را خراب کرده و تمام فرصت‌هایی که در مورد رمزارزها وجود داشت حالا تبدیل به تهدید شده است.
امنیت کاربران در سرمایهگذاری در رمزارزها دچار مشکل شده و کاربران در حال مهاجرت از پلتفرم‌های داخلی به پلتفرم‌های خارجی هستند. بعضی از این پلتفرم‌های خارجی در خود ریسک و خطر انسداد دارایی کاربران را دارد.
کسی که خودش را به خواب زده باشد نمی‌توان بیدار کرد
*فعالان فین تکی بارها نسبت به سیاست بانک مرکزی انتقاد کرده‌اند. حتی برخی کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند اقدامات این نهاد تنظیم‌گر مخرب فعالیت کسب‌وکارهای حوزه فین تکی شناخته و ضد توسعه توصیف شده است. به‌رغم تمام تلاش‌ها چرا این روند تغییر نمی‌کند؟
نرود میخ آهنی در سنگ. وقتی کسی خودش را به خواب زده باشد، نمی‌توان بیدارش کرد.
سوق دادن کاربران به سمت بازار غیررسمی به ضرر همه است
*فعالیت زیرزمینی، غیرشفاف و غیررسمی که به عنوان عواقب یا نتایج این سیاست ذکر شده است، چطور به ضرر کاربران خواهد بود؟
اتفاقی که در حال مشاهده آن هستیم و افراد زیادی در تلگرام یا پلتفرم‌هایی مانند دیوار و شیپور اقدام به انتشار آگهی‌های خود برای فروش رمزارزها می‌کنند، نکاتی را به دنبال دارد. نکته اول آنجاست که در این معاملات هیچ‌گونه احراز هویتی صورت نمی‌پذیرد. نکته اینجاست که اختلاف نرخ خرید و فروش گاهی ۲ تا ۳ درصد می‌شود که در مقایسه با پلتفرم‌های رمزارزی بیش از ۱۰ برابر است. دلال‌ها و سودجوها از این اختلاف قیمتی استفاده می‌کنند. نکته سوم این است که کاربر نمی‌تواند هیچ اعتمادی به یک اکانت تلگرامی یا یک شماره داشته باشند. نکته مهم دیگر که تاثیر جدی برای خود حاکمیت دارد این است که به هیچ عنوان نمی‌توان این تراکنش‌ها را شناسایی کرد تا بتواند از آنها مالیات بگیرد و بخشی از درآمدهای مالیاتی دولت از بین می‌رود.
حرف‌های دولت درباره حمایت از نوآوری و توسعه اقتصاد دیجیتال شعار و توهم است
صرفاً شعار و توهم است. در عمل چیزی وجود ندارد.
کشورهای همسایه با سیاست و تصمیم‌گیری صحیح در حال استفاده از فرصت‌ها هستند
*کشورهایی مانند امارات و ترکیه با سیاست‌های حمایتی در حوزه رمزارز، موفق به جذب میلیاردها دلار سرمایه خارجی شده‌اند. آیا فکر می‌کنید ایران در این رقابت عملاً شکست خورده است؟
بله ما داریم می‌بینیم که کشورهای همسایه مثل امارات و ترکیه نه‌تنها توانسته‌اند میزبان صرافی‌های بین‌المللی باشند برای سرویس‌دهی به کاربران، بلکه باعث این شدند که بسیاری از صرافی‌ها دفاتر مرکزی‌شان را به این کشورها منتقل کنند. به عنوان مثال کاری که صرافی‌هایی مانند بایننس انجام داده‌اند. اینها دفتر خود را به دبی منتقل کرده‌اند. چه تعداد کارمند از سراسر دنیا به همراه خود آورده و جذب نخبه داشتند. از طرف دیگر این صرافی‌ها با خود رونق اقتصادی آورده‌اند.
این اتفاقاتی که کشورهای همسایه در حال رقم زدن آن هستند، ناشی از سیاست و تصمیم‌گیری صحیح و مهم‌تر از همه استفاده از فرصت‌هاست. در حالی که ما، به دلیل تحریم‌ها و مسائل پیرامون آن، تنها ابزاری که در اختیارمان قرار گرفته توسعه و فعالیت در بازار داخلی کشور خودمان است. ما با این روند حتی همین امکان را هم داریم از بین می‌بریم.
این روند کورسو و اندک آب باریکه‌ای که مهیاست برای فعالیت جوانان و کارآفرینان در کشور خودمان تماما در حال از بین رفتن است. مسئولیت این شکست برمی‌گردد به حاکمیت، دولت و بانک مرکزی که بیش از هفت سال پیاپی است که هیچ اقدامی را برای رمزارزها و قانون‌گذاری در حوزه رمزارزها انجام نمی‌دهد و به‌کلی آن را به عنوان یک اولویت در دستور کار خود نمی‌بیند.
اعتماد از دست رفته به خاطر تصمیمات غلط بانک مرکزی قابل‌اندازه‌گیری نیست
*چگونه می‌توان میزان آسیب وارده به صرافی‌ها را اندازه گرفت؟
شاید بتوان خسارت و آسیب وارده به صرافی‌ها را از لحاظ مالی در این چندروزه عدم فعالیت را اندازه‌گیری کرد. اما هرگز میزان اعتمادی که به پلتفرم‌های داخلی در اثر تصمیمات غلط بانک مرکزی از بین رفت نمی‌توان اندازه گرفت و نمی‌توان روی آن قیمت گذاشت. کاربر نمی‌تواند به یک سرویس مالی که هر لحظه امکان از بین رفتن یا از دسترس خارج شدنش از سوی بانک مرکزی یا دولت وجود دارد تکیه کند. قطعاً کاربرها باهوش‌اند و متوجه این موضوع هستند. فکر می‌کنم این موضوع برای خروج سرمایه از پلتفرم‌های داخلی اثر جدی دارد.
با ادامه روند کنونی قطعاً به انتقال فعالیت‌ها به کشورهای همسایه فکر خواهیم کرد
*آیا شما برنامه‌ای برای انتقال بخشی از فعالیت‌های خود به کشورهای همسایه در صورت تداوم محدودیت‌ها دارید؟ اگر بله، این تصمیم چگونه بر کاربران داخلی تاثیر خواهد گذاشت؟
در حال حاضر خیر اما با ادامه روند قطعاً به یک گزینه جدی تبدیل خواهد شد.
ریزش کاربران و حجم دارایی‌های مشهود است
*در بیانیه انجمن فین تک آمده که این محدودیت‌ها می‌توانند فرصت‌های شغلی و سرمایهگذاری را به کشورهای همسایه منتقل کنند. آیا تترلند شواهدی از خروج سرمایه یا مهاجرت فعالان این حوزه در اختیار دارد؟
بله ریزش کاربران در معاملات و حجم دارایی آنها در کیف‌پول کاملاً مشهود است.
استفاده از خرد و عقلانیت، شرط کاهش تنش‌هاست
*به نظر شما، بهترین راه‌حل برای کاهش تنش‌ها و ایجاد تعامل مثبت میان بانک مرکزی و فعالان حوزه رمزارز چیست؟
به نظر من چند مورد در این زمینه وجود دارد: ۱- تعامل مستقیم و بدون واسطه بانک مرکزی با بخش خصوصی؛ ۲- استفاده از خرد و عقلانیت در تصمیم گیری و پرهیز از اقدام غیرکارشناسی و ۳- تکیه به داده‌ها و گزارش‌های مستند و فنی موجود برای تصمیم‌گیری‌های آینده.
نظرات