گزارش لایو اینستاگرامی تجارت‌نیوز :
لایو مهم درباره آینده اقتصاد و بازارها / اوضاع اقتصادی سال ۱۴۰۱ چه می‌شود؟
چهار خبر مهم؛ قرار است لایجه بودجه به مجلس برود، دور جدید مذاکرات پایان هفته جاری انجام شود، احتمالا دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف شود و طبق پیش‌بینی اکونومیست با مذاکرات ایران قیمت دلار ممکن است تا ۱۸ هزار تومان ارزان شود. با این اخبار چه پیش‌بینی از اقتصاد سال ۱۴۰۱ می‌توان داشت؟ از ساعت ۲۱ این لایو درحال برگزاری است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، طبق قانون لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ باید ۱۵ آذر ماه به مجلس می‌رفت که نرفته است و قرار شده هفته آینده به مجلس برود. دلار ۲۳ هزار تومانی، افزایش ۲۹ درصدی حقوق حداقل‌بگیران دولت، افزایش ۱۰ درصدی متوسط حقوق کارمندان، نفت ۶۰ دلاری و فروش ۱٫۲ میلیون بشکه نفت اولین ارقامی هستند که درباره این لایحه منتشر شده است. اما معنای ساده این اعداد چیست؟ با این روند باید منتظر چه اتفاقات اقتصادی در سال ۱۴۰۱ بود؟
در خبری دیگر اعلام شده دور جدید مذاکرات ایران در پایان هفته جاری انجام خواهد شد. رئیس جمهور هم شب گذشته تلویحا از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی سخن گفته است. این دو خبر ممکن است چه تاثیری بر زندگی مردم داشته باشد؟
اما چهارمین خبر پیش‌بینی عجیب اکونومیست از اقتصاد ایران است. دلار ۲۰ هزار تومانی، تورم ۲۳ درصدی، بیکاری حدود ۹ درصدی و نرخ رشد حدود ۹ درصدی پیش‌بینی اکونومیست از اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۱ است. آیا ممکن است این پیش‌بینی‌ها محقق شوند؟
امشب دوشنبه، ۱۵ آذر ماه از ساعت ۲۱ درحال برگزاری است، مهدی سوری و عبدالله مشکانی، دو کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازارهای مالی در گفتگو با ابراهیم علیزاده، سردبیر تجارت‌نیوز به این سوال پاسخ می‌دهد که اوضاع اقتصادی ایران سال ۱۴۰۱ چه خواهد شد؟
سردبیر تجارت‌نیوز: چند اتفاق مهم در روزهای گذشته افتاده است، ما این روزها منتظریم لایحه به مجلس ارائه شود. آخرین ارقامی که از آن داریم نیز جالب است، از آن سمت بحث مذاکرات را نیز داریم، درمورد دلار ۴۲۰۰ تومانی هم صحبت شده که دولت قرار است آن را حذف کند و خبر جدید هم درمورد پیش‌بینی عجیب و خوشبینانه اکونومیست بوده است که تا سال آینده چه اتفاقاتی برای تورم می‌افتد.
درمورد لایحه بودجه نیز نکته مهم درمورد نرخ‌هایی است که برای دلار در نظر گرفته شده است. دولت دلار ۲۳ هزار تومانی را برای سال آینده پیشنهاد داده است که امسال ۱۷ هزار تومان بوده. بحث نفت با نرخی خوشبینانه ۶۰ دلار و از آن طرف در فروش نفت نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه را به صورت روزانه پیش‌بینی کرده است. هرچند گفته شده بودجه بدون پیش‌فرض ادامه برجام درنظر گرفته شده، اما این رقم‌ها اینگونه نشان نمی‌دهد و با واقعیت فاصله دارد. به نظز شما از بودجه چه پیام‌هایی دریافت می‌شود؟
سوری، کارشناس اقتصادی در خصوص این پرسش بیان کرد: من به صورت کلی بگویم سال ۹۶ و قبل از آن برنامه‌ای داشتیم که لایحه بودجه را کاملا بررسی می‌کردیم و آن را به عنوان یک سند راهبردی درنظر می‌گرفتیم، ولی درحال حاضر دیگر نه به عنوان برنامه اجرایی بلکه باید آن به عنوان آرزوی دولت‌ها آن را بخوانیم. دنهایت در این زمینه مفید است که ببینیم دولت به چه چیزهایی توجه کرده است و به چه چیزهایی نه، پس بودجه را خیلی جدی نگیریم و اگر بحثی هم می‌کنیم برای برنامه‌ریزی‌های اجرایی است نه چیزهایی که روزی کاغذ نوشته می‌شود و درنهایت نیز ۵۰ درصد کسری دارد.
مشکانی، دیگر کارشناس اقتصادی لایو امشب دراین مورد گفت: بودجه چیزی است که سال بعد اتفاق می‌افتد ما می‌توانیم یکسری فرضیاتی داشته باشیم که ممکن چه اتفاقاتی بیفتد، اما توان پیش‌بینی‌پذیری ما محدود است نه تنها ما که توان پیش‌بینی سیاست‌گذار هم محدود است. ما می‌توانیم بر اساس یکسری رویا اسناد تاریخی بنویسم، ولی در میدان عمل اتفاق دیگری می‌افتد. سیاست‌گذار در هر دوره تاریخی خیلی خوش‌بین بوده است. این مسئله طبیعی هم هست سیاست‌گذار می‌خواهد فارغ از اینکه درست می‌گوید یا نه افکار عمومی را با خود همراه کند و وظیفه کارشناسان است که ابعاد درست را نشان دهند.
وی افزود: باید دید واقعیت اقتصاد ایران چگونه است. برای سال آینده اگر یک نرخ رشد طبیعی را برای کسری بودجه با توجه به تورم بخواهیم درنظر بگیریم بالای ۶۰۰ هزار میلیارد خواهد شد. به‌طور کلی در رابطه با بودجه باید خوشبینی را کنار بگذاریم.
پیش‌بینی اوضاع اقتصادی مردم در سال ۱۴۰۱
سردبیر تجارت‌نیوز: اوضاع اقتصادی مردم در سال ۱۴۰۱ چه تفاوتی با سال ۱۴۰۰ خواهد داشت؟ نظر شما درخصوص پیش‌بینی اکونومیست از اقتصاد ایران چیست؟
سوری پاسخ داد: ما در روندی حرکت می‌کنیم و گذشته‌ای داشته‌ایم و اتفاقاتی که در آینده در ادامه می‌افتد در ادامه همان حرکت خواهد کرد، مگر آنکه رویکرد خود را تغییر دهیم. درمورد پیش‌بینی اکونومیست هم فرض شده است که در سال ۲۰۲۲ ایران و آمریکا به توافقاتی می‌رسند و ایران بر اساس آن می‌تواند رشد اقتصادی ۸ تا ۹ دهم درصدی داشته باشد وقیمت دلار به ۱۸ هزار تومان برسد. نگاه‌های مختلفی در این مسئله وجود دارد که اصلا توافقی می‌تواند اتفاق بیفتد یا نه؟ یا اینکه در صورت توافق حجم معاملات در چه حد خواهد بود؟ مسئله دیگر پیش‌بینی‌ناپذیر بودن اقتصاد است، اما اگر بخواهیم به صورت تاریخی بررسی کنیم بزرگترین مشکل ما تورم است، پس دولت‌ها باید برای تورم فکری اساسی داشته باشند.
وی افزود: مردم باید این را بدانند اقتصادی که ما سالیان سال آن را خراب کرده‌ایم در ۱۰۰ روز ریاست جمهوری درست نمی‌شود، چیزی که ما در رویکرد مسئولین نمی‌بینیم برنامه‌ریزی بلندمدت و رویکرد درست است، این نیز زمان مبرد، ولی جهت‌گیری‌ها به سمت درستی نیست.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: نکته بعدی درخصوص رشد اقتصادی است، ما چاره‌ای جز رشد اقتصاد نداریم و این رشد اقتصاد باید باعث شود بنگاه‌های ما بارور شود. در این صورت این بنگاه‌ها هم به دولت مالیات می‌دهند، هم شغل ایجاد می‌کنند و هم سطح رفاه جامعه را بالا می‌برند.
وی در خصوص رشد اقتصادی توضیح داد: در این مورد یکی از مسائلی که وجود دارد فضای کسب‌وکار است. شما ملاحظه بفرمایید که برای گرفتن یک مجوز چقدر باید وقت صرف کرد. در قسمت‌هایی که اقتصاد ما متولی دارد و مردم و بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کرده‌اند دولت مستقیما در آن سرمایه‌گذاری و دخالت و سزمایه‌گذار بخش خصوصی را نابود می‌کند. ما در حوزه زیرساخت‌ها مشکل داریم. آب، برق و گاز چیزهایی است که انتظار داریم دولت برای کسب‌وکار مهیا کند. شاید در کوتاه‌مدت این فشار آوردن بر روی نرخ‌ها بتواند اتفاقاتی را رقم بزند ولی در بلندمدت بیشتر در باتلاقی که قرار داریم فرو می‌رویم.
سوری بیان کرد: نکته بعد که بسیار مهم و برای رشد اقتصادی حیاتی است این موضوع است که در نظر بگیریم ما درحال حاضر در عصر ارتباطات هستیم و ثروت در این بخش ایجاد می‌شود. رشد اقتصادی زیر دو تا سه درصد در هر بازه تاریخی شاید یک جهش هشت یا ۹ درصدی ایجاد کند ولی بعد از آن دوباره کاهش پیدا می‌کند. درصورت عدم توافق هم رشد اقتصادی دو درصدی در شرایط نرمال شاید قابل پیش‌بینی باشد. ما وقتی به اینترنت نگاه سلبی داریم و ارتباطات تجاری خود را تقویت نمی‌کنیم بزرگترین پتانسیل رشد اقتصادی را سرکوب می‌کنیم.
مشکانی در ارتباط با اوضاع اقتصادی مردم در سال ۱۴۰۱ با پیش‌فرض اجرای توافق و یا عدم آن اظهار کرد: به نظرم اگر تا بهمن توافقی انجام نشود از آن به بعد امکانش بسیار پایین می‌آید. درمورد پیش‌بینی اکونومیست هم باید بگویم ما سال ۹۵ هم که برجام امضا شد رشد اقتصادی بالایی داشتیم، ولی آن رشد اقتصادی از مجل صنعت نبود بلکه فروش نفت افزایش پیدا کرد. این رشد اقتصادی اشتغال‌آفرین نیست بلکه ضداشتغال است چون درآمد نفتی بالا می‌آید و این به دولت اجازه می‌دهد سرکوب ارزی داشته باشد و نرخ ارز را زیر نرخ تعادلی خود بیاورد. در این صورت رشد اقتصادی اتفاق نیفتد بهتر است. استنباط من این است اگر دوباره توافقی صورت بگیرد ما شاهد سرکوب ارزی خواهیم بود که به اقتصاد کلان کشور آسیب می‌زند. اگر قرار بود رفع تحریم صورت بگیرد و نرخ ارز بالای نرخ تعادلی خود باشد این کمک می‌کرد فضای تولید شکل بگیرد، ولی سیاست‌گذار با افکار کوته‌بینانه سیاسی نرخ ارز را سرکوب می‌کند تا کالاها ارزان‌تر وارد شود و تورم را کنترل کند ولی اتفاقی که می‌افتد تولیدکننده داخل نمی‌تواند رقابت کند خود را ارتقا دهد.
وی افزود: پیش‌بینی اکونومیست قابلیت اتکا ندارد و حتی اگر اتفاق بیفتد به نفع اقتصاد ایران نیست. این یک رویکرد سیاسی هم دارد، سال ۹۶ قبل انتخابات اروپایی‌ها خیلی به کشور رفت‌وآمد داشتند من همان موقع هم گفتم این‌ها برای تفاهم‌نامه می‌آیند و یک سال بعد مشخص شد که می‌خواستند در فضای سیاسی تاثیرگذار باشند. الان هم همینگونه است و این پیش‌بینی همچین هدفی دارد.
چشم‌انداز بازارها در سال ۱۴۰۱
سردبیر تجارت‌نیوز: بازارها در سال ۱۴۰۱ چه وضعیتی خواهند داشت؟
مشکانی پاسخ داد: ما معمولا در اقتصاد ایران حدود ۲۴ درصد متوسط بعد از انقلاب رشد نقدینگی داشته‌ایم و حدود ۲۱ درصد تورم. الان رشد نقدینگی ما بالای ۴۰ درصد است برای آخر سال نیز پیش‌بینی می‌شود عددی بین ۴٫۸ میلیون میلیارد تومان تا پنج میلیون میلیارد تومان محقق خواهد شد و برای سال دیگر مثلا در تابستان از ۶ میلیون میلیارد تومان هم عبور خواهیم کرد. نرخ تعادلی ارز نیز در چنین شرایطی بالای ۴۰ یا ۵۰ هزار تومان است.
سوری نیز در این خصوص بیان کرد: درمورد فرضیه توافق فرضیه وسطی هم وجود دارد که مقداری منابع آزاد شود. اقتصاد ما با یک پیش‌بینی‌ناپذیری همراه است که مهم‌تر از تحریم‌های بیرونی تجریم‌های درونی وجود دارد. شاید بزرگترین ریسکهای ما تحریم نیست بلکه بزرگترین ریسکهای ما این است که مسئولین چه تصمیمی می‌خواهند بگیرند. وقتی یک فعال اقتصادی می‌خواهد برای تولید برنامه‌ریزی کند باید با این سناریوها مواجه شود. با فرض توافق وقتی ما فروش نفت نداشتیم و یکسری منابع در دسترسمان نبوده است می‌توانیم رشد اقتصادی داشته باشیم و حتی تورم را نگه داریم و با نابود کردن آینده اقتصاد آن را به زیر ۲۰ درصد برسانیم ولی بعد از آن جهش سه یا چهار برابری دلار را خود انجام‌داده‌ایم، دلاری که قرار بوده با شیب ملایمی حرکت کند.
وی افزود: آن چیزی که برای اقتصاد ما مفید است تثبیت قیمت دلار و تورم است نه کاهش نرخ دلار و تورم. این اقدامات سرکوب قیمتی و ارزپاشی چیزی را که ما می‌توانستیم سه بعد به آن برسیم به تعویق می‌اندازد. با فرض عدم توافق در یک حالت خوشبینانه ما به یک رشد دو درصدی می‌توانیم برسیم و با فرض تورم عالی به پیش‌بینی اکونومیست می‌توانیم برسیم، ولی خیلی مقطعی. اگر منابع هم آزاد شود دیگر بحث مدیریت آن به میان می‌آیدو اگر سیاست‌گذار ما همچنان بخواهد به قیمت‌گذاری دستوری، تداوم ارز ۴۲۰۰ تومانی و … ادامه دهد وضعیت بدتر می‌شود. درمورد تورم وقتی اسکناس چاپ می‌کنیم و تولیدی نداریم تورم ایجاد می‌شود. این روند ما را به بالا تورم‌های ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌رساند.
سرمایه‌گذاری در بازارها در سال ۱۴۰۱
سردبیر تجارت‌نیوز: با این سناریویی که درخصوص انجام و یا عدم توافق گفته شد وضعیت سرمایه‌گذاری در بازارها در سال ۱۴۰۱ چگونه خواهد بود؟
مشکانی گفت: آقای رئیسی قبل از اینکه دولتشان شروع به فعالیت کند می‌گفتند یک برنامه هفت هزار ساله برای اقتصاد دارند. استنباط من این است که برنامه‌ریزی اقتصادی در ایران آنطور که گفته می‌شود نیست و قابلیت تحقق ندارد. طبق نظرسنجی ایسپا کریپتو سه برابر بورس متقاضی دارد. افرادی که سمت کریپتو می‌روند جوان‌تر و با سرمایه کمتر هستند. آدم‌های باتجربه‌تر معمولا به این سمت نمی‌روند و من هم سرمایه‌گذاری در آن را توصیه نمی‌کنم. در خصوص سرمایه‌گذاری در بانک هم باید بگویم درزمان رکود و کوتاه‌مدت مناسب است، ولی شوک در بازارها سود بانکی را از بین می‌برد، به طور کلی با این نرخ نقدینگی نگهداری پول در بانک‌ها مناسب نیست.
وی افزود: طلا در بلندمدت باعث حفظ سرمایه می‌شود نه رشد سرمایه، طلا برای ظلافروش که گردش کار دارد مفید است نه برای مردم. مردم باید سرمایه خود را به سمتی ببرند که ارزش افزوده خلق کند. ابتدا در بورس و در زمینه صنایع توسعه‌محور.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: درخصوص ملک خرید آپارتمان و نگهداری آن دوباره مثل طلا عمل می‌کند، تنها در بلندمدت حفظ سرمایه می‌کند و بازدهی حقیقی ندارد. آن چیزی که می‌تواند در بازار ملک ارزش افزوده ایجاد کند ساخت و ساز است. اگر سرمایه بزرگی داشت خود انجام دهد و اگر سرمایه کوچکی داشت با چند نفر شریک شود. پس توصیه اصلی من بورس و ملک با استراتژی درست است.
سوری در این مورد اظهار کرد: یکی از نکاتی که در این خصوص بهتر است به آن اشاره کنیم محیط کسب‌وکار است. در فرصت کسبو‌وکارهایی که داریم به طور کلی یکسری از افراد چاره‌ای جز از بین رفتن ندارند و عده‌ای هم می‌توانند رشدهای تصاعدی داشته باشند. سخت‌ترین کار در کشور ما متوسط بودن است ولی در این محیط کسی که بخواهد متفاوت عمل کند می‌تواند رشد سریعی داشته باشد. عزیزان باید نگاه طولانی‌تری به کسب و کار خود داشته باشند و اگر بتوانند از این فرصت‌هایی که اقتصاد و اینترنت در اختبار آنها می‌گذارد استفاده کنند پیشرفت می‌کنند در اقتصاد ما همه مثل هم عمل می‌کنند وتمایز باعث موفقیت است و حتی بیشار از سرمایه‌گذاری در بازارها سودآورتر است. در این خصوص بخش کوچکی از کسبوکارها می‌تواند درآمد بالایی داشته باشد.
وی افزود: در حوزه مسکن باید توجه کرد در محلی ملک خریداری می‌شود مردم قصد ماندن دارند یا صرفا خرید می‌کنند که با قیمت بالاتری بفروشند اگر مورد دوم استبترسید و ملک مشکل‌دار نخرید. تا قیمت مسکن بالا رود از آن بترسید. به طور کلی من رشد متعادلی را برای بازار سرمایه دور دهن نمی‌دانم. دلار اگر رها شود متناسب با تورم بالا می‌رود ولی سیاست‌های سرکوبی روی آن داشته‌اند.
مشکانی در پایان بیان کرد: درمورد کسبوکارها کسی تا در یک زمینه شاگردی نکرده باشد نباید همچین ریسکی کند به خصوص اینکه قدرت خرید در ایران افت کرده و مارکت برای همان کسب‌وکار فعلی هم محدود شده همچنین باید خلاقیت هم وجود داشته باشد. باید از رویکرد سنتی فاصله گرفت.
وی افزود: درمورد سرمایه‌گذاری همانطور که بیان کردم سرمایه‌گذاری خرد و تجمیع‌شده در ملک را توصیه می‌کنم. در منطقه یک یکسری پروژه خاص است که این اتفاق می‌افتد و آن را توصیه نمی‌کنم سرمایه‌گذاری در مناطق چهار، پنج و ۲۲ را مفیدتر می‌دانم و گردش سرمایه بالاتر است. درمورد بورس من فکر می‌کنم باید هوشمندانه و در صنایع توسعه‌محور سرمایه‌گذاری کرد.
نظرات