معمای رانت ارزی ۲ خودروساز

در شرایطی تمام خواسته‌های خودروسازان طبق نامه آنها به وزارت صمت در سال گذشته تامین شده که هنوز بازار خودرو درگیر نابه‌سامانی‌های بسیار ناشی از کمبود عرضه خودروسازان است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، در این زمینه آمارهای بانک مرکزی که توسط منابع خبری پالایش شده، نشان می‌دهد خودروسازان به تنهایی معادل بیش از 4.7 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای واردات دریافت کرده‌اند که حتی از کل آمار واردات خودرو و قطعات که گمرک برای سال 97 منتشر کرده نیز بیشتر است. اگر چه بررسی‌های خراسان نشان می‌دهد که مجموع ارز 4200 تومانی خودروسازان حدود 770 میلیون دلار بوده است.

مردادماه سال گذشته بود که خودروسازان در نامه‌ای به وزیر صنعت، ضمن اعلام شرایط بحرانی در صنعت خودرو، اذعان کردند که در صورت بی‌توجهی به این شرایط، تولید خودرو از شهریورماه 97، با حداقل 80 درصد کاهش مواجه خواهد شد که بیکاری 450 هزار نفر را در پی خواهد داشت. آنها در بیان راهکار، سه خواسته خود را اعلام کردند که عبارت بود از: لغو تصمیم دریافت مابه‌التفاوت نرخ ارز از کالاهای موجود در گمرک از سوی دولت، افزایش قیمت خودرو متناسب با افزایش چند ده درصدی ارز و مواد اولیه داخلی و نیز تامین ارز و مواد اولیه داخلی.

در این زمینه، وزارت صنعت در ماه‌های گذشته، دستورالعمل تعیین قیمت خودروهای پرتیراژ تا حداکثر 5 درصد زیر نرخ بازار را تصویب و قطعات خودرو را نیز از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز از کالاهای موجود در گمرک معاف کرد. در اقدام دیگری که آمارهای بانک مرکزی نیز ابعادی از آن را آشکار می‌کند، دولت اقدام به تخصیص ارز 4200 تومانی برای خودروسازان کرد. بدین ترتیب همه خواسته‌های خودروسازان برای خروج از بحران تامین شد.

با این حال، هنوز به نظر می‌رسد که خودروسازان با چالش‌های عمده‌ای در تامین بازار مواجه هستند. به طوری که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، زیان انباشته دو شرکت بر اساس نتایج گزارش صورت‌های مالی حسابرسی نشده در دوره‌های 9 ماهه منتهی به سی‌ام آذر ماه 1397 بیش از 10 هزار و 847 میلیارد تومان است که از این میزان سهم ایران خودرو ۴ هزار و ۶۷۷ میلیارد تومان و سهم سایپا ۶ هزار و ۱۷۰ میلیارد تومان است.

خودروسازان چند میلیارد دلار ارز دولتی گرفتند؟

در میان همه حمایت‌های دولت از خودروسازان، اعم از تامین نقدینگی 4 هزار میلیارد تومانی در قالب تسهیلات ریالی و 800 میلیون یورو تسهیلات ارزی، رقم تخصیص ارز یارانه‌ای برای واردات خودروسازان قابل تامل است. به گزارش تابناک، به نقل از آمار تخصیص ارز 4200 تومانی بانک مرکزی، ایران‌خودرو در مجموع، معادل 1.7 میلیارد دلار و سایپا در مجموع معادل 3 میلیارد دلار ارز به نرخ یارانه‌ای دریافت کرده‌اند. این آمارها غیر از تخصیص ارز نیمایی به این دو شرکت است. البته محاسبات خراسان از فایل بسیار بزرگ داده‌های بانک مرکزی از تخصیص حدود 440 میلیون دلار به شرکت‌های با پسوند ایران‌خودرو و 330 میلیون دلار به شرکت‌های با پسوند سایپا و پارس‌خودرو حکایت دارد که به نظر می‌رسد تفاوت موجود به دلیل دریافت ارز از سوی شرکت‌های تابع این دو شرکت باشد.

یک ابهام مهم

در صورت پذیرش آمارهای منتشر شده از سوی تابناک، باید گفت که دو خودروساز کشور به تنهایی، بیش از 4.7 میلیارد دلار ارز یارانه‌ای دریافت کرده‌اند. این در حالی است که طبق آمارهای گمرک، واردات انواع خودرو و قطعات آن (ذیل کد تعرفه‌های 8701 تا 8708)، بر اساس اطلاعات موجود و مقدماتی 12 ماه سال 1397، حدود یک و نیم میلیارد دلار (1,424,193,228 دلار) بوده است. این فاصله موجود، ابهام مهمی در خصوص سرنوشت دیگر ارزهای دریافتی خودروسازان (با فرض یادشده) به جا می‌گذارد.

منبع: خراسان‌نیوز