زغال سنگ؛ برنده جنگ روسیه و اوکراین / چرا کانی سیاه به حاشیه نرفت؟

به گزارش تجارت‌نیوز، آژانس بین‌المللی انرژی از اوج‌گیری مصرف جهانی زغال سنگ در سال جاری میلادی خبر و هشدار می‌دهد اگر تلاشی برای دستیابی به اقتصادهای کم‌کربن صورت نگیرد، مصرف کانی سیاه در سال‌های پیش رو نیز در همین سطح باقی می‌ماند.

به نقل از رویترز ، زغال سنگ متهم ردیف اول گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی برآمده از آن است. در پی همین اتفاق جهان بر آن شده تا قوانین سختگیرانه‌ای بر مصرف آن وضع کند و در اندیشه جایگزین‌هایی باشد که آلایندگی کمتری دارند.

با این حال صنایع و اقتصادهای جهان تا اندازه‌ای به مصرف کانی سیاه خو گرفته‌اند که به همین آسانی‌ها نمی‌توانند عطای آن را به لقایش ببخشند.

افزایش تقاضا برای زغال سنگ

این روزها و در میانه زمستان 2022 میلادی قیمت بالای گاز در پی حمله روسیه به اوکراین و مشکلات برآمده از این جنگ در جریان تامین سوخت سبب شده برخی کشورها به مصرف زغال سنگ که ارزان‌تر از گاز است برای گذر از زمستان سال جاری روی بیاورند.

در برخی دیگر از نقاط جهان نیز امواج گرما و خشکسالی تقاضا برای برق را افزایش داده و از میزان برق تولیدی در نیروگاه‌های برق‌آبی کاسته است. در همین حال تولید برق از انرژی هسته‌ای به‌ویژه در اروپا رو به ضعف نهاده به طور مثال فرانسه برای تعمیر و نگهداری رآکتورهای هسته‌ای مجبور به خاموشی آنها شده است.

در گزارش سالانه آژانس بین‌المللی انرژی در مورد زغال سنگ پیش‌بینی می‌شود مصرف جهانی کانی سیاه در سال جاری 1.2 درصد بیشتر از سال گذشته باشد و به هشت میلیارد تن برسد. این نخستین بار پس از سال 2013 است که جهان تا این اندازه زغال سنگ مصرف می‌کند.

در این گزارش همچنین پیش‌بینی می‌شود که مصرف زغال سنگ تا سال 2025 میلادی در همین اندازه باقی بماند چون کاهش مصرف زغال سنگ در بازارهای بزرگ با تقاضای قدرتمند و مستمری که از سوی اقتصادهای نوظهور آسیایی به وجود می‌آید، جبران می‌شود.

این موضوع به این معناست که زغال سنگ همچنان بزرگترین منبع منحصربه‌فرد انتشار دی‌اکسیدکربن در نظام انرژی جهان خواهد بود.

همچنین پیش‌بینی می‌شود تا 2025 میلادی بیشترین افزایش تقاضا برای زغال سنگ در هند ، اتحادیه اروپا و چین باشد و این کشورها به ترتیب هفت، شش و چهار درصد مصرف خود را افزایش دهند.

کِیسوک سامادوری، مدیر ژاپنی بازارهای انرژی و ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی در این باره گفته که جهان به نقطه اوج مصرف سوخت‌های فسیلی نزدیک است. در حالی که قرار بود زغال سنگ کمتری سوزانده شود با این حال هنوز دستاوردی در این زمینه حاصل نشده است.

تقاضای اروپا نیز برای زغال سنگ رو به رشد است. این اتفاق به دلیل جایگزین شدن کانی سیاه با گاز و در پی افزایش قیمت گاز طبیعی روی داده و در همین حال عرضه این سوخت از سوی روسیه به اروپا کاهش یافته است.

با این حال بنا بر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌شود تقاضای اروپا برای زغال سنگ تا سال 2025 میلادی کمتر از تقاضایی که در سال جاری وجود دارد، باشد.

کانی سیاه در اوج تولید

تولید برق با سوخت زغال سنگ در سطح جهانی و در سال جاری میلادی در حال ثبت رکورد جدیدی است و به حدود 10.3 تراوات ساعت می‌رسد. در همین حال پیش‌بینی می‌شود تولید زغال سنگ با 5.4 درصد افزایش به 8.3 میلیارد تن صعود کند، این بالاترین میزان تولید کانی سیاه در همه دوره‌ها بوده است.

افزون بر این، پیش‌بینی می‌شود تولید زغال سنگ در سال آینده میلادی همچنان در اوج باشد اما این رقم تا سال 2025 میلادی باید به زیر سطوح تولید در سال جاری میلادی برسد.

گزارش آژانس بین‌المللی انرژی همچنین حکایت از آن دارد که سه کشور چین ، هند و اندونزی که بزرگترین تولیدکنندگان زغال سنگ جهان به شمار می‌آیند، در سال جاری رکورد تولید این محصول را می‌شکنند اما با وجود قیمت‌های بالا و حاشیه سود کافی هیچ نشانه‌ای از افزایش سرمایه‌گذاری بر پروژه‌های صادرات‌محور زغال سنگ در این کشورها مشاهده نمی‌شود.

این اتفاق نشان‌دهنده احتیاط پیش آمده در روابط سرمایه‌گذاران و شرکت‌های معدنی در چشم‌اندازی است که آنها در میان‌مدت و طولانی‌مدت برای کانی سیاه متصور هستند.